- Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) ülkeleri, dünya siyasetinde bloklaşma ve çatışmacı yaklaşımların kabul edilemez olduğunu vurguladı. Çin’in Tiencin kentinde düzenlenen zirvede devlet başkanları konseyi tarafından kabul edilen Tiencin Deklarasyonu’nda, ŞİÖ çerçevesindeki işbirliğinin Avrasya’da eşit ve bölünmez güvenlik mimarisinin temelini oluşturabileceği belirtildi. Metinde, üye ülkelerin uluslararası ve bölgesel sorunların çözümünde blok mantığından uzak durdukları ve dayanışmacı çizgiyi benimsedikleri kaydedildi.
Deklarasyonda ayrıca, İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinin 80. yıldönümü vesilesiyle, barışın ancak uluslararası hukuka ve BM Tüzüğü’ne tüm tarafların riayet etmesiyle mümkün olacağı vurgulandı. ŞİÖ ülkeleri, savaşın anlamını çarpıtan ve faşizmin yenilgisinde halkların rolünü küçümseyen girişimleri kınadı. Ortak bildiride, gelecek nesilleri savaş felaketlerinden korumanın ortak bir sorumluluk olduğu belirtilerek, İkinci Dünya Savaşı’nın derslerini unutmamanın önemine işaret edildi.
Liderler, Orta Doğu’daki gelişmelerden duydukları endişeyi dile getirerek, özellikle Gazze’deki sivil kayıplara yol açan şiddet eylemlerini sert bir dille eleştirdi. Bildiride, acil ve kalıcı bir ateşkes çağrısı yapıldı, bölgeye insani yardımın kesintisiz ulaştırılması gerektiği vurgulandı. Ayrıca, bazı ülkelerin tek taraflı olarak küresel füze savunma sistemlerini geliştirmesinin güvenliğe zarar verdiği ifade edildi. Ülkeler, bilgi ve iletişim teknolojilerinin askeri amaçlarla kullanılmasına kesin şekilde karşı çıktıklarını da açıkladı. Zirveye Rusya lideri Putin, Hindistan Başbakanı Modi ve Çin Devlet Başkanı Şi dahil olmak üzere 20’den fazla ülkenin temsilcisi katıldı.
- Putin, Tiencin’de düzenlenen ŞİÖ zirvesinde yaptığı konuşmada Ukrayna krizine özel vurgu yaptı. Krizin Rusya’nın saldırısından değil, Batı tarafından desteklenen 2014 yılındaki devlet darbesinden doğduğunu savundu. Bu gelişmelerin, darbeyi kabul etmeyen bölgelerin askeri yöntemlerle bastırılmaya çalışılmasından kaynaklandığını söyledi. Ayrıca, Batı’nın Ukrayna’yı sürekli NATO’ya çekme çabasının Moskova’nın güvenliği için doğrudan tehdit oluşturduğunu dile getirdi. Putin, bu nedenle Çin ve Hindistan gibi stratejik ortakların girişimlerini değerli bulduklarını ve bunların çözüm sürecine katkı sağlayabileceğini kaydetti.
Rus lider, Alaska’da yapılan son Rusya-ABD zirvesinde elde edilen sonuçların da Ukrayna’da barışa giden yolu açabileceğini belirtti. Görüşmelerin ayrıntılarını ŞİÖ’deki mevkidaşlarına aktaracağını söyleyen Putin, çözümün uzun vadeli ve kalıcı olabilmesi için krizin kökenindeki nedenlerin ortadan kaldırılması gerektiğini vurguladı. Bu bağlamda adil bir güvenlik dengesi kurulması gerektiğini ifade eden Putin, ŞİÖ’nün Avrasya’da yeni bir güvenlik mimarisi inşa etme kapasitesine sahip olduğunu ve Euroatlantik modellerin yerini alabilecek daha dengeli bir düzenin temelini atabileceğini dile getirdi.
- Çin’in Tiencin kentinde Şanghay İşbirliği Örgütü’ne üye ülkelerin devlet başkanları zirvesi başladı. Kremlin’in aktardığına göre toplantının açılışını Çin lideri Şi Cinping yaptı, yayımlanan görüntülerde liderlerin yuvarlak masa etrafında bir araya geldiği görüldü.
Putin zirvenin yapılacağı salona Hindistan Başbakanı Modi ile el ele girdi ve Çin lideri Cinping tarafından karşılandı. Üç liderin gülerek yaptıkları hararetli ayaküstü sohbet kameralara yansıdı.
Bugün tamamlanacak 25. zirvede 1 Eylül oturumu “ŞİÖ Plus” formatında, örgüte gözlemci statüsünde katılan ülkelerin liderleriyle birlikte yapılıyor.
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping açılışta yaptığı konuşmada Şanghay İşbirliği Örgütü’nün artık 26 ülkeyi kapsayan dünyanın en büyük bölgesel örgütü haline geldiğini söyledi. Şi, ŞİÖ’nün ekonomik hacminin 30 trilyon dolara ulaştığını, 50’den fazla işbirliği alanında faaliyet gösterdiğini ve uluslararası arenada giderek daha güçlü bir otorite kazandığını vurguladı.
- AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Financial Times’a yaptığı açıklamada Avrupa’nın ateşkes sonrası güvenlik garantileri kapsamında Ukrayna topraklarına “oldukça net” bir kuvvet konuşlandırma planı hazırladığını, Beyaz Saray’la mutabakata varılan yol haritasının iyi ilerlediğini ve Ukrayna Silahlı Kuvvetleri için sürdürülebilir finansman sağlayacak yeni kaynakların incelendiğini söyledi.
Plana göre Avrupa liderliğinde on binlerce asker konuşlandırılması, ABD’nin komuta-kontrol ile istihbarat-gözetleme desteği vermesi öngörülüyor.
4 Eylül’de Paris’te Macron’un ev sahipliğinde Trump, Zelenskiy, Merz, Starmer, NATO Genel Sekreteri Rutte ve von der Leyen’in katılacağı üst düzey görüşmeler planlanıyor.
- Rusya'nın Krasnodar Krayı’ndaki Kropotkin sanayi bölgesinde düşen İHA parçaları nedeniyle bir trafo merkezinde yangın çıktı.
Bölgesel operasyon merkezi ilk belirlemelerde yaralı olmadığını, olay yerine acil ile özel ekiplerin sevk edildiğini bildirdi. Daha sonra 80 m²’lik alanın tamamen söndürüldüğü açıklandı.
- Ukrayna'daki askeri operasyonlar nedeniyle Rusya'da gece saatlerinde uçuşa kapatılan altı havalimanı yeniden normale döndü. Rosaviatsia (Rusya Federal Hava Taşımacılığı Ajansı) temsilcisi Artem Korenyako'nun açıklamasına göre, Saratov, Nijnekamsk, Volgograd, Kazan, Samara ve Nijny Novgorod havalimanlarında güvenlik gerekçesiyle geçici olarak durdurulan uçuşlar sabaha doğru yeniden başladı. Kısıtlamalar süresince bazı uçakların ek havalimanlarına yönlendirildiği de belirtildi.
- Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy, 30 Ağustos’ta Lvov’da eski Parlamento Başkanı Andrey Parubiy’in öldürülmesiyle ilgili şüphelinin 36 saat içinde yakalandığını duyurdu.
Zelenskiy, İçişleri Bakanı Igor Klimenko ve SBU Başkanı Vasiliy Maluk’tan bilgi aldığını belirtti, gerekli soruşturmaların sürdüğünü vurguladı. Klimenko, saldırının uzun süre planlandığını, zanlının kaçış güzergâhını önceden hazırladığını açıkladı. Maluk, operasyonun SBU, polis ve savcılığın ortak çalışmasıyla gerçekleştirildiğini söyledi.
2004’teki “turuncu devrim” ve 2013–2014 Euromaydan olaylarında ön planda yer alan Parubiy, 2016–2019 arasında Rada başkanlığı yapmış, Ukrayna’nın AB ve NATO üyeliğini savunmuştu.
- Zelenskiy, Genelkurmay Başkanı Aleksandr Sırskiy ile yaptığı görüşmenin ardından Ukrayna ordusunun Rusya topraklarının derinliklerine yönelik yeni saldırılar planladığını açıkladı, “gerekli güç ve araçların hazır olduğunu” söyledi.
Daha önce ABD’nin Kiev’e uzun menzilli silahlar sağladığı yönünde açıklamalar yapılırken, Washington 3.350 ERAM füzesi ve ekipman satışına onay vermişti. Kremlin ise Batı’nın menzil kısıtlamalarını kaldırmasını “tehlikeli bir adım” olarak nitelendirerek bunun çatışmanın çözümüne yönelik çabalarla çeliştiğini bildirdi.
- Rusya’da 1 Eylül itibarıyla (bugün) internette, VPN kullanımı da dahil olmak üzere, kasıtlı olarak aşırılıkçı içerik arayanlara 3 ila 5 bin ruble para cezası öngören yasa yürürlüğe girdi.
Aynı düzenleme kapsamında VPN servislerinin reklamını yapan bireyler 50–80 bin ruble, kamu görevlileri 80–150 bin ruble, şirketler ise 200–500 bin ruble arasında cezalandırılacak.
Adalet Bakanlığı’nın listesinde yer alan 5,5 bin civarındaki materyal “aşırılıkçı” olarak değerlendiriliyor. Temmuz ayında kabul edilip Putin tarafından 31 Temmuz’da imzalanan yasa, Duma’da tartışmalara yol açmış, bazı milletvekilleri bunu “düşünce suçu” ile kıyaslamışt. İktidar partisi ise yalnızca kasıtlı aramaların cezalandırılacağını ve VPN kullanımının tek başına suç sayılmayacağını savunmuştu.
- Rusya’da 1 Eylül’den itibaren yürürlüğe giren yasa ile yabancı ajanların her türlü eğitim ve öğretim faaliyetinde bulunması tamamen yasaklandı. Daha önce yalnızca çocukların eğitimine katılmaları engellenmişti.
Yeni düzenleme, bu kişilerin yetişkinlere yönelik eğitimden de men edilmesini, eğitim lisanslarının iptalini ve devlet şirketlerinin yönetim organlarına girmelerinin yasaklanmasını öngörüyor. ,
Ayrıca yabancı ajan statüsündeki STK’ların sosyal açıdan faydalı kuruluşlar siciline alınması ve yerel yönetimlerden destek görmesi de tamamen engellendi.
- AB’nin yaptırım listesine alınan Çinli Heihe Rural Commercial Bank, Rusya ile ödeme işlemlerini tamamen durdurdu.
Daha önce Rus bankalarına muhabir hesap açmaya devam eden az sayıdaki Çinli kredi kuruluşundan biri olan Heihe’nin kararını, Rus bankacılık çevreleri ve ithalatçılar doğruladı.
19 Temmuz’da AB Konseyi bankayı kripto varlıklarla bağlantılı hizmetler sunmak ve yaptırımların etkisini zayıflatmakla suçlayarak kara listeye almış, 9 Ağustos’tan itibaren Avrupalı aktörlerin bu kurumla işlem yapmasını yasaklamıştı.
- Rusya’da 1 Eylül’den itibaren yürürlüğe giren yeni düzenlemeyle, akıllı telefonların RuStore veya diğer yerli uygulamaları yüklemeye izin vermemesi halinde cihaz “ayıplı mal” sayılacak ve alıcıların para iadesi talep etme hakkı olacak.
Senato üyesi Artyom Şeykin’in aktardığına göre kural tüm markaları kapsıyor. Üretici ve tedarikçilerin Rus yazılımlarının serbestçe kurulumu ve güncellenmesini garanti etmesi zorunlu hale geliyor. Düzenlemenin, ülkenin teknolojik bağımsızlığını güçlendirmeyi ve bilgi güvenliğini artırmayı hedeflediği belirtiliyor.
- Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitriy Medvedev, X hesabından yaptığı paylaşımda Almanya Başbakanı Friedrich Merz ile Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron için “kötü haberin” Rusya’nın özel askeri harekâttaki adımları ve ABD Başkanı Donald Trump’ın hayatta olması olduğunu yazdı.
Medvedev, Merz ve Macron’u “ikiz yumurta” ve “nadir ucubeler” diye niteleyen sert ifadeler kullandı; metinde ayrıca birinin “intikam peşinde olduğu”, diğerinin ise “kapıdaki yırtıcıdan korkan horoz gibi Trump’ı Putin’le şantaj malzemesi yaptığı” öne sürüldü.
- Avustralya’nın Sidney kentinde 39 yaşındaki bir sürücü, kullandığı beyaz arazi aracıyla Rusya’nın başkonsolosluk binasının kapılarını zorla aşmaya çalıştı.
Polis müdahalesi sırasında gözaltına alınan şüphelinin aracı konsolosluk alanına girdi, olayda 24 yaşındaki bir polis memuru elinden yaralandı. Yerel basında yer alan görüntülerde, aracın kapılarının açık, ön camlarının kırık olduğu görüldü. Konsolosluk çevresinde yaklaşık 100 metrelik alan güvenlik çemberine alındı, olayın nasıl geliştiğini aktaran görgü tanıkları polisin şüpheliyi durdurmak için silah çektiğini bildirdi.
31 Ağustos Pazar
- Şanghay İşbirliği Örgütünün 25. Devlet Başkanları Konseyi Zirvesi kapsamında Çin Devlet Başkanı Şi Cinping'in liderler onuruna vereceği akşam yemeği öncesi liderler aile fotoğrafı çektirdi. Dünya liderleri fotoğraf çekimi öncesi ayaküstü sohbet etti. Rusya Devlet Başkanı Putin'in yanı sıra Cumhurbaşkanı Erdoğan ve eşi Emine Erdoğan aile fotoğrafında yer aldı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Çin'in Tianjin kentinde ŞİÖ ülkelerinin heyet başkanları için düzenlenen karşılama törenine katıldı. Rus lider, Çin Devlet Başkanı Şi Jinping ve eşi Peng Liyuan tarafından bizzat karşılandı. Putin ve Şi Jinping, birbirlerini el sıkışarak selamladı.
Çin Merkez Televizyonu'nun bildirdiği üzere, Çin lideri ve eşi, zirve katılımcılarına karşılama yemeği verdi. Karşılama yemeği, Tianjin'deki Meijiang Uluslararası Kongre ve Sergi Merkezi'nde düzenlendi. Resmi program, 1 Eylül'de Çin lideri Şi'nin ŞİÖ üye ülkelerinden meslektaşlarına yapacağı karşılama töreniyle başlayacak. Ardından, örgütün 2024-2025 faaliyet sonuçlarının özetleneceği, birliğin güçlendirilmesi, gerekli modernizasyonu, siyasi, güvenlik, ekonomi ve insani bağlar alanlarında işbirliğinin teşviki ve güncel uluslararası sorunların ele alınacağı Devlet Başkanları Konseyi toplantısı gerçekleştirilecek. Yaklaşık 20 belge liderlerin onayına sunulacak. (Sputnik)
- The Guardian’ın haberine göre, ABD, Kiev’e düzenlenen son saldırıların ardından Rusya’yı yeniden yaptırımla tehdit etti. 29 Ağustos’ta BM Güvenlik Konseyi’nin olağanüstü toplantısında konuşan ABD misyonu temsilcisi John Kelly, saldırıların Rusya’nın barışa yönelik samimiyetini sorgulattığını söyledi ve Putin ile Zelenskiy’nin doğrudan görüşmesi gerektiğini vurguladı. Kelly, Başkan Trump’ın 22 Ağustos’ta yaptığı “iki hafta içinde çok önemli bir karar alınacak” uyarısını hatırlatarak, eğer barış sağlanmazsa Washington’un Rusya’ya karşı yeni yaptırımlar uygulayabileceğini dile getirdi.
- Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Ukrayna’daki çatışmanın sonlandırılması için Rusya’nın “ekonomik, gerekirse askeri nedenlerle” artık savaş yürütemeyeceği koşulların oluşturulması gerektiğini söyledi. Merz, Avrupa’nın ABD ile birlikte Moskova’yı durduracak bir yol aradığını aktarırken, daha önce Putin ile Zelenskiy arasında kısa sürede görüşme olmazsa Rusya’ya yaptırımların sertleştirilebileceği uyarısını yapmıştı. Alman başbakan ayrıca ikili bir zirvenin gerçekleşmeyeceğini ifade ettmişti
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, resmi ziyaret için Çin’e geldi. Putin, Çin’in Tiencin kentindeki Binhai Havalimanı’nda kırmızı halı ve tören kıtasıyla karşılandı. Putin, II. Dünya Savaşı’nda kazanılan zaferin 80. yıldönümü vesilesiyle düzenlenecek askeri geçit törenine katılacak ve 31 Ağustos–1 Eylül tarihlerinde Tiencin’de yapılacak Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesinde konuşma yapacak.
Liderler toplantısının yanı sıra “ŞİÖ plus” formatındaki oturumlara da katılacak olan Putin, ayrıca Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile görüşmeler gerçekleştirecek. Kremlin’den yapılan açıklamaya göre ziyaret dört gün sürecek.
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da, Çin’in Tiencin kentinde 31 Ağustos–1 Eylül tarihlerinde düzenlenecek Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesine katılmak üzere bu ülkeye gitti. Erdoğan, zirve kapsamında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya gelecek. Kremlin Sözcüsü Yuri Uşakov daha önce iki liderin görüşmesinde ikili iş birliği, uluslararası meseleler ve Ukrayna’daki barış sürecinin ele alınacağını belirtmişti. Zirvede 20’den fazla dünya liderinin yer alması bekleniyor. Erdoğan bu hafta ayrıca Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy ile telefon görüşmesi yaparak, Ankara’nın Moskova ile Kiev arasındaki temaslara destek vermeye hazır olduğunu vurgulamıştı.
- Ukrayna’nın Odessa bölgesindeki liman kenti Çornomorsk’ta patlamalar meydana geldi. TSN’in aktardığına göre aynı zamanda Dnipropetrovsk bölgesindeki Pavlograd’da da patlamalar duyuldu. Ukrayna’nın hava saldırısı uyarı haritasına göre Dnipropetrovsk, Harkov, Poltava, Sumı, Odessa ve Mykolayiv bölgelerinde alarm verildi. Son günlerde Kiev, Sumı ve Dnipro’da da benzer patlamalar yaşanırken, Rusya Savunma Bakanlığı saldırıların yalnızca Ukrayna’nın askeri hedeflerine ve ilgili altyapıya yönelik olduğunu vurguluyor.
- The Telegraph’in haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna için güvenlik garantilerini sağlamak amacıyla Amerikan özel askeri şirketlerinin (ÇVŞ) personelini bölgeye gönderme planı üzerinde Avrupa ülkeleriyle görüşmeler yürütüyor.
Gazete, bu adımın Trump’ın Ukrayna’ya doğrudan Amerikan askeri konuşlandırmama taahhüdünün ardından geliştirilen “dolaylı bir çözüm” olarak ele alındığını belirtiyor. Kaynaklara göre özel müteahhitlerin Ukrayna’nın savunma hatlarının yeniden inşasında, yeni üslerin kurulmasında ve Amerikan şirketlerinin korunmasında rol üstlenmesi öngörülüyor.
Planın ayrıntılarının bu hafta sonu açıklanabileceği, Batılı ülkelerin ayrıca Karadeniz’de hava devriyeleri ve deniz görevlerini de gündeme aldığı ifade ediliyor. Öte yandan Zelenskiy, güvenlik garantilerinin üç temel unsurdan (ordunun güçlendirilmesi, NATO desteği ve Rusya karşıtı yaptırımlar) oluşması gerektiğini vurguladı; Politico ise Washington’un Moskova ve Kiev arasında teknik istişareler organize etmeyi planladığını aktardı.
- Sahalin bölgesinin eski valisi Aleksandr Horoşavin, 2018 yılında rüşvet suçundan 15 yıl hapis cezasına çarptırıldığı ve şu anda cezasını çektiği Habarovsk bölgesindeki bir cezaevinden özel askeri operasyona katılmak için başvuru yaptı. RIA Novosti’nin aktardığı dava dosyalarına göre, 66 yaşındaki Horoşavin’in ne zaman bu talepte bulunduğu açıklanmadı.
- Axios’un aktardığına göre Beyaz Saray, bazı Avrupa Birliği liderlerinin Ukrayna’daki barış sürecine açıkça destek verirken perde arkasında ilerlemeyi engellemeye çalıştığını düşünüyor. Washington’daki yetkililer, Alaska’daki Putin–Trump zirvesinden sonra somut ilerleme sağlanamamasının sorumluluğunu Avrupa’ya yüklerken, Kiev’in Moskova’dan “gerçekçi olmayan toprak tavizleri” talep etmeye teşvik edilmesinin süreci tıkadığını savunuyor. ABD yönetimi, Avrupalı müttefiklerin sert yaptırım çizgisinden taviz vermemesini de müzakerelerin önündeki başlıca engellerden biri olarak görüyor.
- Rusya Doğrudan Yatırım Fonu Başkanı ve Devlet Başkanı’nın Yabancı Ülkelerle Yatırım ve Ekonomik İşbirliği Özel Temsilcisi Kirill Dmitriyev, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada ABD’nin bile artık Avrupa Birliği liderlerinin Ukrayna’daki çatışmayı uzattığını gördüğünü belirtti. Axios’ta yayımlanan habere atıfta bulunan Dmitriyev, AB’nin “yerine getirilemez taleplerle barış sürecini baltaladığını” savunara, "Sahte anlatılar yerine diplomasiyi seçmeleri gerekir" dedi.
- Polonya İçişleri Bakanlığı, çeşitli suçlardan hüküm giymiş 15 Ukrayna vatandaşının sınır dışı edildiğini açıkladı. Açıklamaya göre bu kişiler, ülke güvenliği ve kamu düzeni açısından tehdit oluşturdukları gerekçesiyle Ukrayna tarafına teslim edildi. Sınır dışı edilenler arasında uyuşturucu ve psikotrop madde bulundurma, hırsızlık, gasp, sahtecilik, alkollü araç kullanma ve yasa dışı sınır geçişi organize etme gibi suçlardan hüküm giymiş kişiler bulunuyor. Polonya, bu kişilerin ülkeye yeniden girişini 5 ila 10 yıl süreyle yasakladı.
- Almanya Anayasayı Koruma Teşkilatı Başkan Yardımcısı Sinan Selen, Die Welt’e verdiği demeçte Rusya’nın Almanya’yı Avrupa’daki “öncelikli hedef” olarak gördüğünü belirterek iç istihbaratın yeniden yapılandırılması ve karşı istihbarat önlemlerinin güçlendirilmesi çağrısında bulundu. Selen, Rusya’nın tek kullanımlık ajanlardan siber saldırılara ve “aşk tuzaklarına” kadar farklı yöntemler kullandığını, bu faaliyetlerin giderek daha fazla dezenformasyon ve sabotaj içerdiğini vurguladı. Selen'e göre bu girişimler, Alman demokrasisine dair korku, güvensizlik ve şüpheleri körüklemeyi amaçlıyor.
Türk kökenli anne ve babanın çocuğu olarak 1972 yılında İstanbul’da dünyaya gelen Selen, dört yaşındayken ebeveynleriyle birlikte Köln kentine yerleşti. Köln Üniversitesi'nde hukuk öğrenimi gören Selen, eğitimi sırasında polis hukuku, Avrupa hukuku ve idare hukuku üzerine yoğunlaştı.
