Perde arkası: AB Rus varlıkları ile Kiev'i finanse edebilir mi?
Avrupa Birliği bugün, dondurulmuş Rus varlıklarının Ukrayna’nın finansmanında kullanılmasına yönelik yeni bir plan açıkladı. IMF’ye göre Kiev’in 2026–2027 döneminde devleti ayakta tutmak, temel kamu hizmetlerini sürdürmek ve ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için 135 milyar euroya ihtiyacı bulunuyor.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in ifadelerine göre AB, bu ihtiyacın üçte ikisini, yani 90 milyar euroyu karşılamayı hedefliyor. Geri kalan finansmanın ise uluslararası ortaklar tarafından sağlanması planlanıyor.
RBC'nın derlemesine göre, AB’nin iki temel çözümü bulunuyor: Avrupa bütçesi üzerinden borçlanma ve “reparasyon kredisi” adı verilen, Rus varlıklarının gelirlerine dayalı yeni bir finansman mekanizması. Plan ana başlıklarıyla şöyle özetleniyor:
MEKANİZMA
• "Reparasyon" kredisi, sınırlı rücu hakkına sahip bir borçlanma modeli. Ukrayna, bu krediyi yalnızca “Rusya’dan savaş tazminatı aldığı” anda geri ödeyecek.
• AB yönetmeliği, Rusya’nın “verilen zararı tazmin etmekle yükümlü olduğunu” belirtiyor.
• Sınırlı rücu mekanizmasında, borç geri ödenmezse alacaklının talep hakkı yalnızca teminat gösterilen varlıklarla sınırlı oluyor; eksik kalan tutar için borçluya ek talepte bulunulamıyor.
FİNANSMAN
• Kaynak, Rusya Merkez Bankası ve Rusya Ulusal Refah Fonu’na ait dondurulmuş varlıkların AB finansal kurumlarındaki biriken nakit bakiyelerinden sağlanacak.
• Bu varlıklarda faiz, temettü ve kupon ödemeleri yasak olduğundan, finans kuruluşlarının kasasında “geçici olarak atıl nakit” birikiyor. AB bu nakdi Ukrayna’ya kredi sağlamak için ödünç alacak.
• Rusya Merkez Bankası’nın ana varlıkları dokunulmadan kalacak, operasyon yasakları devam edecek.
GERİ ÖDEME GARANTİLERİ
• Üç katmanlı koruma sistemi öneriliyor:
– AB üyesi devletlerin garantileri
– AB düzeyinde likidite mekanizması
– AB borçlanma araçlarıyla ödeme imkânı
• Çatışma sona erip Rusya “reparasyon” ödediğinde, Ukrayna AB’ye; AB de fonları finans kurumlarına iade edecek. Ardından yaptırımlar kalkınca kurumlar parayı Rusya Merkez Bankası’na aktaracak.
PARANIN KULLANIM ALANLARI
• Ukrayna’nın bütçe açığının kapatılması ve makroekonomik istikrarı
• Savunma sanayi kapasitesinin güçlendirilmesi ve Avrupa savunma yapısına entegrasyon
• Savaş devam ederken askeri ihtiyaçlar; barış durumunda yeniden inşa projeleri
• Fonlar, mevcut AB mekanizmaları üzerinden kullanılacak: Makro finansal yardım ve Ukrayna Fonu
LİMİTLER VE TAKVİM
• Azami kredi tutarı 210 milyar euro
• Üçüncü ülkeler de katkıda bulunabilecek
• Ana güvence unsuru üye devletlerin garantileri
• Mekanizma 31 Aralık 2030’a kadar geçerli olacak
AB’nin “reparasyon kredisi” kavramını ilk kez hukuki bir çerçeveye oturtması, Moskova açısından ekonomik olduğu kadar siyasi bir kırılma olarak yorumlanıyor. Rus ekonomistlere göre, Avrupa’nın Rusya’dan ileride tahsil edeceği varsayımsal “tazminatlar” üzerine borçlanması, Kremlin’in AB ile ilişkilerde uzun süreli bir mali-diplomatik sorunla karşı karşıya kalacağını gösteriyor. Uzmanlar ayrıca bu mekanizmanın, dondurulmuş varlıklara dokunulmadan fakat onların gelirleri kullanılarak “fiili müsadere” yaratabileceği uyarısında bulunuyor.
Jeopolitik analizlere göre, AB’nin bu adımı Rusya üzerinde baskıyı artırsa bile, Moskova’nın karşı hamleleri de göz ardı edilemez. Rus hukuk ve dış politika uzmanları, AB’nin atıl nakitleri kullanarak kredi oluşturmasını “dolaylı el koyma” şeklinde tanımlıyor ve bunun karşılığında Rusya’nın Avrupa’daki şirket varlıkları, enerji anlaşmaları ve boru hattı iş birlikleri üzerinde karşı tedbirler uygulayabileceğini belirtiyor. Ayrıca planın Ukrayna’ya doğrudan askeri-sanayi desteği içermesi, Rusya’nın bunu “çatışmanın tarafı olma yönünde bir adım” olarak yorumlamasına yol açabilir.
Son olarak, finans uzmanları, AB’nin önerdiği 210 milyar euro üst limitin, Avrupa’nın uzun vadeli kamu borçlanmasını artıracağına dikkat çekiyor. Bu mekanizma, Rusya’nın küresel finans kurumları nezdindeki pozisyonunu daha da zorlaştırabilir; özellikle savaş sonrası tazminat tartışmalarının uluslararası hukuka taşınması beklendiği için Rusya’nın gelecekte uluslararası finansal normalleşme süreci daha sancılı hale gelebilir.
3.12.2025
Реклама