Vatandaşlıktan çıkarma genişliyor: Askerlikten kaçan yabancılar hedefte
Rusya Devlet Duması’ndan bir grup milletvekili, yabancıların vatandaşlık kazandıktan sonra askerlik yükümlülüğünü yerine getirmemeleri durumunda Rus vatandaşlığının iptal edilmesini öngören bir yasa tasarısı sundu. 16 Temmuz’da Duma’da kayda alınan tasarı, “Askerlik Yükümlülüğü ve Askerlik Hizmeti Hakkında” ile “Rusya Federasyonu Vatandaşlığı Hakkında” yasalarda değişiklik yapılmasını öneriyor. Yabancıların Rus pasaportu alırken eş zamanlı olarak askerlik kaydına geçmeleri zorunluluğu getiren yasa Ağustos 2024’te yürürlüğe girmişti.
Yeni tasarı, vatandaşlığı sonradan kazanan ancak haklı bir gerekçe göstermeksizin askerlik kaydına gitmeyen kişiler için askeri şubelerin özel bir tutanak düzenlemesini öngörüyor. Bu tutanak beş iş günü içinde İçişleri Bakanlığı’nın bölge teşkilatına gönderilecek ve vatandaşlığın iptali süreci başlatılacak. Ancak eğer ilgili kişi tutanak düzenlendikten sonra 30 gün içinde askerlik kaydı yaptırırsa bu tutanak iptal edilecek ve durum yine İçişleri’ne bildirilecek.
Tasarının en tartışmalı maddelerinden biri, vatandaşlıktan çıkarılan kişinin çocuklarını da kapsaması. Buna göre, babası askerlik kaydından kaçtığı gerekçesiyle vatandaşlığını kaybeden çocuklar da, eğer diğer ebeveyn veya yasal vasisi geçerli bir Rus vatandaşlığına sahip değilse, vatandaşlıktan çıkarılabilecek. Ancak ikinci ebeveynin vatandaşlığı geçerli ise bu hüküm çocuklara uygulanmayacak.
Yasa teklifine göre, askerlik kaydından kaçtığı için vatandaşlığı iptal edilen bireyler ancak üç yıl sonra tekrar başvuru yapabilecek. Ancak Cumhurbaşkanı, insani nedenlerle bu süreyi değiştirme yetkisine sahip olacak. Mevcut yasanın vatandaşlık iptaline dair açık bir mekanizma içermediğini belirten tasarıyoı hazırlayan milletvekilleri Savunma Komitesi Başkanı Andrey Kartapolov ve Dış Müdahale Komisyonu Başkanı Vasili Piskaryov, bu düzenlemenin yasal boşluğu dolduracağını savunuyor.
Kommersant'ın aktardığına göre Rusya İçişleri Bakanlığı, Ağustos 2024’te yürürlüğe giren mevcut yasaya dayanarak bugüne dek 198 kişinin vatandaşlığını iptal etti. Ancak yasanın uygulama mekanizmasında hukuki boşluklar bulunduğu için yeni tasarıyla bu açıkların giderilmesi hedefleniyor.
Tasarı, askerlik şubesine kayıttan kaçma vakalarının nasıl tespit edileceğini, kararların kimler tarafından alınacağını ve kimleri kapsayacağını ayrıntılı biçimde belirliyor. Bundan böyle bu tespiti yapma görevi askeri şubelere verilecek. İçişleri Bakanlığı ise bu değerlendirmelere göre vatandaşlık iptali kararı alabilecek.
Yeni düzenleme, yalnızca 8 Ağustos 2024’ten sonra tespit edilen vakaları kapsayacak. Vatandaşlıktan çıkarılan kişiler, üç yıl geçmeden tekrar başvuru yapamayacak. Tasarının, 23 Temmuz’dan önce yasalaştırılması hedefleniyor.
Bu arada Rusya Devlet Duması, Rus vatandaşlığının alınmış (doğuştan değil, sonradan kazanılmış) hallerde geri alınabileceği koşulların kapsamını genişleten yasa tasarısını dün ikinci ve üçüncü okumada kabul etti.
Duma Başkanı Vyaçeslav Volodin’in açıklamasına göre bu yasa, vatandaşlıktan çıkarma sürecini sistemli ve bütüncül hale getirmeyi amaçlıyor ve ulusal güvenliğin korunmasına yönelik. Volodin, yasanın kabul edilmesinin ardından edinilmiş vatandaşlığın kaybedilmesine yol açabilecek gerekçelerin sayısının 80’i geçtiğini vurguladı.
Duma Başkan Yardımcısı ve Göç Politikaları Konusunda Partilerüstü Çalışma Grubu Başkanı İrina Yarovaya’nın verdiği bilgiye göre, yasa ile birlikte vatandaşlıktan çıkarılmaya gerekçe oluşturabilecek suçlara Ceza Kanunu’ndan 14 madde ve 20’den fazla suç tipi eklendi. Rus medyasına ayrıntıları yansıyan yeni yasaya göre, aşağıdaki suçları işleyen kişiler Rus vatandaşlıklarını kaybedebilecek:
* Reşit olmayanlara yönelik cinsel şiddet eylemleri (ölüme ya da ciddi yaralanmaya sebep olmuşsa),
* Terörizmi alenen teşvik etme, meşrulaştırma ya da propaganda etme,
* Rusya’nın kritik bilgi altyapısına yasadışı müdahale,
* Yabancı devletlerle Rusya'nın güvenliğine zarar verecek işbirliği,
* Devlete karşı düşmanla iş birliği yapma,
* Devlet güvenliğini zayıflatmaya yönelik açık çağrılar,
* Nazi sembolleri propagandası,
* Rusya'nın taraf olmadığı uluslararası kuruluşların kararlarının uygulanmasına ya da yabancı makamların kararlarına yardım.
Ayrıca aşağıdaki ağır suçlar da vatandaşlıktan çıkarma nedeni sayılabilecek:
* Cinayet,
* Grup halinde ya da aşırı vahşetle tecavüz,
* Birden fazla kişiye karşı yapılan ahlaksız davranışlar,
* Çocuk yaşta çocuklarla cinsel ilişki,
* Reşit olmayanları fuhşa zorlama,
* Çocukların yer aldığı fuhuşun organizasyonu,
* Çocuk pornosu üretimi ve dağıtımı,
* İnternet üzerinden ya da organize suç grubu tarafından işlenen cinsel zorlamalar, suçlu geçmişi olan kişilerce yapılan cinsel suçlar.
Ayrıca, aşırılık yanlısı (ekstremist) saiklerle ya da terörizmi meşrulaştırmak amacıyla işlenen suçlar da vatandaşlıktan çıkarma gerekçesi olarak listelendi. Ancak bu yasa değişiklikleri, anayasal federal yasa ya da uluslararası antlaşmalara dayanarak Rus vatandaşlığı elde edenleri kapsamıyor. Bu kapsam dışı gruplar arasında özellikle Kırım, Donbas ve Novorossiya bölgelerinden vatandaşlığa alınan kişiler bulunuyor. Bu bölgeler Rusya’ya katıldıktan sonra vatandaşlık verilen kişilerin hakları bu yasadan etkilenmeyecek.
17.7.2025
Реклама