Üniversite eğitiminin ardından 2000 yılında Federal Emniyet Teşkilatı'nda (BKA) çalışmaya başlayan Selen, bu kurumda siyasi suçlar, terör suçları ve casusluk alanında görevli devlet güvenliği birimi (Staatsschutz) ile Berlin'deki anayasal kurum ve makamların güvenliğinden sorumlu çeşitli birimlerde görev yaptı.
30 Ağustos Cumartesi
- ABD Başkanı Donald Trump, Daily Caller’a verdiği demeçte Rusya, ABD ve Ukrayna arasında üçlü bir zirvenin yapılacağını, ancak Putin ile Zelenskiy arasında ikili görüşmenin gerçekleşip gerçekleşmeyeceğinin belirsiz olduğunu söyledi.
Trump, Alaska’daki 15 Ağustos zirvesinden sonra bu yönde hazırlıkların başladığını hatırlatarak, üçlü formatın daha gerçekçi göründüğünü ifade etti.
"Putin ve Zelenskiy arasındaki ikili görüşme konusunda ise bilmiyorum ama üçlü zirve kesin olur" diyen Trump, ikili görüşme ihtimalini değerlendirirken Putin ve Zelenskiy’i “birbirinden hoşlanmayan iki çocuk” benzetmesiyle anlattı. ABD Başkanı, “Onlar sallanmaya devam ediyor ve siz durmalarını istiyorsunuz, ama onlar durmuyorlar. Bir süre sonra kendiliklerinden durmaya razı oluyorlar” sözleriyle süregelen çatışmayı tasvir etti. Trump, tarafların masaya oturması için zaman gerektiğini, fakat sürecin uzun sürdüğünü vurguladı.
Trump verdiği röportajda, “Bizim askerlerimiz orada olmayacak, başka bir şey de olmayacak" dedi. Trump, Ukrayna’ya güvenlik garantilerini esas olarak Avrupa ülkelerinin sağlayacağını ancak ABD’nin de onlara yardımcı olmaya hazır olduğunu söyledi.
The Daily Caller portalına verdiği röportajda Trump’a, Ukrayna’ya güvenlik garantisi kapsamında hava desteği verilmesini düşünüp düşünmediği soruldu. Trump açıklamasında şu cümleleri kaydetti:
"Belki bir şey yaparız, ben bu soruna bir çözüm bulmak isterim. Eğer savaş alanında askerlerin ölmesini engelleyebileceksem, bunun için uçağın zaman zaman havada bulunması yeterli olabilir. Bunun esas sorumluluğu Avrupalılarda olacak, ama biz de onlara yardımcı oluruz."
- Rusya Genelkurmay Başkanı Valeriy Gerasimov, 2025 ilkbahar-yaz döneminde Ukrayna’daki operasyonlarda 3 bin 500 kilometrekareden fazla alanın ve 149 yerleşim yerinin Rus ordusunun kontrolüne geçtiğini açıkladı. Gerasimov, Lugansk Halk Cumhuriyeti’nin yüzde 99,7’sinin, Donetsk’in yüzde 79’unun, Zaporojye’nin yüzde 74’ünün ve Herson’un yüzde 76’sının Rus birliklerinin elinde olduğunu belirtti. Ayrıca Sumı Bölgesi’nde 210 kilometrekarelik alan ile 13 yerleşimin kontrol altına alındığını, Donetsk’te Çasov Yar’ın temizlendiğini, Konstantinovka ve Krasnoarmeysk’e girildiğini duyurdu. Ukrayna’nın silah sanayisine yönelik hassas saldırılarda Sapsan balistik füze fabrikasının da imha edildiğini vurgulayan Gerasimov, stratejik inisiyatifin tamamen Rus birliklerinin elinde olduğunu söyledi.
- Ukrayna’nın batısındaki Lvov şehrinde, Maydan olaylarının önde gelen figürlerinden ve 2016–2019 yılları arasında ülke parlamentosu Rada’nın başkanlığını yapmış olan Andrey Parubiy suikast sonucu öldürüldü. Ukrayna medyası, saldırının bir kurye tarafından gerçekleştirildiğini, Parubiy’in sekiz el ateşle vurulduğunu ve saldırganın elektrikli bisikletle kaçtığını aktardı. Kiev lideri Volodimir Zelenskiy olayı doğrulayarak failin yakalanması için operasyon başlatıldığını duyurdu.
- Avrupa Birliği’nin Ukrayna’ya mali destek konusunda ciddi kaynak sıkıntısı yaşadığını kabul eden AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Rusya’ya ait yaklaşık 210 milyar euroluk varlıkların akıbetine dair henüz resmi bir karar alınmadığını açıkladı. Kallas, Brüksel’deki gayriresmi AB dışişleri bakanları toplantısında “pek çok ülkenin fon yetersizliğine dikkat çektiğini” belirterek, Ukrayna’ya verilen desteğin vergi mükelleflerinin omuzuna yüklenmemesi gerektiğini vurguladı. Kalas’a göre, dondurulmuş varlıkların Rusya tazminat ödemeden serbest bırakılmayacağı prensibi “temel yaklaşım” olmaya devam ediyor; ancak özellikle Belçika, varlıkların bulunduğu Euroclear’ın riskleri nedeniyle ihtiyatlı davranıyor.
- Rusya, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın hazırladığı insan hakları raporunda yer alan suçlamaları reddederek “tamamen asılsız” olarak nitelendirdi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, raporda Rus ordusunun savaş suçu işlediği, Ukraynalı sivillere işkence ve yasa dışı infaz uyguladığı ya da çocukları çatışmalarda kullandığına dair ifadeleri “şaşkınlık verici saçma iftiralar” şeklinde değerlendirdi. Zaharova, bu tür iddiaların Joe Biden döneminde başlatılan dezenformasyon kampanyalarının devamı olduğunu söyleyerek, Trump yönetimi döneminde ABD’nin “küresel insan hakları bekçisi” rolünü terk ederek daha gerçekçi bir dış politika izleyeceğini umduğunu belirtti. Ayrıca Ukrayna’daki biyolaboratuvarlara da dikkat çeken Zaharova, Pentagon’un askeri-biyolojik faaliyetlerine ilişkin belgelerin uluslararası kamuoyuna yansıdığını ve artık Amerikan uzman çevrelerinde de tartışıldığını kaydetti.
- Krasnodar’daki petrol rafinerisinde dün gece insansız hava aracı saldırısının ardından düşen parçalar nedeniyle 300 metrekarelik alanda yangın çıktı. Bölgesel Operatif Karargâh, tesisin bir teknoloji ünitesinin zarar gördüğünü, personelin tahliye edildiğini ve can kaybı yaşanmadığını açıkladı. İtfaiye ve acil servis ekipleri yangına müdahale ederken, kentte insansız hava aracı tehdidi devam ettiği için halka evlerinden çıkmamaları uyarısı yapıldı. Ayrıca Soçi Havalimanı’nda uçuşlara geçici kısıtlamalar getirildi.
- Rusya Savunma Bakanlığı, gece boyunca hava savunma sistemlerinin toplam 86 insansız hava aracını düşürdüğünü açıkladı. En yoğun saldırı Karadeniz üzerinde 30 ve Kırım semalarında 15 dronun imha edilmesiyle gerçekleşti. Rostov bölgesinde 13, Krasnodar’da 11, Bryansk’ta 5, Belgorod’da 4 insansız hava aracı vuruldu; Smolensk, Kaluga ve Tver bölgelerinde ikişer, Tula ve Kursk yakınlarında ise birer dron düşürüldü.
- Beyaz Saray, ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya lideri Vladimir Putin ile Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy arasında görüşme düzenlenmesi için çalışmalarını sürdürdüğünü açıkladı. AFP’ye konuşan yetkililer, Trump ve ulusal güvenlik ekibinin Moskova ve Kiev ile temaslarını sürdürerek kan dökülmesini durduracak bir zirvenin zemininin hazırlanmasına çalıştığını belirtti.
- Pentagon, ABD Dışişleri Bakanlığı’nın Ukrayna’ya toplam değeri 179,1 milyon dolar olan Patriot hava savunma sistemleri ve ilgili ekipmanların satışını onayladığını açıkladı. Ana yüklenicilerin RTX Corp ve Lockheed Martin olacağı belirtildi. Bir gün önce de Washington’un Ukrayna’ya 3 binden fazla ERAM seyir füzesi satışı için 825 milyon dolarlık anlaşmaya onay verdiği duyurulmuştu.
- Kremlin’in açıklamasına göre Vladimir Putin, 31 Ağustos–3 Eylül tarihlerinde gerçekleşecek resmi Çin ziyareti öncesinde Xinhua (Şinhua) ajansına röportaj verdi. Putin görüşmede iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin “eşi görülmemiş derecede yüksek” seviyeye ulaştığını vurguladı. Pekin’de Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile yapacağı buluşmada siyasi ve güvenlik iş birliğinin yanı sıra ekonomi, kültür ve insani temasların ele alınacağını, ayrıca güncel bölgesel ve uluslararası konular üzerine görüş alışverişinde bulunacaklarını belirtti.
Putin, röportajda Rusya ve Çin’in BM Güvenlik Konseyi’nin reformunu desteklediğini, Asya, Afrika ve Latin Amerika ülkelerinin konseye dahil edilmesi gerektiğini söyledi. Bunun BM’ye daha demokratik bir nitelik kazandıracağını ve otoritesini yeniden güçlendireceğini belirten Putin, yapılacak değişikliklerin dikkatle değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı.
- Almanya Başbakanı Friedrich Merz, LCI kanalına verdiği röportajda ülkesinin Rusya ile fiilen “çatışma halinde” olduğunu söyledi. Merz, bunun nedenini Moskova’nın Almanya’nın büyük bölümünü istikrarsızlaştırmaya çalışması ve sosyal medya üzerinden müdahale operasyonları yürütmesine bağladı. Rusya lideri Vladimir Putin ise daha önce defalarca NATO ülkelerine saldırma niyetleri olmadığını, Moskova’nın böyle bir savaş için jeopolitik ya da ekonomik hiçbir çıkar görmediğini vurgulamıştı.
- Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Le Monde’a yaptığı açıklamada, Rusya lideri Vladimir Putin’in 1 Eylül’e kadar Zelenskiy ile görüşmeyi kabul etmemesi halinde bunun “Trump’ı bir kez daha kandırmak” anlamına geleceğini söyledi. Macron, böyle bir durumda Fransa’nın Almanya ile birlikte yeni yaptırımları savunacağını belirtti ve hafta sonu Trump ve Şansölye Friedrich Merz ile konuyu ele alacaklarını açıkladı.
- Rusya Savunma Bakanı Andrey Belousov, 2025 yılı için sözleşmeli askerlik alım planının artırıldığını açıkladı. Belousov, birliklerin tamamlanmasının taarruz operasyonlarının başarısı açısından kritik olduğunu vurguladı. Bakanlık basın servisi de hedeflerin genel olarak başarıyla yerine getirildiğini duyurdu. Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev’e göre, 2025’in ilk altı ayında 210 binden fazla kişi sözleşmeli asker olarak orduya katıldı. Bu rakam, 2024’ün aynı döneminde kaydedilen 190 bin kişilik alımı geride bıraktı. Geçtiğimiz yıl boyunca toplamda 450 bin kişi sözleşmeli askerlik için başvuruda bulunmuştu.
