Nâzım'ın Bir Aşk Masalı'nı baleye uyarlayan Grigoroviç'e veda
Sovyetler Birliği’nin efsanevi bale ustası, Bolşoy Tiyatrosu’nun yarım yüzyıl boyunca kaderini belirleyen Yuri Grigoroviç, 99 yaşında hayatını kaybetti. Sanatçı, SSCB Halk Sanatçısı, Sosyalist Emek Kahramanı ve Lenin Ödülü dahil çok sayıda unvan ve nişanla onurlandırılmıştı. Grigoroviç, özellikle 1964-1995 yılları arasında Bolşoy’un başkoreografı olarak görev yaptığı dönemde hem ulusal hem uluslararası sahnede Sovyet balesini şekillendiren isim oldu.
Grigoroviç’in kariyeri boyunca yarattığı sekiz özgün balenin biri de, 1961’de librettosunu Nâzım Hikmet'in yazdığı Bir Aşk Masalı, Legenda O Lyubvi olmuştu. Nâzım Hikmet araştırmacısı Melih Güneş, Grigoroviç'in kültür tarihimizdeki yerini önemini şöyle anlatıyor:
"... Bir Aşk Masalı balesi, Ankara’da 1979’da gösterimine bir hafta kala siyasi otorite kararıyla yasaklanmış, oyundan kaldırılmıştı. Arif Melikov 1982’de oynanacağı zaman afişte Nâzım Hikmet’in adına yer verilmemesi üzerine “Nâzım’ın adı yoksa, bale de yok” diyerek tavrını göstermişti. Balenin Türkiye’de ilk kez sahnelenmesi 2001 yılında İstanbul’da gerçekleşti.
Yuri Grigoroviç “Nâzım’la çalışmak başkaydı. O yalnızca büyük bir şair değil, büyük bir insandı” derken “insan” sözcüğünü vurgulayıp Nâzım Hikmet’in eğiticiliğini, mütevaziliğini ve fizikî güzelliğini de özellikle belirtmişti: “Galiba Nâzım’ı son görenlerden biriyim. Konuşmamız gerekiyordu. Haziran’ın 2’siydi, evine gittim. Yine duvardaki İstanbul panoraması resminin altında durup, uzun uzun panoramaya baktık, panoramanın altında konuştuk. İstanbul ne büyük hasretti onun için, ‘İstanbul, İstanbul’ derdi daima. Paris’i, Leningrad’ı da sevmişti ama İstanbul başkaydı onun için, hep bilirdik-anlardık bunu. Bir Aşk Masalı’nı sahneye koymak için ertesi gün, 3 Haziran’da Prag’a gidecektim. Prag’da buluşmak üzere sözleştik ve beni sevgiyle uğurladı. Prag’a vardığımda sanki insanlarda bir gariplik vardı, benimle konuşmaktan çekiniyor gibiydiler. Ben de dayanamayıp sebebini sorunca öğrendim. Meğer Nâzım artık yaşamıyormuş... Katılamadım cenaze törenine.”
Koreograf, aynı zamanda Spartak, İvan Grozniy ve Fındıkkıran gibi prodüksiyonlarla da hatırlanıyor. Ancak Bir Aşk Masalı, politik ve estetik olarak Grigoroviç’in kariyerinde ayrı bir yere sahipti. Bu balenin Bolşoy’daki ilk temsili 1965’te yapılmış ve o günden itibaren klasik repertuarın değişmezlerinden biri olarak kalmıştı.
21.5.2025
Реклама