Kiev'de kaos: Zelenskiy'nin sağ kolu Yermak'ın sonu mu?
Ukrayna'da son yolsuzluk skandallarının ardından Zelenskiy'nin iktidarı da sarsılırken, medyada farklı senaryolar tartışılıyor. İngilizce yayın yapan Kyiv Independent gazetesi, Zelenskiy’nin başdanışmanı ve "sağ kolu" Andriy Yermak için, "Son yıllarda Kiev’de parlamentodan kabineye, güvenlik kurumlarından dış politikaya uzanan neredeyse tüm karar süreçlerinde belirleyici konuma yerleşti. Şimdi yolun sonuna geldi. Ama Zelenskiy’nin, kendisini dış dünyaya bağlayan ana kanal olarak gördüğü Yermak’tan kopması hâlâ zor" yorumunu yaptı.
Kyiv Independent’ın ayrıntılı analizine göre seçilmemiş bir isim olmasına rağmen Yermak, modern Ukrayna tarihinde nadir görülen bir güç yoğunlaşmasının merkezine oturdu. Ancak Zelenskiy döneminin en büyük yolsuzluk skandalının bizzat cumhurbaşkanının yakın çevresini vurması, Yermak’ı ilk kez bu kadar açık biçimde “günah keçisi” tartışmalarının odağına taşıdı. Ülkedeki önde gelen yolsuzlukla mücadele aktivistleri, bu çapta bir rüşvet ve kara para düzeninin Yermak’ın bilgisi dışında işlemesinin gerçekçi olmadığını savunuyor.
Gazetenin güvenlik bürokrasisine yakın kaynaklarına göre, Energoatom bağlantılı büyük yolsuzluk soruşturmasında devlet ihalelerinden usulsüz komisyon alındığı, 100 milyon doları aşan tutarların aklandığı iddia ediliyor. Bu ağın merkezinde, Zelenskiy’nin eski iş ortağı olan yapımcı Timur Mindiç’in bulunduğu belirtiliyor. Mindiç’in geçmişte Yermak’tan “arkadaşım” diye söz ettiği hatırlatılıyor. Soruşturma kapsamında, elde edilen paranın bir bölümünün Kiev yakınlarında dört lüks konutun inşasında kullanıldığı, bu evlerden birinin Yermak için planlandığı öne sürülüyor. Yermak hakkında doğrudan suçlama yöneltilmemiş olsa da, cumhurbaşkanlığı ofisinde yıllardır konuşulan rüşvet iddiaları, yardımcısı Andriy Smırnov’un yasa dışı zenginleşme ve rüşvet suçlamaları, diğer yardımcıların haklarındaki incelemeler, şüpheleri güçlendiriyor.
Yermak’ın yükselişinin arka planında, Zelenskiy ile kurduğu özel ilişki bulunuyor. Eski bir avukat ve film yapımcısı olan Yermak, siyasete girmeden önce de başkanın çevresinde yer alıyordu. Uzmanlar, Yermak’ın kendisini “mükemmel organizatör” olarak sunduğunu, cumhurbaşkanının istediği her adımı sorgulamadan hayata geçiren ideal “operatör” profili çizdiğini aktarıyor. Yermak, 2020’de başdanışmanlığa getirildikten sonra yalnızca iç politikayı değil, Rusya ile temaslardan Washington hattındaki görüşmelere kadar dış politik dosyaları da üstlendi. Kabine değişikliklerinde, devlet şirketlerinin yönetiminde, vergi, gümrük, rekabet kurumu, devlet malı fonu gibi kilit kurumların başına gelen isimler üzerinde Yermak’ın onayının belirleyici hale geldiği ileri sürülüyor.
Analize göre bu güç yoğunlaşmasını mümkün kılan başlıca etkenler, Zelenskiy’nin partisi Halkın Hizmetkârı’nın 2019 seçimlerinde tek başına parlamento çoğunluğunu alması ile 2022’de ilan edilen sıkıyönetim oldu. Muhalefet milletvekilleri, “ülkenin fiilen Cumhurbaşkanlığı Ofisi kararnameleriyle yönetildiğini”, meclis ile hükümetin giderek Yermak’ın siyasi şemsiyesi altında işleyen yapılara dönüştüğünü savunuyor. Yolsuzluk skandalı patladıktan sonra iktidar bloğu içinden de itirazlar yükseldi. Bazı iktidar milletvekilleri, hükümetin büyük ölçüde Cumhurbaşkanlığı Ofisi’nin onayından geçen isimlerden kurulduğunu açıkça dile getirip, Yermak’ın görevden alınmasının “siyasi tansiyonu düşüreceği” görüşünü seslendirmeye başladı. Buna rağmen güvenlik kurumlarındaki kaynaklar, Zelenskiy’nin Yermak’sız nasıl hareket edeceğine dair ciddi tereddütler bulunduğunu aktarıyor.
Yermak’ın en tartışmalı hamlelerinden biri, ülkenin yolsuzlukla mücadele mimarisine yönelik baskı girişimleri oldu. Kyivv Independent’ın görüştüğü aktivistler ile milletvekilleri, Ulusal Yolsuzlukla Mücadele Bürosu (NABU) ile Özel Yolsuzluk Savcılığı’nın bağımsızlığını zayıflatmaya yönelik adımları bizzat Yermak’ın yönettiğini iddia ediyor. Yeni başsavcı Ruslan Kravçenko’nun atanması, NABU’ya yapılan geniş çaplı aramalar, ardından kurumun başsavcılığa bağlanmasını öngören yasanın imzalanması, Brüksel’den gelen sert tepki ve sokak protestoları sonrası geri adımla sonuçlandı. Bu süreç, Zelenskiy’nin iç çevresine açılan yolsuzluk dosyalarının Yermak’ı sarstığını, ancak aynı zamanda onu daha da savunmacı ve kontrolcü hale getirdiğini gösteren bir eşik olarak yorumlanıyor. Analizde, Yermak’ın popülaritesinin son ölçümlerde yüzde 20’nin altına gerilediği, toplumda güvensizlik oranının ise üçte ikinin üzerinde olduğu hatırlatılıyor. Buna karşılık Zelenskiy’nin, kendisini dış dünyaya bağlayan ana kanal olarak gördüğü Yermak’tan kopmasının hâlâ zor olduğu vurgulanıyor.
19.11.2025
Реклама