- Belousov, Rus Silahlı Kuvvetleri'nin Özel Askeri Operasyon bölgesinde aylık 600-700 kilometrekarelik alanı kontrol altına aldığını açıkladı. Belousov, yılın başında bu rakamın 300-400 kilometrekare olduğunu, ilerlemenin iki katına çıktığını belirtti. (Sputnik)
- Rusya’nın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilci Yardımcısı Dmitriy Polyanskiy, Ukrayna’nın hala Kiev’in kontrolünde bulunan bölgelerine NATO ülkelerinin müdahalesinin ‘kesinlikle kabul edilemez’ olduğunu söyledi. Polyanskiy, BM Güvenlik Konseyi toplantısında yaptığı konuşmada şu ifadeleri kullandı: “Ukrayna’nın kontrolünde kalan toprakların NATO ülkeleri tarafından ‘işlenmesi’, hatta buralara askeri birliklerin gönderilmesi ihtimali bizim için kesinlikle kabul edilemez. Bu durum, öngörülemeyen sonuçlara yol açabilecek kontrolsüz bir çatışma tırmanışı riskini barındırıyor. Bu tür fikirleri öne sürenler krizin çözümünden değil, onun sürmesinden yana, hatta belki de geçici bir ‘dondurulma’ yoluyla krizin devamını istiyor.” (Sputnik)
- Financial Times, Polonya Cumhurbaşkanı Karol Navrotskiy ile Başbakan Donald Tusk arasında dış politika yetkileri konusunda yaşanan gerilimin Ukrayna’ya yönelik tutumu etkileyebileceğini yazdı. Habere göre Navrotskiy, göreve başladığı ağustostan bu yana Tusk’un rolünü sorgulayarak ABD Başkanı Donald Trump’la temaslarda öne çıkmaya çalıştı, hatta Beyaz Saray’daki kritik toplantıya Polonya’nın katılmaması bu çekişmeye bağlandı. Navrotskiy ayrıca Ukraynalı mültecilere sosyal desteklerin uzatılmasını öngören yasayı veto etti ve Kiev’in Starlink hizmetinin finansmanını engelledi; bu adımların Polonya’nın Ukrayna politikasında belirsizlik yarattığı ve Varşova’daki iktidar mücadelesinin Kiev’in çıkarlarını zayıflatabileceği yorumları yapılıyor.
- BM Siyasi İşler Departmanında Avrupa, Orta Asya ve Amerika'dan Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Miroslav Jenca, BM Güvenlik Konseyi toplantısında Ukrayna’yı ordusunun Rusya topraklarındaki sivil hedeflere yönelik saldırılarını kınadı. Jenca, “Çatışmanın Rusya'daki sivil nüfus üzerindeki artan etkisi endişe verici. Bu tür saldırıların tümünün uluslararası hukukun ihlali olduğunu bir kez daha vurguluyoruz” şeklinde konuştu. (Sputnik)
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kremlin İdaresi’nde yeniden yapılanmaya giderek “Yurt Dışı Ülkelerle Kültürel İş Birliği Dairesi” ile “Sınır Ötesi İş Birliği Dairesi”ni kapatma kararı aldı. Resmi hukuk portalında yayımlanan kararnameye göre bu adım, yetki çakışmalarını önlemek ve dış ilişkilerde yönetimi daha merkezileştirmek amacıyla atıldı. Kapatılan dairelerin yerine kurulan “Stratejik Ortaklık ve İş Birliği Dairesi”nin, Rusya’nın uluslararası alandaki stratejik ortaklıklarını daha kapsamlı ve koordineli biçimde yönetmesi ve dış politika hedeflerinin daha etkili uygulanmasını sağlaması hedefleniyor.
- Rusya’nın başkenti Moskova’da 30 Ağustos Zafer Bayramı vesilesiyle düzenlenen törende Türkiye'nin Moskova Büyükelçisi Bilgiç, Sovyet Rusya'nın genç Türk devletine verdiği desteğin paha biçilemez olduğunu vurgulayarak bunun unutulmadığını dile getirdi. Türkiye’nin Moskova Büyükelçiliği, 30 Ağustos Zaferi’nin 103. yıl dönümü nedeniyle kutlama programı düzenledi. Bilgiç’in ev sahipliğinde büyükelçilik rezidansında yapılan 30 Ağustos Zafer Bayramı kutlama programına Türkiye’nin Moskova Büyükelçiliği Askeri Ataşesi Ahmet İşci ve yabancı büyükelçiliklerden askeri ataşeler katıldı. Büyükelçi Bilgiç burada yaptığı konuşmada, 103 yıl önce, 30 Ağustos 1922'de, Mustafa Kemal Atatürk komutasındaki Türk ordusunun kazandığı Büyük Zafer'in yıldönümünün Türk halkı için özel bir gün olduğunu belirtti. (Sputnik)
29 Ağustos Cuma
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 31 Ağustos-3 Eylül tarihlerinde Çin’de düzenlenecek Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Zirvesi kapsamında bir araya gelecek. Erdoğan ayrıca Pekin’de, II. Dünya Savaşı’nda zaferin 80. yıl dönümü etkinliklerine katılacak.
Kremlin’den yapılan açıklamaya göre, Putin Çin ziyaretinde ŞİÖ Zirvesi kapsamında Erdoğan, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeshkian, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ve Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ile görüşmeler yapacak.
70'ten fazla ülkeden temsilcilerin katılacağı zirvede Putin, 31 Ağustos-3 Eylül tarihleri arasında Çin’de bulunacak. Ziyaret kapsamında Tianjin’deki Şanghay İşbirliği Örgütü zirvesine katılacak. Ayrıca Pekin’de, Çin Halkının Japon Saldırganlığına ve II. Dünya Savaşı’na Karşı Direniş Zaferi’nin 80. yıl dönümü için düzenlenen anma törenlerine iştirak edecek.
Pekin'deki görüşmelere katılacak Rus heyetinde üç başbakan yardımcısı ve 10'dan fazla bakan yer alacak. Ayrıca, devlet şirketlerinin başkanları ve büyük iş dünyasının temsilcileri de Rusya ve Çin liderleri arasındaki görüşmelere katılacak. (Sputnik)
- Ukrayna Başkanı Volodimir Zelenskiy, Avrupa Konseyi Başkanı Antonio Košta ile yaptığı görüşmenin ardından Kiev’e yönelik son saldırıda hayatını kaybedenlerin sayısının 25’e yükseldiğini duyurdu.
- Rusya Devlet Başkanı'nın sözcüsü Dmitri Peskov, gazetecilere yaptığı açıklamada, Kremlin'in, Moskova ile Kiev arasındaki çözüm müzakerelerine dair Vladimir Putin ve Donald Trump'ın Alaska'daki görüşmelerinin tüm detaylarını "açıklamanın" uygun olmadığını düşündüğünü ifade etti. Peskov, Rusya'nın önerdiği bölgesel uzlaşma hakkındaki Türk Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın açıklamalarını yorumlama talebine bu şekilde yanıt verdi.
Peskov, "Başkanların görüşmesinin tüm detaylarını bilinçli olarak açıklamıyoruz. Görüşme gerekli, zamanında, kapsamlı ve son derece yapıcı oldu" dedi. Çözüm sürecinin çıkarları için "çalışmaların gizlilik içinde yürütülmesinin önemli olduğunu" vurguladı.
Bakan Fidan TGRT'ye verdiği röportajda tarafların pozisyonuna değinirken "Sorun yok mu? Var. Eskiden Rusların dört vilayetin idari sınırlarının tamamını ele alma hususu vardı. Şimdi o isteklerinden vazgeçip, temas hatlarında kalıp bir yer hariç, 'Donbass' biliyorsunuz ikiye ayrılıyor, Luhansk ve Donetsk olmak üzere. Donetsk'teki yüzde 25'lik 30'luk kalan yerin kendilerine iade edilmesi ve Zaporijya ile Herson'da temas hatlarında durması konusunda şu anda bir ön şey var. Bunun kendilerini söylemiş olması ve bunun da bir güvenlik mekanizması ile garanti altına alınmasını kabul etmiş olmaları, çerçeve anlaşma maddeleri olarak aslında gerçekten muazzam bir çerçeve sunuyor" ifadelerini kullanmıştı.
- Peskov ayrıca düzenlediği basın toplantısında Vladimir Putin'in Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ile bir görüşme olasılığını dışlamadığını duyurdu.
Ancak Peskov, Rusya Devlet Başkanı'nın, her türlü üst düzey görüşmenin iyi hazırlanmış olması gerektiği görüşünde olduğunu kaydetti. Peskov, şu an için uzman düzeyindeki çalışmaların yoğun bir tempoda ilerlediğini söylemenin mümkün olmadığını da sözlerine ekledi.
Daha önce, Putin ile Zelenskiy arasında bir görüşmenin mümkün olabileceğini Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da ifade etmişti. Lavrov'a göre, böyle bir görüşme ancak bir zirve gündemi hazırlandığında gerçekleşebilir, ne var ki söz konusu gündem bugün itibarıyla hazır değil.
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, düzenlediği basın toplantısında, Ukrayna'nın güvenlik garantilerinin üç temel bileşenden oluşması gerektiğini açıkladı.
İlk bileşen, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'nin mevcut personel sayısının korunması ve askerilerin finansmanının Ukrayna, Avrupa ve Amerikan savunma sanayii üretimi de dahil olmak üzere çeşitli kaynaklarla sağlanması.
İkinci bileşen, Kiev'in ortaklarıyla, Zelenskiy'in "NATO-light" (hafifletilmiş NATO) olarak adlandırdığı, Ukrayna'yı desteklemeye hazır oldukları yönünde liderler düzeyinde varılacak bir anlaşma.
Ukrayna Devlet Başkanı'na göre üçüncü bileşen ise, Rusya'ya yönelik yaptırımlar ve bu ülkenin dondurulmuş yurtdışı varlıklarının kullanılması ile ilgili.
- Zelenskiy ayrıca Politico'nun, Avrupa'da cephe hattında 40 kilometrelik bir tampon bölge oluşturulmasının teklif edildiğine dair haberine yanıt olarak, Ukrayna'da zaten bir tampon bölge bulunduğunu, bunun tarafların ağır silahları arasında insansız hava araçları tarafından vurulan bölge olduğunu söyledi.
Zelenskiy, "Bu fikri Avrupalı ve Amerikalı muhattaplarımdan defalarca duydum. Anlatmaya çalıştım... bugün savaşın ulaştığı teknolojik düzeyi kavrayamayanlar ancak 40-50-60, hatta 100 km'lik bir tampon bölge önerebilir. Bu, tamamen farklı bir durum. Bugün ağır silahlarımız zaten birbirinden 10 km'den fazla bir mesafede konuşlanmış durumda, çünkü her şey İHA'lar tarafından imha ediliyor. İşte bu tampon bölge... ben buna ölü bölge diyorum, bazıları 'gri bölge' diyor, zaten var olan bir şey" dedi.
Zelenskiy Rusya'nın Ukrayna silahlarından daha uzakta olmak istemesi halinde, mevzilerinden çekilmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Fransız kimya şirketi Air Liquide'ın Rusya'daki varlıklarının M-Logistika şirketine geçici olarak devredilmesine ilişkin bir kararname imzaladı.
Air Liquide, endüstriyel gazlar, teknoloji ve hizmetler alanında dünyanın en büyük üreticilerinden biri. Ana şirket, 2 Eylül 2022'de Rusya'daki faaliyetlerini durdurma ve varlıklarını yerel yönetime devretme kararı almıştı.
Söz konusu kararname, Air Liquide'ın yan kuruluşları olan birkaç şirketi kapsıyor. Bahsi geçen şirketlerin 2022 yılında 700 çalışanı bulunuyordu. Şirketler, Evraz ZMZK, Metalloinvest ve Severstal gibi firmalarla iş birliği yapmaktaydı.
- Reuters ajansının isimsiz kaynaklara dayandırdığı habere göre, Gazprom ve Çin Ulusal Petrol ve Doğalgaz Şirketi (CNPC), Sibirya'nın Gücü-1 boru hattı üzerinden yapılan ve 2031 yılından itibaren yıllık 6 milyar m3 artırılması planlanan tedarik miktarına ilişkin müzakereler yürütüyor.
