Rus ekonomisinin 'A takımı'
Moskova’da düzenlenen VTB’nin (Rusya Çağırıyor!" forumunda ülkenin önde gelen ekonomi yöneticileri, yüksek faiz ortamının ötesine geçen yapısal sorunları tartıştı. Katılımcılar, güçlü ruble, bütçe açığı ve vergi politikalarına odaklanırken, para politikasının tek başına yük taşıyamayacağına dair vurgu öne çıktı. Tartışmalarda işletmelerin maliyet baskısı, ihracat akışlarının değişen kompozisyonu, dış borçtaki hızlı düşüş ve ithalatın yeniden tanımlanması gerekliliği gündemin merkezine yerleşti.
Rusya Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina, iş dünyasının yalnızca faiz oranlarına odaklanmaması gerektiğini belirtti. Nabiullina, şirketlerin birçok bölgede hızla artan operasyonel maliyetlerden şikayet ettiğini hatırlatarak, düşük enflasyonun işletmelere gerçek bir avantaj sunduğunu söyledi. Ona göre ekonomi hâlâ dönüşüm sürecinde bulunuyor, bu nedenle desteklerin verimlilik artışı sağlayan sektörlere yönelmesi gerekiyor.
VTB Başkanı Andrey Kostin, faiz oranlarının mevcut koşullarda en önemli enflasyonla mücadele aracı olduğunu dile getirdi. Kostin, şirketlerin zorlandığını fakat yüksek enflasyon riskine karşı mevcut sıkı para politikasının kaçınılmaz olduğunu ifade etti. Mevcut sistemin tüm şikayetlere rağmen işlediğini söyleyen yönetici, ekonomi reformlarının hâlâ ertelendiğine dikkat çekti.
Kremlin Ekonomi Danışmanı Maksim Oreşkin, güçlü rubleyi belirleyen yeni faktörleri değerlendirdi. Oreşkin, petrol fiyatı etkisinin bütçe kuralı nedeniyle zayıfladığını, buna karşılık 2022 sonrası toparlanan enerji dışı ihracatın döviz arzını artırdığını aktardı. Ayrıca kripto madenciliğinin artık kayda değer hacme ulaşarak adeta “gizli ihracat” işlevi gördüğünü, ithalat ödemelerinde kripto kullanımının da piyasadaki döviz dengesini etkilediğini söyledi.
Oreşkin, hükümetin bazı düzenlemelerinin ruble üzerinde yan etkiler yarattığını da vurguladı. Örneğin, yükseltilen geri dönüşüm vergisi nedeniyle araç ithalatı keskin biçimde azalınca döviz talebi düştü. Aynı şekilde ekonominin kayıt içine alınması ve gri ithalatla mücadelenin de döviz talebini aşağı çekerek rubleyi desteklediğini belirtti. Dış borcun üç yılda büyük ölçüde tasfiye edilmiş olmasının da piyasadaki döviz ihtiyacını ciddi biçimde azalttığını söyledi.
Ekonomik Kalkınma Bakanı Maksim Reşetnikov, güçlü rubleyi önümüzdeki yılların ana sınavı olarak tanımladı. Bakan, krediyle desteklenen büyük ihracat projelerinin devreye girmesiyle yıllık 50–70 milyar dolar ek ihracat hacmi doğacağını, bunun mevcut 120 milyar dolarlık ticaret fazlasını daha da büyüteceğini ifade etti. Reşetnikov, sermaye çıkışı kanallarının daralması ve dış borcun yarıya inmesi nedeniyle kurun yapısal biçimde daha güçlü bir seviyeye yerleşeceğini söyledi.
Forumda ithalat politikaları da tartışıldı. Oreşkin, ihracat artışı ile ithalat artışının birlikte yürümemesi halinde ekonomide darboğazlar oluşacağını belirtti. Ona göre işgücü kıtlığını hafifletmek için emek yoğun ithalatın, teknoloji seviyesini yükseltmek için ise yüksek katma değerli ithalatın artırılması gerekiyor. Hükümetin bu alanda hâlâ net bir strateji ortaya koymadığını söyleyen danışman, belirli sektörlerde kasıtlı biçimde ithalat teşvik edilmedikçe daha zayıf bir ruble elde etmenin mümkün olmayacağını savundu.
Maliye Bakanı Anton Siluanov, bütçedeki kaynak ihtiyacının borçlanma yerine vergi artışıyla karşılanmasının daha sağlıklı olduğunu anlattı. Siluanov, Rusya’nın kamu borcunun GSYH’ye oranının düşük görünse de faiz giderlerinin bütçede payını yüzde 7’ye çıkardığını, bu nedenle borcu artırmanın uzun vadede ekonomiyi daha fazla maliyetle karşı karşıya bırakacağını söyledi. Bakan, vergilerle kaynak toplamanın para arzını genişletmediği için enflasyonist baskıyı azaltacağını belirtti.
Forumun sonunda Siluanov ile Kostin, gelecekte faizler 6–7 seviyesine indiğinde borçlanmanın yeniden cazip hale geleceğini dile getirdi. Oreşkin ise devletin fon birikimlerini uzun vadeli yapısal dönüşüm projelerinde faiz yükü oluşturmadan kullanabileceğini belirtti. Katılımcılar, ekonomi politikasının önümüzdeki dönemde güçlü ruble gerçeği, yüksek verimlilik hedefi ve bütçe disiplininin ortak kesişiminde şekilleneceği yorumunda bulundu.
3.12.2025
Реклама