"Ekonomik büyüme modeli tıkandı, stagnasyon sürecindeyiz"
Rusya ekonomisinde son iki yılda görülen büyümenin sürdürülebilir olmadığı ve ülkenin bir "ekonomik stagnasyon" sürecine girdiği uyarısı yapıldı. Bu tespit, devlete bağlı Makroekonomik Analiz ve Kısa Vadeli Tahminler Merkezi (TsMAKP) tarafından hazırlanan makroekonomik eğilimler raporunda yer aldı. Uzmanlar, ekonomik ivmeyi artıracak yeni bir itici güç bulunmadığını ve mevcut büyüme modelinin artık işlememeye başladığını belirtiyor.
Lenta.ru'nun aktardığı rapora göre, ücret artışları, hanehalkı gelirlerindeki yükseliş, konut inşaatı ve ithalat ikamesine dayalı büyüme modeli tıkanmış durumda. Sanayide genel bir durgunluk yaşanıyor, enerji dışı sivil sektörlerde ise üretim yılbaşından bu yana düşüş eğiliminde. Bazı kısa vadeli olumlu veriler görüldüğü belirtilse de bunlar lokal ve geçici nitelik taşıyor.
İhracatta ise mevsimsellikten arındırıldığında kademeli bir gerileme dikkat çekiyor. İthalat, rubledeki güçlenme sayesinde sınırlı bir artış gösterse de bu eğilimin yılın ikinci yarısında, özellikle dış pazar sorunları nedeniyle zayıflaması bekleniyor. Aynı zamanda düşük gelir grubunun tüketim sepetine bakıldığında, enflasyon genel seviyenin oldukça üzerinde seyrettiği için bu kesimin alım gücü neredeyse bir yıldır düşüşte.
Rapor, önceki büyümenin büyük ölçüde kamu harcamaları ve serbest kaynaklara dayandığını hatırlatıyor. Ancak bu kaynakların artık tükendiği, bütçe harcamalarının da kısıldığı vurgulanıyor. Çalışmada ayrıca, istihdam piyasasının sıkışık olduğu, kapasite kullanımının yüksek seyrettiği ancak yeni sıçrama için teknolojik ve yapısal dönüşüm gerektiği kaydedildi. Daha önce benzer şekilde, Kremlin danışmanı Maksim Oreşkin de mevcut büyüme modelinin tükendiğini ve ilerlemek için "ileriye değil yukarıya" bir adım gerektiğini söylemişti:
Putin'in yardımcısı: "Sınıra dayandık, ekonomi yeni aşamaya geçmeli"
Rusya Devlet Başkanlığı İdaresi Başkan Yardımcısı Maksim Oreşkin, ülke ekonomisinin mevcut büyüme modelinin sınırlarına ulaştığını ve bundan sonra ancak teknolojik ve organizasyonel bir sıçramayla gelişmeye devam edebileceğini söyledi. Eski ekonomik kalkınma bakanı Oreşkin’e göre, son yıllardaki büyüme büyük ölçüde atıl kapasite ve insan kaynağının harekete geçirilmesine dayanıyordu, ancak bu kaynaklar artık tükenmiş durumda.
Ekonomi dergisi Expert’e konuşan Oreşkin, “Rusya’daki kadar düşük işsizlik oranını dünyadaki büyük ülkelerde bulamazsınız” diyerek, işgücü ve üretim kapasitesinin üst düzeyde kullanıldığını belirtti. Ancak bu durumun sürdürülebilir büyüme için yeterli olmadığını vurgulayan Oreşkin, “Ekonomi bir adım ileri değil, bir adım yukarı çıkmalı” dedi.
Rosstat verilerine göre, 2024 boyunca istikrarlı biçimde gerileyen işsizlik oranı, 2025’in ilk ayında yüzde 2,4 ile bir miktar yükseldi. Yine de bu oran tarihsel olarak düşük sayılıyor. Oreşkin, klasik işsizlik tanımının artık istihdam gerçekliğini tam yansıtmadığını, çünkü istihdam biçimlerinin giderek daha fazla proje bazlı ve esnek hale geldiğini savundu.
Rusya ekonomisi 2024’te yüzde 4,3 büyüme kaydetmişti. Ekonomi Bakanlığı, 2025 için büyüme beklentisini yüzde 2,5 olarak açıklarken, ihtiyatlı senaryoya göre bu oran yüzde 1,8’de kalabilir. Önümüzdeki yıllarda ise büyümenin 2026’da yüzde 2,4, 2027’de yüzde 2,8 ve 2028’de yüzde 3’e ulaşması öngörülüyor. Ancak bu ivmenin sağlanabilmesi için Rus ekonomisinin yüksek teknoloji ve verimlilik odaklı yeni bir yapıya geçmesi gerektiği ifade ediliyor.
Oreşkin'in yorumu Kremlin sözcüsü Dmitri Peskov'a da sorudu. Peskov Rus ekonomisinin geliştirilmesine yönelik yaklaşımların hükümet ve Devlet Başkanlığı İdaresi tarafından aktif biçimde tartışıldığını, ancak bu konuda “çeşitli nüansların” bulunduğunu söyledi. Sözcü yanıtında şu ifadeleri kullandı:
“Eğer devlet başkanının son konuşmalarını — özellikle de bu konuşmalardaki ekonomik bölümleri — dikkatle analiz ettiyseniz, bu görüşle büyük ölçüde örtüşen birçok düşünce bulursunuz. Elbette bazı nüanslara dair farklı bakış açıları mevcut; hem hükümetin hem de başkanlık idaresinin ekonomi kanadı oldukça canlı tartışmalar yürütüyor. Ancak genel bir anlayışın mevcut olduğu da tartışmasız”.
18.6.2025
Реклама