Video konferans yöntemiyle yapılan Astana formatındaki Suriye konulu üçlü zirvenin sonunda bir ortak bildiri kabul edildi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, Suriye'nin petrol gelirlerine el konmasını kınadıklarını vurguladı.
Liderler, üçlü zirve sonucunda kabul ettikleri ortak bildiride şu ifadeleri kullandı:
* Suriye'nin kuzeydoğusundaki durumu istişare ederek bu bölgede istikrar ve güvenliğin yalnızca Suriye'nin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı gösterilmesi temelinde sağlanabileceğinin altını çizdik ve bu amaç doğrultusunda çabalarımızı birleştirme kararı aldık.
* Suriye'ye ait olması gereken petrol gelirlerine hukuka aykırı şekilde el konmasını kınayarak bundan duyduğumuz rahatsızlığı ifade ettik.
* İdlib gerilimi azaltma bölgesindeki durumu detaylı şekilde ele aldık ve İdlib'le ilgili tüm anlaşmaların eksiksiz olarak uygulanması yoluyla sahada sûkunetin korunması gerektiğinin altını çizdik.
* IŞİD'in, El Nusra'nın, El Kaide ve IŞİD'le bağlantılı tüm kişi, grup, kurum ve kuruluşların ve BM Güvenlik Konseyi tarafından terör örgütü olarak tanınan diğer tüm örgütlerin nihai olarak imha edilmesi amacıyla işbirliğine devam etme kararlılığımızı teyit ettik.
* Göçmenlerin ve yer değiştirenlerin Suriye'deki daimi ikametgahlarına güvenli ve gönüllü olarak dönmesine destek verilmesi gerektiğini belirttik. Bu bağlamda uluslararası toplumu sığınmacıların yerleştirilmesi ve normal yaşamlarına dönmesine destek verme, sürece katılım seviyelerini yükseltme ve su, elektrik tedarik hatları gibi temel altyapı sistemlerinin, okulların ve hastanelerin ıslahına, arazilerin mayından arındırılmasına yönelik projeler yoluyla Suriye'ye yardımlarını artırma çağrısı yaptık.
* Suriye'deki insani durumdan ve Suriye'nin sağlık sistemini, sosyo-ekonomik ve insani durumunu önemli oranda etkilediğini kabul ettiğimiz koronavirüs pandemisinin etkisinden duyduğumuz ciddi endişeyi dile getirdik. Uluslararası hukuku, uluslararası beşeri hukuku ve BM Tüzüğü'nü ihlal eden tüm tek taraflı yaptırımlara özellikle pandemi koşullarında karşı çıktığımızı ifade ettik. Bu bağlamda, Suriye halkının acılarının hafifletilmesi için Suriye genelinde hızlı, güvenli ve engelsiz insani erişimin sağlanması gerektiğini belirterek başta BM ve insani kuruluşlar olmak üzere uluslararası topluma ayrımcılık yapmadan, süreci politize etmeden ve ön koşul sunmadan tüm Suriyelilere yardım sunma çağrısında bulunduk.
* Suriye Anayasa Komitesi'nin 3. toplantısının Ağustos 2020'de yapılmasına ilişkin kararı memnuniyetle karşıladık ve komite üyeleri ve BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen ile sürekli etkileşim halinde bulunarak komitenin çalışmalarına destek sunmaya hazır olduğumuzu teyit ettik.
Önceki gelişmeler:
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'nin Astana formatı kapsamında video konferans yoluyla gerçekleştirdikleri Suriye konulu üçlü zirve başladı.
Açılış konuşmasını yapan İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'den sonra söz alan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, üçlü zirvenin gündemdeki sorunlara değinilmesi açısından güzel bir vesile olacağını ifade etti.
ABD'nin Suriye'ye yaptırımlarının hukuka aykırı olduğunu söyleyen Putin, yaptırımların sadece yeni sorunlar yarattığını ve Suriye ekonomisine zarar verdiğini vurguladı. Putin, "BM by-pass edilerek uygulanan yaptırımlar, sorunlara yenilerini ekliyor ve aynı zamanda hukuka aykırı. Yaptırımların Suriye üzerinde oluşturduğu baskıyı dikkate alarak çabalarımızı birleştirmeli ve Suriye'ye yardım edilmesini sağlayacak önlemler almalıyız" değerlendirmesinde bulundu.
'Rusya, Türkiye ve İran, Suriye'de birçok şeyi gerçekleştirmeyi başardı'
Sputnik'in haberine göre, Rusya, Türkiye ve İran'ın Suriye'deki durumun normalleşmesi konusunda birçok şeyi gerçekleştirmeyi başardığını ve Suriye'de siyasi-diplomatik çözüm için gereken zeminin oluştuğunu kaydeden Putin, mevkidaşlarına İdlib ve Fırat'ın doğusundakiler de dahil Suriye'deki militanların etkisiz hale getirilmesi için alınabilecek yeni önlemler üzerine düşünmeyi önerdi.
Putin'in ardından sözü, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan aldı. Konuşmasına toplantının hayırlı olmasını dileyerek başlayan Erdoğan, devamında tüm dünyayı etkisi altına alan yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınına değindi.
Bu zirvenin salgın nedeniyle video konferans yöntemiyle yapıldığını hatırlatan Erdoğan, "Her ne kadar video konferans yoluyla olsa da sizlerle bir araya geldiğimiz için mutluyum. İran ve Rusya'da salgın nedeniyle meydana gelen can kayıplarından dolayı çok üzgünüm. İran ve Rusya halkına taziyelerimi iletiyorum. Hala tedavi gören kişilere acil şifa diliyorum" dedi.
Erdoğan daha sonra salgına karşı Türkiye'de atılan adımlara değindi ve bu süreçte birçok ülkeye yardım ettiklerini anlattı:
"Türkiye olarak salgınla mücadele sürecinde vatandaşlarımıza en iyi sağlık hizmetinin vermenin yanında, dost ve kardeşlerimize de yardımcı olduk. Günlük vefat sayımızı 16'lara kadar indirmeyi başardık. Yarım milyonu aşkın insanın hayatına mal olan bu musibetten dünyanın en kısa zamanda kurtulmasını diliyorum."
Erdoğan, bu değerlendirmelerinin ardından Astana zirvesinin önemine değindi. "Astana formatındaki barış süreci, Suriye'de istikrar için önemli katkılar sağladı. Bugünkü toplantımıza bu ivmeyi devam ettireceğimize inanıyoruz. Türkiye olarak Suriyeli kardeşlerimizin yanında olduk. Etnik kimliğine, kökenine bakmadan milyonlarca Suriyeli sığınmacıya kucak açtık. Suriye'nin terör örgütlerinin eliyle parçalanmaması için büyük özen gösterdik. Gerektiğinde fiili müdahalede bulunarak insani dramın önüne geçtik" diyen Erdoğan, bu yöndeki çabaları nedeniyle Putin ve Ruhani'ye de teşekkür ederek konuşmasını şöyle noktaladı:
"Komşumuz Suriye'nin bir an önce istikrara kavuşması için elimizden geleni yapmayı sürdüreceğiz. Yapacağımız istişarelerin Suriyeli kardeşlerimiz ve tüm bölgemiz için hayırlara vesile olmasını Rabbimden niyaz ediyorum."
Liderler, koronavirüs salgını nedeniyle bir araya gelememişti. İdlib'deki son durum, Suriye'deki sıcak gelişmeler liderlerin görüşmesinde detayları ile ele alınacak.