Reuters'ın yaptığı hesaplamalara göre, metreküp fiyatının 250 dolar olması durumunda söz konusu ek tedarik, Gazprom'a yılda 1,5 milyar dolar gelir getirebilir. Boru hattı operatörü PipeChina'nın, Sibirya'nın Gücü-1 boru hattından gelecek gaz akışındaki artışa hazırlık kapsamında iç şebekenin genişletilmesi için bir fizibilite çalışması başlattığı belirtiliyor. İnşaat çalışmalarının 2026 yılının ikinci yarısında başlayabileceği ifade ediliyor.
- Sigorta şirketleri, St. Petersburg'ta bir daireye insansız hava aracı düşme olasılığını değerlendirdi. Sigortacılar St. Petersburg'ta bir daireye İHA düşme olasılığını on binde 2 ile 6 arasında hesaplıyor.
- Avrupa Komisyonu, Rusya'nın yaklaşık 200 milyar Euro'luk dondurulmuş varlıklarından Ukrayna'nın yeniden inşası için kaynak yaratılmasına yönelik bir plan üzerinde çalışıyor. Plan, doğrudan el koyma yerine, bu varlıkların "daha riskli yatırımlara" kaydırılarak elde edilecek yüksek getirilerin kullanılmasını öngörmekte.
Politico'nun aktardığına göre konu, 30 Ağustos'ta Kopenhag'da AB Dışişleri Bakanları seviyesinde ele alınacak. Yeni oluşturulması planlanan özel yapıya AB üyesi olmayan İngiltere ve Kanada gibi G7 ülkelerinin de dahil edilmesi ve böylece her altı ayda bir yenilenen yaptırımlarda tek bir ülkenin veto yetkisinin etkisinin azaltılması hedefleniyor.
- Öte yandan önceki gün Kiev'e düzenlenen füze saldırısının ardından Avrupa Birliği 19. yaptırım paketinde dikkatini Rusya'nın yaptırımlardan kaçınmak için kullandığı "gölge filoya" verecek. Paketle, bu filonun operatörleri, petrol tüccarları, ilgili rafineriler ve gemi yönetim şirketlerine yaptırım uygulanması planlanıyor.
Euroactiv'in haberine göre Çin ve Hindistan'da bulunan ve Rus fosil yakıt ticaretine aracılık ettiğinden şüphelenilen şirketlerin de hedef alınması gündemde. Bu hamle, AB'nin şimdiye kadarki eksterritoryal, yani Rusya dışı yaptırımlardan kaçınma politikasında önemli bir dönüşüm sinyali olarak yorumlanıyor.
- Belçika Savunma Bakanı Theo Franken, çatışmalar sona erdikten sonra Ukrayna'ya askeri bir birlik göndermenin ülkesi için "oldukça mümkün" olduğunu ifade etti. Açıklama, AB Savunma Bakanları'nın gayriresmi bir toplantısının ardından geldi.
Aynı zamanda Belçika, Ukrayna'ya 100 milyon Euro'luk yeni bir askeri yardım paketi sağlayacağını ve F-16 savaş uçaklarını "mümkün olan en kısa sürede" teslim edeceğini taahhüt etti. Belçika, 2028'e kadar toplam 30 F-16 uçağını Ukrayna'ya teslim etmeyi planlıyor.
- St. Petersburg Valisi Beglov, göçmenlerin kurye ve taksi şoförü olarak çalışmalarına getirilen kısıtlamaları, "göç alanında düzeni sağlama" ve kent sakinlerinin iş olanaklarını koruma çabası olarak savundu.
- Udmurtya Cumhuriyeti'nin başkenti İjevsk'teki havaalanı, bölge sakinlerinin katıldığı bir oylama sonucunda, ünlü AK-47 tüfeğinin tasarımcısı Mikhail Kalaşnikov'un adını aldı. Yaklaşık bir ay süren ve 70 binden fazla kişinin katıldığı oylamada, Kalaşnikov birçok isim arasından galip geldi. Ünlü tüfek İjevsk'te üretiliyordu.
- Beyaz Saray Sözcüsü Caroline Levitt, Rusya ve Ukrayna'nın şu anda çatışmayı sona erdirmeye hazır olmadıklarını düşünüyor. Sözcüye göre, Rus ve Ukraynalı liderlerden karşılıklı adımlar gelmeden durumu çözmek için ABD Başkanı Donald Trump'ın çabaları yeterli değil.
Levitt, Beyaz Saray'ın YouTube kanalında yayınlanan brifingde, "Görünen o ki, bu savaştaki tarafların kendileri bunu bitirmeye hazır değil. Başkan bunun bitmesini istiyor ama iki ülkenin liderleri de bunu istemeli" dedi. Levitt Trump'ın görüşlerini daha sonra dile getireceğini de sözlerine ekledi.
Öte yandan Almanya Şansölyesi Friedrich Merz de Putin ve Zelenskiy'in buluşmasının gerçekleşmeyeceğini açıkladı. Merz, "Kesinlikle, Başkan Zelenskiy ve Başkan Putin arasında, geçen hafta [ABD Başkanı Donald] Trump ve Putin arasında olduğu gibi bir buluşma olmayacak" dedi.
- Merz’in açıklaması Moskova Borsası’nda satışlara yol açtı. Haber sonrası IMOEX2 endeksi birkaç dakika içinde yüzde 0,5’ten fazla kayıp yaşarken, akşam saatlerinde düşüş yüzde 1,61’e kadar hızlandı ve endeks 2870 puana geriledi.
- ABD Dışişleri Bakanlığı, Ukrayna'ya 825 milyon dolar değerinde Uzun Menzilli Taarruz Mühimmatı (ERAM) ve ilgili teçhizatın potansiyel satışını onayladı. Savunma Bakanlığı'na bağlı Güvenlik İşbirliği Ajansı (DSCA) tarafından yapılan açıklamada, "Önerilen satış, Avrupa'daki siyasi istikrar ve ekonomik ilerlemenin itici gücü olan bir ortak ülkenin güvenliğini artırarak Amerika Birleşik Devletleri'nin dış politika ve ulusal güvenlik hedeflerine katkıda bulunacaktır" denildi. DSCA, "Önerilen bu teçhizat ve destek satışının bölgedeki temel askeri dengeyi değiştirmeyeceğini" belirtti.
- Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile Ukrayna'ya sağlanacak güvenlik garantileri konusunu görüştü. Fidan, TGRT Haber'e verdiği röportajda, "Eğer bizim fonksiyonel olmamızı istiyorlarsa, bu müzakerelerin en başından itibaren içinde olmamız lazım" dedi. Türk medyasına göre, 28 Ağustos'taki telefon görüşmesinde bakanlar ayrıca Gazze ve Suriye'deki durumu ele aldı.
- ABD Başkanı Donald Trump'ın özel görüşmelerde, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin ve AB ülkeleri liderlerinin müzakerelerdeki tutumlarından duyduğu memnuniyetsizliği dile getirdiği belirtildi. The Atlantic dergisinin kaynaklara dayandırdığı habere göre Trump, Kiev'in toprak taleplerini gerçekçi bulmuyor. Kaynaklar, Trump'ın çatışmanın çözümü için Ukrayna tarafının bazı toprakları vermesi gerektiğini düşündüğünü aktardı. Amerikan başkanının ayrıca, MAGA taraftarlarını uzaklaştırabileceği gerekçesiyle ABD'nin Rusya-Ukrayna çatışmasının çözümüne katılımını genişletmek istemediği ifade edildi.
- Avrupalı liderler, bir barış anlaşması kapsamında Rusya ve Ukrayna arasındaki cephe hattında 40 kilometrelik bir tampon bölge oluşturma olasılığını tartışıyor. Politico'nun Avrupalı diplomatlara dayandırdığı habere göre, tartışılan seçeneklerden biri bu olsa da yetkililer arasında bölgenin derinliği konusunda fikir birliği yok.
Politico, Kiev'in toprak tavizleri anlamına gelebileceği için bu seçeneği kabul edip etmeyeceğinin bilinmediğini belirtti. ABD ise tartışmalara katılmıyor. Sınırdaki devriye için gerekecek asker sayısı da belirsiz. Yetkililer 4 bin ile 60 bin asker arasında bir sayı tartışıyor. Ancak ülkeler henüz herhangi bir taahhütte bulunmadı ve ABD Başkanı Donald Trump, olası bir Amerikan askeri varlığı fikrine uzak.
- Rusya Hava Savunma Kuvvetleri, Rostov'un kuzeyinde bir İHA saldırısını püskürttü. Bölgenin vali vekili Yuri Slusar, hasar veya yaralanma olmadığını, enkaz düşmesi sonucu çıkan ot yangınının hızla söndürüldüğünü duyurdu.
Lipetsk topraklarında da hava tehlikesi durumu kaldırıldı. Vali İgor Artamonov, Telegram kanalından "Dikkat! Sarı alarm kaldırıldı" açıklamasını yaptı. Vali daha önce vilayetin birkaç bölgesinde "Kırmızı tehdit seviyesi" ilan edildiğini duyurmuştu.
Son olarak Kursk Vilayeti'nde de insansız hava araçları saldırısı tehlikesi kaldırıldı. Bilgi, bölge yönetiminin operasyon merkezi tarafından duyuruldu.
Kaluga havaalanının da yeniden uçuşa açıldığı bildiriliyor.
28 Ağustos Perşembe
- Kiev’de 27–28 Ağustos gecesi düzenlenen hava saldırılarında en az 19 kişinin öldüğü açıklanırken, Ukrayna Devlet Acil Durum Servisi ise saldırıda hayatını kaybedenlerin sayısını 21 olarak duyurdu.
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile telefonda görüştü. Görüşmede Türkiye ile Ukrayna ikili ilişkileri, Ukrayna-Rusya arasındaki barış süreci, bölgesel ve küresel konular ele alındı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ukrayna-Rusya savaşında adil bir çözümün mümkün olduğunu, iki taraf arasındaki müzakereleri güçlendirerek sürdürmek gerektiğini vurguladı. Türkiye’nin barışın önünü açacak yüksek düzeyli temasların gerçekleşmesi için elinden geleni yapmaya hazır olduğunu belirtti. Cumhurbaşkanı Erdoğan görüşmede, Ukrayna’nın bağımsızlık gününü de tebrik etti. (NTV)
- Medyaya yansıyan haberlere göre, Kiev yakınlarında faaliyete geçmek üzere olan Bayraktar insansız hava aracı fabrikası gece yarısı Rusya’nın füze saldırısına hedef oldu. İddiaya göre, iki füzenin isabet ettiği tesiste milyonlarca dolarlık yatırım ağır hasar aldı.
Saldırının görüntüleri, Rusya Savunma Bakanlığı'na yakınlığı ile bilinen savunma muhabir Aleksandr Kots tarafından Telegram'da yayınlandı.
TIKLAYIN Muhabir "Kiev'de Bayraktar fabrikasını ve Ukrspecsystems şirketini vurdular" diye yazdı. Kots, tesisin Ukrayna Silahlı Kuvvetleri (AFU) için hem keşif hem de taarruz İHA'ları ürettiğini belirterek, şirketin ayrıca PD-2 keşif İHA'sı ve RAM II küçük boyutlu kamikaze İHA'sını içeren bir muharebe kompleksi de ürettiğini belirtti.
Rusya Savunma Bakanlığı , Rus ordusunun dün gece Ukrayna Silahlı Kuvvetleri tesislerine düzenlediği saldırıyla ilgili daha önce yaptığı açıklamada, saldırıda yüksek hassasiyetli silahların kullanıldığını belirtmişti.
Gazeta.Ru ve Rus AİF gazetesinin aktardığı habere göre, 2019’da Baykar’ın Ukrayna’daki iştiraki LLC Avia Ventures üzerinden başlatılan proje, Şubat 2022’de imzalanan havacılık ve uzay sanayii iş birliği anlaşmasıyla ivme kazanmış, Türk yatırımcılara özel vergi ve gümrük teşvikleri tanınmıştı. Ancak son altı ayda dördüncü kez hedef alınan fabrikada üretim hatlarının devreye girmesi saldırıyla bir kez daha ertelendi.
