Kayıt dışı ekonomiye 'sistemli darbe'
Rusya'da hükümet, ekonomi içindeki kayıt dışı alanları daraltmak için 2030’a kadar uygulanacak yapısal dönüşüm programı kapsamında sıkı bir eylem planı hazırlıyor. Belgede hedef, vergi tahsilatının artırılması ve özellikle KDV’nin daha etkin toplanması olarak tanımlanıyor.
Çalışmanın içeriği RBC’nin ulaştığı planın final versiyonunda ortaya kondu. Buna göre, iç ticaret, AEB-EAEU (Avrasya Ekonomik Birliği) ülkeleriyle (Rusya, Belarus, Kazakistan, Ermenistan, Kırgızistan) yapılan sınır ötesi ticaret, nakit kullanımının azaltılması, dijital para birimlerinin düzenlenmesi ve yasa dışı kredi piyasaları gibi başlıklarda kapsamlı adımlar atılması öngörülüyor .
Belgedeki yeni yaklaşım, hükümetin son dönemde giderek artan bütçe ihtiyaçlarına doğrudan cevap niteliği taşıyor. Uzmanlara göre 2025 koşullarında savunma, sosyal yükümlülükler ve altyapı projeleri bütçeyi zorlamaya devam ediyor. Bu nedenle devlet, geleneksel petrol ve gaz gelirlerindeki oynaklığa karşı iç kaynakları artırmayı hedefliyor.
RBC’nin aktardığı uzman yorumları, kayıt dışı "gri" ticaret alanlarının büyüklüğünün makroekonomide adaletsiz rekabete yol açtığını ve kayıtlı işletmelerin marjlarını düşürdüğünü belirtiyor. Bu nedenle plan, gelir artırmanın ötesinde rekabet koşullarını eşitlemeye yönelik bir reforma dönüşmüş durumda .
Planın önemli bir bölümü, EAEU ülkeleri üzerinden yapılan düşük vergili transit rotalarının kapatılmasına ayrılıyor. Kazakistan ve diğer birlik ülkeleri üzerinden Rusya’ya giren ürünlerde düşük gümrük değerlemesi ve eksik beyan gibi uygulamalar nedeniyle kayıpların yüzde 30–40’a kadar çıkabildiği belirtiliyor.
Bu nedenle hükümet, GPS’li güvenlik mühürleri, ortak risk yönetim sistemi, birliğin tamamında birbiriyle uyumlu fiyat göstergeleri ve sevkiyat ön bildirim sistemi (СПОТ) gibi araçlarla dış ticaretteki boşlukları kapatmayı hedefliyor.
RBC’nin dosyasındaki görsellerde ve metinde, özellikle Çin’den gelen yüklerde EAEU içi yeniden yönlendirme kaynaklı vergi kayıplarının altı çiziliyor .
Nakit kullanımının azaltılması ise iç piyasayı ilgilendiren en kritik başlıklardan biri olarak öne çıkıyor. Maliye Bakanlığı, işletmeler arasında nakit ödeme limitleri, büyük çekimlerin izlenmesi, online kasaların daha sıkı düzenlenmesi ve dijital rublenin yaygınlaştırılması gibi tedbirler üzerinde çalışıyor.
Uzmanlar, hem artan belirsizlik hem de yeni vergi yükleri nedeniyle nakit kullanımının son dönemde yeniden yükseldiğini belirtiyor. Ancak hükümet, nakit işlemleri daha maliyetli hale getirerek işletmeleri dijital ortama yönlendirmeyi amaçlıyor. RBC analizinde ayrıca, küçük işletmelerin aşırı sıkılaştırma sonucu “derin yeraltına” kayma riskinin bulunduğu uyarısı da yer alıyor.
1.12.2025
Реклама