Rusya’da Baykal Gölü’nü ilgilendiren tartışmalı yasa, Devlet Duması ve Federasyon Konseyi tarafından kabul edildi. Novıye İzvestiya'nın haberine göre yasa, göl çevresindeki ormanlarda geniş çaplı ağaç kesimlerine izin veriyor. Bilim insanları ve çevrecilerin üç yıl boyunca düzenlemeye karşı verdiği mücadele başarısız oldu. Şimdi gözler devlet başkanında. Vladimir Putin yasayı imzalayıp imzalamayacağına 14 gün içinde karar verecek.
Çevreciler, yeni düzenlemenin Baykal’ın benzersiz ekosistemini fiilen ortadan kaldıracağı uyarısında bulunuyor. Hidrolog ve Rusya Bilimler Akademisi üyesi Viktor Danilov-Danilyan’a göre yasada “ekosistemin korunması” ifadesi yer alsa da bu gerçekte ticari çıkarları gizleyen bir söylemden ibaret. Danilov-Danilyan, ormanların kesilip ardından yeniden ağaç dikilmesinin ekosistemi korumak anlamına gelmediğini, bunun doğal yapının yerine endüstriyel bir “orman-agro sistemi” kurulması demek olduğunu vurguluyor.
Uzmanlara göre yasa, özellikle yangınlar sonrası “hasar görmüş” alanlarda kesim yapılmasına kapı araladığı için tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Bilim insanları, bunun bazı grupları kasıtlı orman yangınlarına teşvik edebileceğini savunuyor. Kesim ve ağır iş makineleriyle yapılan faaliyetlerin, Baykal’a doğru yoğun toprak ve kirlilik akışına yol açacağı, bunun da gölün su kalitesini ve biyolojik dengesini geri dönülmez biçimde bozacağı ifade ediliyor.
Eleştirilerin bir diğer odağında ise ekonomik çıkarlar var. Çevreciler, asıl amacın kereste üretimi ve lüks turizm projeleri için alan açmak olduğunu savunuyor. Danilov-Danilyan’a göre Baykal’a gelen turistler “bakımlı bir park” değil, korunmuş doğal mirası görmek istiyor. Uzmanlar, yasanın bu haliyle yürürlüğe girmesi durumunda Baykal’ın özgün doğasının kaybolabileceğini ve gölün kaderinin artık büyük ölçüde devlet başkanının vereceği karara bağlı olduğunu belirtiyor.
Baykal Gölü fenomeni: 10 gerçek
Düşünün ki bir göl, Himalayalardan daha yaşlı, günümüz kıtalarının çoğundan önce ortaya çıkmış ve yeryüzünde 25–30 milyon yıldır varlığını sürdürüyor. Düşünün ki bu gölde 2 bin 600’den fazla canlı türü yaşıyor ve bunların yarısı dünyada başka hiçbir yerde bulunmayan endemik türler. Üstelik gölün inanılmaz berraklığını, bir filtreden daha iyi çalışan mikroskobik bir canlı, adlı minik bir kabuklu sağlıyor.
Bilim kurgu gibi geliyor ama değil:
Bu yer Baykal Gölü. Dünyanın en gizemli ve en eşsiz gölü.
Şimdi, çoğu yabancının bilmediği, hatta birçok Rus’un bile duymadığı 10 ilginç Baykal gerçeğine geçelim.
1. Baykal genç bir okyanusun başlangıcıdır
Gölün altında, yer kabuğunun her yıl yaklaşık 2 cm açıldığı aktif bir rift hattı bulunur. Milyonlarca yıl sonra burada tamamen yeni bir okyanus oluşabilir.
2. Baykal suyu neredeyse doğal olarak damıtılmış su niteliğindedir, yani “distilat”tır
Berraklık sadece temizlikten değil: suda son derece az mineral ve çözünmüş madde bulunur. Bu nedenle bahar aylarında görüş mesafesi 40 metreye kadar ulaşır.
3. Gölün dibinde dev gaz hidrat yatakları vardır
Su ve gazın buz benzeri kristaller oluşturduğu bu yapılar, gezegenin en gizemli enerji kaynaklarından biri sayılır. Baykal, doğal gaz hidratlarının incelendiği nadir alanlardan biridir.
4. Kışın Baykal’ın buzları olağanüstü doğa olayları yaratır
Metan gazının birikmesiyle oluşan "buz kubbeleri", saniyeler içinde yarılan 30 km’lik buz çatlakları ve saydam buz mağaraları Baykal’a özgüdür.
5. Baykal’ın en sıra dışı canlısı: Golomyanka
Bu saydam, pulları olmayan, can doğuran ve vücudunun %35’i yağ olan balık, dünyanın en tuhaf türlerinden biridir. Derinliklerde yaşar ve neredeyse görünmezdir.
6. Baykal nerpası: Dünyadaki tek tatlı su foku
Bu fok türünün okyanustan binlerce kilometre uzaktaki Baykal’a nasıl ulaştığı hâlâ tartışmalı bir sırdır. En güçlü teori: buzullar çağında eski nehir sistemleri üzerinden göle göç ettikleri.
7. Baykal sahillerinde 4 bin yıllık kaya resimleri bulunur
Sagan-Zaba bölgesindeki petrogliflerde şamanlar, geyikler ve kuşlar tasvir edilir. Bu bölge binlerce yıldır kutsal kabul edilmiştir.
8. Baykal’ın kendi “Bermuda Üçgeni” vardır
Rıtıy Burnu çevresi ani hava değişimleri, bozulmuş pusulalar ve güçlü girdap rüzgârlarıyla ünlüdür. Yerel halk bu bölgeden uzak durmayı tercih eder.
9. Baykal’ın berraklığı uzaydan bile görülebilir
Astronotlar, gölün olağanüstü net mavi rengini ve su altındaki sırtları yörüngeden açıkça seçebildiklerini söylüyor.
10. Baykal, gezegendeki donmamış tatlı suyun %20’sini barındırır
Dünyadaki her beş bardak tatlı suyun biri bu göldedir. Bu nedenle Baykal, yalnızca bir göl değil; gezegenin su arşivi ve benzersiz bir evrim laboratuvarıdır.