AB'nin yeni Rusya yaptırımları: Ekonomiyi nasıl etkileyebilir?
Avrupa Birliği, Rusya’ya karşı uyguladığı yaptırımların kapsamını daha da genişletti. 18 Temmuz’da kabul edilen 18. yaptırım paketi, enerji sektörü, bankacılık sistemi ve üçüncü ülkeler üzerinden yapılan ticaret yollarını hedef alıyor. Bu adım, Slovakya’nın vetosunu kaldırmasının ardından hayata geçirilebildi. Brüksel, bu yeni paketin hem Rus ekonomisine doğrudan darbeler indirmeyi hem de önceki yaptırımların arkasından dolanmayı zorlaştırmayı amaçladığını vurguluyor. Uzmanlara göre sadece Rusya değil, Türkiye dahil Rusya ile enerji ticaretine devam eden bazı ülkeler de etkilenebilir.
Yeni yaptırım paketinde öne çıkan adımlardan biri, Rus petrolü için uygulanan fiyat tavanının düşürülmesi oldu. 3 Eylül 2025’ten itibaren geçerli olacak bu yeni sınır, varil başına 47,6 dolar olarak belirlendi. Tavan fiyat, her altı ayda bir Urals tipi Rus petrolünün piyasa fiyatına göre yeniden gözden geçirilecek ve piyasa ortalamasının %15 altına ayarlanacak. Eğer piyasa fiyatı ile tavan fiyat arasındaki fark %5’in altındaysa, güncelleme yapılmayacak. Ayrıca, daha önceki sözleşmeler için 90 günlük bir geçiş süresi uygulanacak. Ancak bu önlemin etkisinin sınırlı kalabileceği düşünülüyor çünkü Rusya'nın petrol ihracatında büyük ölçüde Avrupalı olmayan şirketlerin kontrol ettiği “gölge filo” etkili olmaya devam ediyor.
AB ayrıca, Rusya'dan doğrudan ithalatı yasaklanmış olan ham petrolün üçüncü ülkelerde işlenerek AB'ye sokulmasını engellemek için yeni bir adım attı. 21 Ocak 2026’dan itibaren, Rus ham petrolünden üretilmiş akaryakıtların üçüncü ülkeler üzerinden AB’ye girişi tamamen yasaklanacak. Bu durum özellikle Hindistan ve Türkiye gibi ülkeleri ilgilendiriyor. Hindistan, Rusya’dan ithal ettiği petrolü işleyerek Avrupa’ya yeniden ihraç ederken, artık bu ürünler için menşe belgesi istenecek. Avrupa Komisyonu, ithal edilen ürünlerin kaynağını tespit etmek için yeni yöntemler ve belgeler öngörüyor ancak uzmanlar bu sürecin teknik zorluklarına dikkat çekiyor.
Doğal gaz tarafında da önemli bir adım atıldı. AB, Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 boru hatlarına ilişkin tüm işlemleri yasakladı. Bu yasak, boru hatlarının yeniden faaliyete geçmesini engelleme amacını taşıyor. Boru hatlarının inşası, işletilmesi, bakımı ya da herhangi bir gaz alımı artık tamamen yasaklandı. Eylül 2022’de gerçekleşen sabotaj saldırısı sonrası Kuzey Akım boru hatlarının büyük kısmı kullanılamaz hale gelmişti. Batılı basında son aylarda bu hatların yeniden devreye alınması konusunda perde arkasında müzakereler olduğu iddiaları ortaya atılmıştı.
AB ayrıca, Rus petrolünü taşıdığı iddia edilen 105 gemiyi daha “kara listeye” aldı. Böylece, yaptırım altındaki gemi sayısı 444’e yükseldi. Bu gemilerin Avrupa limanlarına yanaşması yasaklanırken, Avrupalı şirketlerin bu gemilere finansman, sigorta, bakım, yükleme ve boşaltma gibi hiçbir hizmet vermesi mümkün olmayacak. Ancak dikkat çeken bir istisna da var: Japonya’ya ait üç LNG (sıvılaştırılmış doğal gaz) tankeri bu listeden çıkarıldı. Bu gemilerin, Rusya'nın Yamal LNG ve Arctic LNG-2 projelerine hizmet vermeyeceğine dair güvence verdiği belirtildi.
Bankacılık sektöründe ise şimdiye kadarki en geniş kapsamlı adım atıldı. 9 Ağustos 2025 itibarıyla 22 yeni Rus bankası, SWIFT sisteminden çıkarılarak AB yaptırımları kapsamına alındı. Bu bankalarla Avrupa’daki herhangi bir mali işlem yapılması yasaklanacak. Listeye alınan bankalar şunlar:
* T-Bank
* Bank Saint Petersburg
* Centrocredit Bank
* Yandex Bank
* Surgutneftegazbank
* Metkombank
* Severgazbank
* Genbank
* Bystrobank
* Energotransbank
* Tatsoсbank
* Zenit Bank
* Transstroybank
* Finam Bank
* Ozon Bank
* Expobank
* Loko Bank
* Dom.RF Bank
* MSP Bank
* Lanta Bank
* Bank 131
* RostFinance
Bu bankalardan bazılarının, mevcut yaptırımları delmek amacıyla Avrupa finansal altyapısını kullanmaya çalıştığına dair deliller bulunduğu belirtildi. Ayrıca, AB ilk kez iki Çin bankasını da yaptırım kapsamına aldı: Heihe Rural Commercial Bank ve Heilongjiang Suifenhe Rural Commercial Bank. Bu bankaların, Rusya’nın sınırına yakın bölgelerde faaliyet göstermesi ve yaptırımları dolaylı olarak delmesi nedeniyle bu karara dahil edildiği bildirildi.
Yaptırımların bir diğer hedefi de yazılım ve teknoloji ihracatı. Rusya’ya yönelik yeni ihracat yasakları, banka yazılımlarından ATM sistemlerine kadar uzanıyor. Ayrıca endüstriyel ürünler, hassas tartım cihazları, kimyasal hammaddeler ve sayısal sayaçlar da yaptırım listesine eklendi. AB’ye göre bu yeni yasaklar, yılda 2,1 milyar euro değerindeki Avrupa ihracatını etkileyecek.
Son olarak AB, Rus iş insanlarının açtığı yatırım tahkimlerine karşı da tedbir geliştirdi. Yeni düzenleme, AB ülkelerinin bu tür talepleri “kamu düzenine aykırı” sayarak reddetmesini mümkün kılıyor. Böylece, Rusya menşeli yatırımcıların AB ülkelerinden tazminat kazanarak Avrupa'da varlıklara el koyma girişimleri engellenmek isteniyor.
Gelişmeleri analiz eden RBC'ya göre, "Tüm bu önlemler, Brüksel’in yalnızca Rusya’yı hedeflemediğini, aynı zamanda üçüncü ülkeleri de yaptırımların dışında kalamayacak şekilde çember içine almak istediğini gösteriyor. Yeni paket, AB'nin Rusya'yla ekonomik ve enerji bağlantılarını kökten kesme iradesini teyit ediyor".
20.7.2025
Реклама