- Reuters’in haberine göre Hindistan, ABD Başkanı Donald Trump’ın uyguladığı gümrük vergilerine rağmen eylülde Rusya’dan petrol alımını ağustosa kıyasla yüzde 10–20 artırmayı planlıyor. Kaynaklara göre bu artış günlük 150–300 bin varil seviyesinde olacak. Petrol brokerleri, Rusya’nın rafinerilerdeki bakım ve arıza kaynaklı duraksamaların azalmasıyla ihracatını artırabileceğini, Hindistan’ın ise OPEC ülkelerinin daha pahalı ham petrolü yerine Rus petrolünü tercih etmeye devam edeceğini belirtiyor. Uzmanlar, Hindistan’ın bu ithalatı durdurmasının küresel arzı günlük yaklaşık 1 milyon varil azaltabileceğini ve fiyatları kısa vadede 100 dolara yaklaştırabileceğini ifade ediyor.
- Rusya Devlet Başkanı'nın Sözcüsü Dmitri Peskov, Rus silahlı kuvvetlerinin görevlerini yerine getirmeye devam ettiğini ve Ukrayna altyapı tesislerini başarıyla vurduklarını ifade etti. Peskov, Ukrayna'nın savunma sanayii tesislerine düzenlenen son toplu saldırıları gazetecilere bu sözlerle yorumladı.
"Saldırılar başarılı, hedefler imha ediliyor. Özel askeri operasyon devam ediyor," diyen Peskov ayrıca, Moskova'nın Ukrayna'daki çatışmanın çözümüne yönelik daha fazla görüşmeye hazır olduğunu belirtti.
- Öte yandan Rusya'nın Avrupa Birliği nezdindeki geçici temsilcisi Karen Malayan, Brüksel'deki AB karargahına çağrıldı. Bu bilgiyi, Avrupa diplomasisinin başındaki Kaja Kallas duyurdu. Kallas'ın ifadesine göre, diplomatik misyon temsilcisi, Kiev'deki AB temsilciliğine düzenlenen gece saldırıları nedeniyle çağrıldı.
Kaja Kallas X sosyal medya platformunda "Hiçbir diplomatik misyon hedef olmamalıdır. Brüksel'deki Rus temsilcisini bu yüzden çağırıyoruz," diye yazdı.
AB Dış Eylem Servisi Sözcüsü Anitta Hipper, gazetecilere yaptığı açıklamada, AB temsilciliğinin hala "faaliyet gösterdiğini" ve misyon personelinin ülkede kalacağını ifade etti.
Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump, AB yetkililerinin ifadesine göre Çarşamba'yı Perşembeye bağlayan gece bir saldırıya hedef olduğu belirtilen Kiev'deki AB temsilciliğindeki olayların gelişimini takip ediyor. Bu bilgi, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen tarafından Amerikan lideriyle yaptığı telefon görüşmesinin ardından paylaşıldı.
- İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, bakanlığın Londra'daki Rusya Büyükelçisi Andrey Kelin'i çağırdığını duyurdu. Çağrıya gerekçe olarak Kiev'deki Avrupa Birliği temsilciliğine düzenlenen gece saldırıları gösterildi. Rus tarafı bu bilgiyi doğrulamadı.
David Lammy, büyükelçinin çağrılmasını X sosyal medya platformunda duyurdu. Bakanın ifadesine göre, Kiev'deki saldırılarda "binalar hasar gördü, bunların arasında British Council (kuruluşun faaliyetleri Rusya topraklarında istenmeyen olarak kabul edilmiştir) ve AB temsilciliği de var."
- Avrupa Komisyonu Sözcüsü Eva Hrcijova, gazetecilere yaptığı açıklamada, Drujba petrol boru hattının AB'nin enerji güvenliği için önemli bir nesne olduğunu ifade etti.
Avrupa Komisyonu'nun Ukrayna'yı Drujba hattına saldırılardan kaçınmaya çağırıp çağırmadığı sorusuna Hrcijova "Avrupa Komisyonu Ukrayna tarafıyla temasta olup, çatışmadaki tüm tarafları kritik altyapı tesislerinin güvenliğini sağlamaya çağırıyor," yanıtını verdi.
- Rusya'ya ait bir yüksek hızlı insansız deniz aracı, Tuna Nehri deltasında bir Ukrayna askeri gemisini batırdı. İlgili açıklama Rusya Savunma Bakanlığı'ndan geldi. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri de askeri gemilerinden birine yapılan saldırıyı doğruladı. Ukrayna Deniz Kuvvetleri basın servisinin verilerine göre, bir denizci hayatını kaybetti, birkaçı yaralandı ve bir dizi asker kayıp olarak bildiriliyor, mürettebatın geri kalanı güvende.
- Financial Times gazetesinin, güvenlik garantisi müzakerelerinin gidişatına aşina olan yetkililere dayandırdığı habere göre, ABD, Ukrayna'nın güvenliğini sağlamaya yönelik güvencelerde bulunacak Batılı ülkelerin askerlerine yardım etmeye hazır olduğunu Avrupa ülkelerine bildirdi. Söz konusu garantilerin yaklaşık koşullarının yakın zamanda sunulması planlanıyor.
Gazetenin aktardığına göre, Washington, Avrupa ülkelerine istihbarat, gözetleme ve keşif imkanları sağlamayı ve Ukrayna'nın hava güvenliğinin sürdürülmesi için gerekli olan kritik sistemlerin komuta kontrol yapılarına yardım etmeyi taahhüt etti. Yayın, bunun ABD makamlarının "ciddi bir pozisyon değişikliği" olduğunu belirtiyor.
Bununla birlikte gazete, özellikle hangi Avrupa ülkelerinin kaç askerini "potansiyel risk bölgesine" göndereceği ve Rusya'nın buna razı olup olmayacağı gibi daha pek çok konunun çözülmesi gerektiğinin altını çiziyor. Ancak Avrupalı yetkililer, ABD Başkanı Donald Trump'ın yardım etmekte isteksiz olması şeklindeki kilit engelin aşıldığına dair "ihtiyatlı bir iyimserlik" içinde olduklarını ifade ediyor.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ekonomik aktivitenin Asya-Pasifik bölgesine kayması koşullarında, "adil bir uluslararası ilişkiler sistemi" inşasında aktif olarak yer almaya niyetli olduklarını açıkladı. Putin bu mesajını, Doğu Ekonomik Forumu katılımcılarına gönderdiği tebrik telgrafında iletti. Rus lider, Moskova'nın ilgili tüm ortaklarla yapıcı bir diyaloga hazır olduğunun da garantisini verdi.
Telgraf metninde şu ifadelere yer verildi: "Küresel ekonomik aktivitenin merkezi giderek daha fazla Asya-Pasifik bölgesine kaydıkça, gezegenin bu bölgesindeki devletler arasında karşılıklı yarar sağlayan bağların kurulması için yalnızca ikili temelde değil, aynı zamanda Şanghay İşbirliği Örgütü ve BRICS gibi örgütler çerçevesinde de yeni fırsatlar açılıyor. Rusya, ilgili tüm ortaklarla yapıcı bir diyaloga hazırdır ve Asya-Pasifik bölgesinde, gerçek eşitlik ve karşılıklı meşru çıkarlara saygı temelinde adil bir uluslararası ilişkiler sistemi inşa etmek için kolektif çabalara aktif olarak katılmaya niyetlidir."
- Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Ukrayna'daki Avrupa Birliği temsilciliği binasına yönelik saldırıyı doğruladı. Von der Leyen, personelin yara almadığını belirtti. AB'nin Kiev Büyükelçisi Katarina Mathernova ise AB temsilciliği binasının "şok dalgası nedeniyle ciddi şekilde hasar gördüğünü" söyledi.
AB Komisyon Başkanı, X sosyal ağındaki hesabından, "Kiev'deki AB temsilciliğimiz de saldırıya uğradı. Temsilciliğimizdeki personel güvende" ifadelerini kullandı.
- ABD Başkanı'nın kıdemli ticaret danışmanı Peter Navarro, Washington'un Hint mallarına yüzde 50 oranında gümrük vergisi getirmesine rağmen Hindistan'ın Rus petrolü alımından vazgeçmeme kararından duyduğu şaşkınlığı dile getirdi. Navarro, Bloomberg TV'ye verdiği demeçte bu görüşü paylaştı.
Navarro'ya göre, Hindistan Rusya'dan petrol ithalatını durdursaydı, "yarın bile yüzde 25'lik bir gümrük vergisi indirimi alabilirdi".
Navarro, "Modi harika bir lider, Hindistan olgun bir demokrasi, ülkenin başında akıllı insanlar var ama yüzümüze baka baka 'Rus petrolü almaya devam edeceğiz' diyorlar" dedi.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Güney asker grubuna bağlı birimlerin, Donetsk sınırları içindeki Nelepovka yerleşiminin kontrolünü ele geçirdiğini duyurdu.
- Gelencik'te düşen bir insansız hava aracı nedeniyle çıkan orman yangını yüzünden 23 kişi mahsur kaldı. Ancak söz konusu kişilerin güvenli bir yere tekneyle tahliye edildiği bildirildi. Daha önce, Krinitsa köyü yakınlarında bir İHA'nın düşmesinin ardından orman yangını çıkmıştı.
- Slovakya Ekonomi Bakanı Denisa Sakova, Drujba boru hattı üzerinden Slovakya'ya Rus petrolü sevkiyatının yeniden başladığını duyurdu. Reuters ajansının aktardığına göre, Macar şirketi MOL'un basın servisi de Dostluk boru hattı üzerinden petrol pompalama işleminin yeniden başladığını doğruladı.
- Reuters ajansının haberine göre, yaptırıma tabi Arctic LNG 2 projesinden sıvılaştırılmış doğal gaz taşıyan Arctic Mulan isimli gaz taşıyıcı gemisi, Çin'deki Guangxi LNG terminaline girdi. Benzer veriler Bloomberg tarafından da paylaşıldı.
Reuters'ın belirttiğine göre, Arctic Mulan gemisi, Haziran ayında, Kamçatka'daki Koryak FSU yüzer depolama ünitesinden bir LNG partisi yüklemeyi başarmıştı. LNG, 2024'te alıcı bulunamadığı için Arctic LNG 2'den gaz taşıyıcı gemilerle bu depolama ünitesine boşaltılmıştı. Çin terminalinin Arctic Mulan'dan LNG partisını kabul etmesi halinde, bu, 2023'te faaliyete geçen Arctic LNG 2 tesisinden yapılan ilk sevkiyat olacak.
- Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, ülkesinin aynı anda hem Avrasya Ekonomik Birliği hem de Avrupa Birliği üyesi olmasının mümkün olmadığını ifade etti. Paşinyan, nihai kararın halkın iradesine, durum analizine, müzakere perspektiflerine ve sonuçlarına bağlı olacağını söyledi.
Paşinyan gazetecilere verdiği demeçte, "Aynı anda hem AB hem de AEB üyesi olmanın mümkün olmadığını anlıyoruz. Seçim yapma zorunluluğu anı geldiğinde, uygun kararı vereceğiz" dedi. Paşinyan, "Her senaryo mümkün" diye ekledi.
Ermenistan Başbakanı, Tianjin'de düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü Zirvesi kapsamında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile temaslarının planlandığını da bildirdi. Paşinyan ayrıca, Eylül sonunda Rusya'ya bir ziyaret gerçekleştireceğini duyurdu.
