"İkinci vatandaşlık Rusya'da mülk kaybına yol açabilir"
Rusya'da ikinci vatandaşlık sahibi iş insanlarının, yerli şirketlerdeki hisselerini kaybetme riski hızla artıyor. RBC'nın araştırmasına göre, 2008 tarihli 57 sayılı federal yasa, stratejik öneme sahip işletmelerde yabancı kontrolünü sınırlamayı amaçlarken, 2023’te yapılan bir değişiklikle, yabancı pasaport veya oturum iznine sahip Rus vatandaşları da artık "yabancı yatırımcı" statüsüne alındı. Bu düzenleme, savunma sanayiine doğrudan ya da dolaylı katkı sağlayan çok sayıda sektörü kapsıyor.
Şubat ayında Moskova Bölge Tahkim Mahkemesi, Rusya Savcılığı'nın talebi üzerine Domodedovo havalimanının hissedarları olan Dmitriy Kamenşik ve Valeriy Kogan’ın "çifte vatandailık dahil gerçek ve yasal durumlarını gizleyerek sorumluluktan kaçınma girişimlerine" dayanarak hisselerini Rusya Federal Hava Taşımacılığı Ajansı (Rosaviatsiya) adına tescil etmilti. Kamenşik'in Türk pasaportu da olduğu medyaya yansımıştı. Uzmanlara göre her ne kadar Kamensşik’in Rus vatandaşı kimliği ön planda olsa da, ikinci vatandaşlığının varlığı kritik bir yasal boşluk oluşturdu ve stratejik altyapı tesisi olan havalimanının kontrolü için devreye girildi. Bu örnek, ikinci pasaportun sadece sembolik bir unsur değil, bazı durumlarda doğrudan ekonomik sonuçları olan bir risk faktörü olduğunu somut biçimde gösterdi.
Bir başa örnek olarak, kâğıt üreticisi Syaşskiy Kombinat'ın devlete devriyle sonuçlanan davada mahkeme, işletmenin ürünlerinin askeri üretimde kullanıldığına ve tesisin su temin altyapısı ile doğal tekelleşme özelliklerine sahip olduğuna hükmetti. Benzer şekilde, Kaliningrad Limanı’ndaki payların yabancı kuruluşa devri, hakk sahiplerinin Rus vatandaşı olması gerekçesiyle savunulmak istendiyse de, mahkeme bu kişilerin ayrıca yabancı pasaportu olması nedeniyle durumu “yabancı kontrol” kapsamında değerlendirdi.
Yasanın 6. maddesinde savunma, uzay, nükleer enerji gibi klasik alanların yanı sıra balıkçılık, liman hizmetleri, hatta özel alaşımlar ve kağıt gibi daha geniş üretim alanları da “stratejik” sayılıyor. Örneğin, “Rodnye Polya” adlı işletme hakkında açılan davada, sahibinin Rus vatandaşı olması yeterli görülmedi, aynı zamanda başka bir ülkenin vatandaşlığına sahip olması dikkate alındı. Mahkeme, bu durumun tek başına mülkiyetin devlet lehine devri için yeterli olduğuna karar verdi.
Özellikle şirket hisselerinin "dolaylı kontrol" alanında da mahkemeler dikkat çekici kararlar veriyor. RBC'nın aktardığına göre Mısır’la bağlantılı yatırımcıdan kredi alarak Murmansk Limanı hisselerini edinen bir Rus vatandaşının, yakından ilişkili olduğu yabancı şahıslar sayesinde kararları etkileyebilecek pozisyonda olduğu tespit edildi. Bu durum, hisselerin geri alınması ve devletin mülkiyetine geçmesiyle sonuçlandı.
Hukukçular, ikinci vatandaşlığa sahip Rus girişimcileri uyarıyor: Stratejik işletmelerdeki hisselerin korunması için sadece yasal değil, aynı zamanda fiili kontrol ilişkilerinin de dikkatle gözden geçirilmesi gerekiyor. Uzmanlar, işletme sahiplerine düzenli olarak (örneğin her iki ayda bir) kendi şirket yapılarında "yabancı etki belirtileri olup olmadığını" analiz etmeyi ve gerekli durumlarda gönüllü olarak yabancı kontrol bildirimi yapmayı öneriyor. Uzmanlara göre aksi halde, geçmişte yapılan işlemlerin bile iptali ve mülkiyetin doğrudan devlet kontrolüne geçmesi gibi ciddi sonuçlarla karşılaşmak mümkün.
12.5.2025
Реклама