- Volgograd Valisi Andrey Boçarov, bölgedeki hava savunma sistemlerinin ulaşım ve lojistik altyapıya yönelik “yoğun bir İHA saldırısını” püskürttüğünü açıkladı. İlk belirlemelere göre, düşen parçalardan biri Kamışin bölgesindeki Petrov Val kentinde lokomotif deposuna ait teknik bir yapının yanmasına yol açtı. Yangın kısa sürede söndürülürken, can kaybı ya da yaralanma yaşanmadığı bildirildi.
- Kiev Belediye Başkanı Vitaliy Kliçko, Ukrayna başkentinin merkezinde bir alışveriş merkezinin dün gece hava saldırısında isabet aldığını duyurdu. Kliçko ve Kiev Askeri İdaresi’nin son açıklamasına göre en az üç kişi hayatını kaybetti, 18 kişi yaralandı.
- Macaristan hükümeti, dondurulan Rus varlıklarının Ukrayna’ya askeri yardım için kullanılmasına ilişkin AB kararını Avrupa Adalet Divanı’na taşıdı. Politico'nun haberine göre Budapeşte, Avrupa Barış Fonu üzerinden yürütülen bu mekanizmanın kendi itirazı dikkate alınmadan uygulanmasının AB’nin kurucu anlaşmalarındaki karar alma ilkelerine aykırı olduğunu savunuyor. Temmuz ayında açılan dava bu hafta mahkeme tarafından incelenmek üzere kabul edildi.
AB, Mayıs 2024’te aldığı kararla dondurulan Rus varlıklarının gelirlerinin yüzde 99,7’sini Avrupa Barış Fonu’na aktarmayı kabul etmişti. Bu sistem Kiev’e yılda 3–5 milyar euro tutarında sürekli kaynak sağlamayı hedefliyor. Macaristan ise Mart 2025’te fon yönetim komitesinin bu gelirleri kullanma kararının geçersiz sayılmasını talep ediyor. Budapeşte’ye göre bu süreç, bir üye ülkenin çekimser oyuna rağmen kararların uygulanabilmesini meşrulaştırıyor ve temel demokratik ilkelere aykırı.,
- Bloomberg’in haberine göre Avrupa Birliği, Rusya’ya yönelik 19’uncu yaptırım paketinde ikincil kısıtlamalar seçeneğini tartışıyor. Brüksel, Moskova’ya uygulanan yaptırımları delmeye yardımcı olan üçüncü ülkelerle ticarette yeni yasaklar getirmeyi gündeme aldı. Konu, bu hafta Kopenhag’da yapılacak gayriresmî AB dışişleri bakanları toplantısında ele alınacak. Paket kapsamında ayrıca Rusya’nın enerji ve finans sektörlerine yönelik önlemler, bazı ithalat ve ihracat kalemlerine sınırlamalar da tartışılıyor.
Politico’nun aktardığına göre yeni yaptırımlar enerji satışına yönelik ek kısıtlamalar içermeyecek, ancak Rusya’nın “gölge filosu” olarak tanımlanan tankerleri hedef alacak. Ayrıca Ukraynalı çocukların kaçırılmasında rol aldığı iddia edilen bazı kişilerin kara listeye alınması bekleniyor. Moskova ise bu suçlamaları reddederek çocukların savaş bölgesinden kurtarıldığını ve aileleri ortaya çıkarsa onlarla birleştirileceklerini savunuyor.
- Alman savunma şirketi Rheinmetall, Aşağı Saksonya’daki Unterlüss kentinde Avrupa’nın en büyük mühimmat fabrikasını açtı. Beş futbol sahasına eşdeğer 30 bin metrekarelik alana kurulan tesisin, 2027’ye kadar yılda 350 bin top mermisi üretmesi planlanıyor. Leopard 2 tankları için mühimmat üretimine başlayan fabrikanın açılışında, şirket CEO’su Armin Papperger Romanya’da da benzer bir tesis kurulması için anlaşma imzaladı. Törene katılan NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, bu adımın hem Avrupa güvenliği hem de Ukrayna’nın desteklenmesi açısından kritik önem taşıdığını vurguladı.
- Rusya Başbakanı Mihail Mişustin, ülkesinin Avrupa İşkencesini Önleme Sözleşmesi’nden çekilmesine ilişkin kararı imzaladı. Adım, Moskova’nın 2022’de Avrupa Konseyi’nden ayrılmasının ardından bu kuruma bağlı anlaşmaları tek tek feshetme sürecinin devamı olarak değerlendiriliyor. 1987’de imzalanıp 1993’te güncellenen sözleşmeye Rusya 1996’da taraf olmuştu, ancak Konsey’den çıkışıyla birlikte mekanizmaları fiilen işlemez hale gelmişti. Bu gelişme, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin feshi sonrası, Avrupa Konseyi ile kalan son hukuki bağların da koparılması anlamına geliyor.
- Rusya hükümeti, iç piyasada fiyat artışlarının sürmesi nedeniyle benzin ihracat yasağını 31 Ekim’e kadar uzattığını açıkladı. Açıklamada, üretici firmalara yönelik kısıtlamaların 1 Ekim’den itibaren kaldırılmasının planlandığı belirtildi. Moskova, 28 Temmuz’da fiyatların rekor seviyelere çıkması üzerine ihracatı geçici olarak yasaklamış ancak artışın devam etmesi üzerine süreyi uzatma kararı almıştı. Benzin fiyatlarındaki dalgalanmalar, İHA saldırılarından zarar gören rafineriler ve tarım sektöründeki yüksek talep ile ilişkilendiriliyor.
- Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov, Putin ve Bakanlar Kurulu’yla yaptığı toplantıda, 2025’te ekonominin sıkı para politikasına rağmen en az yüzde 1,5 büyüyeceğini açıkladı. Siluanov, bu öngörünün Ekonomik Kalkınma Bakanlığı’nın değerlendirmeleriyle uyumlu olduğunu belirtirken, 2026-2028 için dengeli bütçe planlamasının Merkez Bankası’na para politikasını yumuşatma imkânı tanıyacağını vurguladı. Bakanlığın nisan ayında 2025 büyümesini yüzde 2,5 olarak öngördüğünü hatırlatan Siluanov, temmuzda yapılan revizyon sonrası tahminin 1 puan düşerek en az yüzde 1,5’e çekildiğini ifade etti.
- Alman medyası Die Zeit, Süddeutsche Zeitung ve ARD’nin ortak soruşturmasına göre, Kuzey Akım boru hatlarının patlatılmasında kullanılan Andromeda adlı yatın mürettebatından bazı kişilerin Ukrayna güvenlik yapılarıyla açık bağlantıları bulundu. Araştırmada yedi şüphelinin kimliği belirlendiği, aralarında İtalya’da tutuklanan Ukrayna vatandaşı Sergey Kuznetsov’un da bulunduğu aktarıldı. Kuznetsov’un Ukrayna ordusunda komutanlık yaptığı doğrulansa da kendisi suçlamaları reddetti. Patlamalar 26 Eylül 2022’de gerçekleşmiş, dört boru hattından üçü ağır hasar görmüştü.
- The Economist, Ukrayna’nın 3 bin kilometre menzile sahip olduğu öne sürülen yeni “Flamingo” füzesiyle ilgili ciddi şüpheler dile getirdi. Dergi, bu kadar kısa sürede geliştirilmiş olmasının, açıklanan üstün özelliklerinin ve İngiliz Milanion Group’un FP-5 füzesiyle dikkat çekici benzerliklerin “gerçek olamayacak kadar iyi” göründüğünü yazdı. Zelenskiy, ağustos ayında menzili açıklamış, Savunma Bakanlığı da üretimin başladığını duyurmuştu. Economist, Fire Point adlı şirketin dokuz ayda geliştirdiğini iddia ettiği füzenin gövdesinin cam elyafından, motorunun ise Motor Siç üretimi AI-25’ten oluştuğunu belirtti, fiyatının ise 1 milyon euronun altında olduğuna dikkat çekti.
- Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan, Azerbaycan’ı Nahçıvan’a bağlaması planlanan “Trump Rotası”nın 99 yıllığına kiralanacağı iddialarını yalanladı. Mirzoyan, projenin detaylarının hâlâ müzakere aşamasında olduğunu, altyapının Ermenistan’ın yargı yetkisi altında kalacağını ve güvenliğin de Erivan tarafından sağlanacağını vurguladı.
- İtalyan gazetesi Il Fatto, Avrupa Birliği’nin Rusya’ya yönelik yeni yaptırımlar için seçeneklerinin neredeyse tükendiğini yazdı. Habere göre 19’uncu paket kapsamında hedef alınabilecek alan çok sınırlı, enerji sektörüne yeni kısıtlamalar ise düşük ihtimal. Gazete, etkili adım olarak görülen ikincil yaptırımların esasen ABD’nin elinde bulunduğunu, Washington’un bu yolla Çin ve Hindistan üzerinden Moskova’ya baskı kurma kapasitesine sahip olduğunu vurguladı.
- Boğaz’da 24 Ağustos’ta düzenlenen kıtalararası yüzme yarışına katıldıktan sonra kaybolan Rus yüzücü Nikolay Sveçnikov’u bulmak için aramalara hidro-lokasyon cihazı da dahil edildi. Milliyet’in haberine göre cihaz, Boğaz’ın güçlü akıntıları ve düşük görüş koşullarında deniz tabanını yüksek çözünürlükte tarayarak dalgıçların çalışmalarına destek oluyor, aramalar Marmara Denizi’nin bazı bölgelerine kadar genişletildi.
27 Ağustos Çarşamba
- ABD Başkanı'nın Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un bu hafta, Kiev'e olası güvenlik garantilerini görüşmek üzere bir Ukrayna delegasyonuyla buluşacağı bildirildi. Bloomberg'in, planlara aşina bir kaynağa dayandırdığı habere göre, Ukrayna delegasyonuna Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak ve Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Rustem Umerov'un katılması bekleniyor.
Yayın organı, gündemde Ukrayna'ya güvenlik garantilerinin yanı sıra, Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy ile Rusya Devlet Başkanı Putin arasında olası bir ikili zirvenin de yer alabileceğini belirtti. Whitkoff, Ukraynalı temsilcilerle bu haftaki buluşmasını 27 Ağustos gecesi Fox News'a verdiği bir röportajda duyurmuş ve görüşmelerin New York'ta yapılacağını ifade etmişti.
- Alman savunma şirketi Rheinmetall, Avrupa'nın en büyük mühimmat fabrikasını bugün açıyor. Bloomberg'in haberine göre, tesis yılda 350 bin adet mühimmat üretebilecek ve maksimum kapasiteye 2027 yılında ulaşılması planlanıyor. 2026 yılından itibaren ise roket topçu sistemleri üretimine başlanması öngörülüyor. İki binadan oluşan fabrikadan birinde 155 mm top mermileri üretilirken, diğerinde doldurma, montaj ve sevkiyata hazırlama işlemleri yapılacak.
Projeye 500 milyon Euro yatırım yapıldı. Açılış törenine Alman hükümeti üyeleri, şirket yönetimi ve NATO Genel Sekreteri Mark Rutte katılacak. Bloomberg, şirketin Hollanda sınırına yakın bir yerde başka bir fabrikanın inşasını daha yeni tamamladığını da belirtti. Fabrikada F-35 savaş uçağı için gövdenin orta bölümleri üretiliyor. Haber ajansı, şirketin son üç yılda askeri alanda benzeri görülmemiş bir büyüme kaydettiğine dikkat çekerek şirketin 2025'in ilk yarısında satış hacminin 724 milyon Euro olduğunu aktardı.
- Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov, 2025 yılı sonu itibarıyla Rus ekonomisinin büyümesinin en az yüzde 1,5 olacağını açıkladı. Siluanov, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve bakanlarla yapılan toplantıda, katı para politikasına rağmen ekonomik büyüme hızının bu düzeyde kalacağını ifade etti. Ekonomik Kalkınma Bakanlığı'nın değerlendirmelerinin de bunu doğruladığını sözlerine ekledi.
- Rusya ve Çin donanmalarına ait denizaltılar, Asya-Pasifik bölgesinde ilk kez ortak devriye faaliyeti gerçekleştirdi. Pasifik Filosu basın servisinin TASS'a yaptığı açıklamaya göre, devriye faaliyeti, Japon Denizi'ndeki Rus-Çin ortak askeri tatbikatlarının tamamlanmasının ardından Ağustos ayı başında başladı. Pasifik Filosu'na ait Volhov denizaltısı ve Çin Halk Kurtuluş Ordusu Donanması'na ait bir denizaltı, Japon ve Doğu Çin denizlerinde devriye rotasına çıktı.
- Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 1918'de kurulan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin, iki yıl sonra Rus güçlerinin işgali sonucu varlığını sonlandırdığını ve ülkenin SSCB'ye dahil olması nedeniyle Azerbaycan topraklarının ikiye bölündüğünü ileri sürdü. Aliyev, El Arabi'ye verdiği röportajda, "1917 devrimini yapan Bolşevikler halkı aldattı. Onların sloganları şöyleydi: 'Fabrikalar işçilere, toprak köylülere, özgürlük halklara'. Biz kendi devletimizi kurduk. Ama Bolşevikler onu bizden aldı." dedi.
Azerbaycan lideri, konuya Azerbaycan'ın batı bölgelerini Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'ne Ermenistan'ın Sünik bölgesi üzerinden bağlayacak bir ulaşım rotası olan Zengezur Koridoru'nun oluşturulma ihtiyacının nereden doğduğunu açıklarken değindi. Aliyev, "Nisan 1920'de Rus ordusu Azerbaycan'ı işgal etti. Aynı yılın Kasım ayında, sadece birkaç ay sonra, Sovyet Rusya hükümeti Azerbaycan'dan, bizim Batı Zengezur dediğimiz yeri alıp Ermenistan'a vermeye karar verdi. İşte Azerbaycan, ana topraklar ve Nahçıvan olmak üzere ikiye bölündü ve aralarında Batı Zengezur vardı." ifadelerini kullandı.
- Moskova'da mahkeme, Twitch ve Pinterest'e sırasıyla 62 milyon ruble ve 10 milyon ruble para cezası verdi.
- ABD Başkanı Donald Trump, bir telefon görüşmesinde Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ı, Ukrayna'nın Avrupa Birliği'ne katılımına yönelik itirazlarını kaldırmaya ikna etmeye çalıştı. Bu bilgi, Politico gazetesinin kaynaklarına dayandırdığı haberle duyuruldu.
Bloomberg ajansı da, Amerikan başkanının Avrupalı liderlerle görüşmesinin hemen ardından bu konuda bir telefon görüşmesi yapıldığını yazmıştı. Politico'nun haberine göre Ukrayna, Donald Trump'ın baskısının Macar başbakanı pozisyonunu değiştirmeye ikna edeceğini umuyor. Adı açıklanmayan iki diplomat, bu konudaki dinamiklerin değişmeye başladığını belirtti.
Bloomberg'in kaynakları, Budapeşte'nin tutumunun, 18 Ağustos'ta Donald Trump'ın Avrupalı liderler ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy ile Beyaz Saray'daki buluşması sırasında gündeme geldiğini aktarmıştı. Ajansa göre, görüşmeye katılanlar ABD başkanından Orban üzerinde etkili olmasını istedi. Telefon görüşmesi, Washington'daki müzakerelerin hemen ardından gerçekleşti.
- Rusya Devlet Başkanı'nın sözcüsü Dmitri Peskov, Rusya ve Ukrayna arasındaki müzakerelerde temsil düzeyinin yükseltilmesi sorusuna verdiği yanıtta, müzakere ekiplerinin başkanları arasında temasın sürdüğünü belirtti. Peskov, "Şu an için kesin bir zaman veremeyiz. Çalışma devam ediyor ve etmeli de, çünkü üst düzeydeki veya en üst düzeydeki diğer tüm temaslar iyi hazırlanmalı" dedi.
Rusya ve ABD başkanları Vladimir Putin ve Donald Trump arasındaki telefon görüşmesinde, Ukrayna ve Rusya taraflarının temsil düzeyinin yükseltilmesi fikrinin tartışıldığı, Devlet Başkanı Yardımcısı Yuri Uşakov tarafından bildirilmişti.
- Rusya Savunma Bakanlığı'nın günlük açıklamasına göre, hava savunma sistemleri son 24 saatte Rusya toprakları üzerinde iki güdümlü uçak bombası ve iki HIMARS roketatarlı çok namlulu roket sistemi mermisini düşürdü. Bakanlık verilerine göre ayrıca 162 uçak tipi insansız hava aracı (İHA) imha edildi.
Bakanlık, beş Rus bölgesi üzerinde gece boyunca 26 İHA'nın düşürüldüğünü bildirmişti. Rostov-na-Donu'da İHA saldırısı sonucunda en az 11 çok katlı binada hasar meydana geldi ve şehirde olağanüstü hal (acil durum) rejimi ilan edildi. Binalardan birinin çatısı yandı, can kaybı yaşanmadı.
- Öte yandan Rusya Savunma Bakanlığı, Merkez askeri grubu birliklerinin, Donetsk'e bağlı Pervomayskoye yerleşiminin kontrolünü ele geçirdiğini duyurdu.
- Rusya Federal Balıkçılık Ajansı (Rosrıbolovstvo) Başkanı İlya Şestakov, Norveç, kendi sularında iki Rus şirketinin balık avlama yasağını gözden geçirmezse, Rusya'nın kendi münhasır ekonomik bölgesini Norveç balıkçılık gemilerine kapatacağını açıkladı.
Şestakov, "Ayrıca, Barents ve Norveç denizlerinin açık sularında balıkçılık ve av kotalarının dağıtımı, Rusya'nın ulusal çıkarları temel alınarak yürütülecektir" dedi.
- Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Rusya ile ilişkilerinin kötüleşmesinden kendilerinin sorumlu olmadıklarını söyledi. Aliyev iki ülke arasında ortaya çıkan sorunları, geçen yıl aralık ayında bir Embraer 190 uçağının düşmesi ve haziran ayında Yekaterinburg'da gözaltına alınan iki Azerbaycan kökenli kişinin ölümüne bağlıyor.
Devlet başkanı, "İlişkilerin kötüleşmesinden sorumlu değiliz. Yapıcı ve yasalara uygun yanıt veriyoruz, ancak bize yönelik saldırganlık veya saygısızlığın herhangi bir işaretini veya tezahürünü asla tolere etmeyeceğiz" dedi. Aliyev, Bakü'nün Kazakistan'ın Aktau kentinde 38 kişinin ölümüne neden olan Embraer 190 kazasından dolayı sorumluluk kabulünü Moskova'dan hala beklediğini ifade etti.
- Kommersant gazetesinin edindiği bilgiye göre, kolluk kuvvetleri Vladimir şehrinin belediye başkanı Dmitri Naumov hakkında soruşturma işlemleri yürütüyor. Soruşturmayı, Vladimir Savcılığı yürütüyor. Bölgesel medya, yetkili hakkında gözaltı işlemi yapıldığını bildirdi. Medyaya göre, konu yerel mezarlıklardaki arazilerin dağıtımı ile ilgili.
- Rusya'da Novoye Literaturnoye Obozreniye yayınevine, LGBT propagandası yaptığı gerekçesiyle (Rusya'da "LGBT hareketi" aşırılıkçı olarak tanınmış ve yasaklanmıştır) idari protokol düzenlendi.
- ABD Başkanı’nın özel temsilcisi Steve Witkoff, Fox News’e verdiği röportajda "Ukrayna’daki çatışmanın bu yılın sonuna kadar çözüme kavuşmasını hedeflediklerini" söyledi.
Witkoff ayrıca Putin ile Zelenskiy arasında doğrudan görüşmenin er ya da geç gerçekleşeceğine inandığını belirterek, “Bence ikili görüşme sonunda yapılacak. Ben şahsen, anlaşmayı sonuca ulaştırmak için Başkan Trump’ın masada bulunmasının gerekebileceğini düşünüyorum” dedi.
Witkoff ayrıca Rusya ve ABD yetkililerinin her gün temas halinde olduklarını ve bu hafta New York’ta Ukrayna temsilcileriyle görüşeceğini açıkladı.
- ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’daki kabine toplantısında Ukrayna’daki barış sürecine ilişkin soruları yanıtlarken, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Zelenskiy’nin meşruiyetini reddeden açıklamalarına değindi.
Moskova’nın, Zelenskiy’nin görev süresinin dolduğunu ileri sürdüğünü, ancak uluslararası toplumun ve hukukun savaş koşullarında seçim yapılmasına izin vermediğini hatırlatan Trump, bu tartışmaları küçümseyerek “Önemli değil, hepsi şov yapıyor. Bu tamamen saçmalık” dedi.
Toplantıda Ukrayna meselesine dair soruları yanıtlamaya devam eden Trump, Vladimir Putin’in Zelenskiy ile görüşmekten kaçındığı yönündeki yorumlara da değindi. ABD Başkanı, bunun kişisel tercihlerle açıklanabileceğini belirterek, her şeye rağmen barış görüşmelerinin ilerletilmesi gerektiğini vurguladı ve kendi yönetiminin bu yönde baskı kurmaya devam edeceğini kaydetti.
- ABD Başkanı Donald Trump’ın kararıyla Hindistan’dan ABD’ye ithal edilen malların büyük bölümü için gümrük tarifelerini yüzde 50’ye yükseltme uygulaması başiadı. Akıllı telefonlar ve ilaç ürünleri muaf tutulurken, Trump bu adımı Hindistan’ın Rusya’dan yaptığı petrol alımlarına bağladı ve bu ticaretin Moskova’nın savaş bütçesini beslediğini savundu, Yeni Delhi ise vergileri haksız bulduğunu ve Rus petrol ithalatını ülkenin enerji ihtiyacıyla gerekçelendirdi.
- Financial Times’ın haberine göre Batılı ülkeler, Ukrayna ile bir barış anlaşması imzalanması halinde ülkenin güvenliğini sağlamak amacıyla üç aşamalı bir savunma planı üzerinde çalışıyor:
İlk aşama tarafların mutabakatıyla üçüncü ülkelerin nötr barış gücü askerlerinin devriye gezeceği bir “askerden arındırılmış bölge”, ikinci aşama Ukrayna sınırlarını NATO tarafından eğitilmiş ve silahlandırılmış Ukrayna birliklerinin koruması, üçüncü aşama ise Avrupa Birliği liderliğinde ülke içinde konuşlanacak caydırıcı güçler. A
BD’nin kara birliği göndermeye karşı çıktığı, ancak istihbarat, hava desteği ve Ukrayna’nın hava savunma sistemlerinin geliştirilmesi gibi alanlarda Avrupa’ya destek vermeye hazır olduğu belirtiliyor.
- Rostov Bölge Vali Vekili Yuri Slyusar, gece boyunca Rostov-na-Donu, Taganrog, Novoshakhtinsk ile Neklinovskiy, Myasnikovskiy, Millerovskiy ve Chertkovskiy bölgelerinin İHA saldırılarına hedef olduğunu açıkladı. Resmi bilgilere göre can kaybı yaşanmazken Rostov’da bir insansız hava aracının dört katlı bir apartmanın çatısına düşmesi sonucu 250 metrekarelik alanda yangın çıktı, en az yedi apartman binasında camlar kırıldı, bazı evlerde ise çatı, cephe ve enerji altyapısında hasar meydana geldi.
- Kafkasya’da, Hazar Denizi kıyısında 6,0 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Avrupa-Akdeniz Sismoloji Merkezi’nin (EMSC) verilerine göre sarsıntı Dağıstan Cumhuriyeti'nde Derbent’in 41 kilometre kuzeybatısında, 12 kilometre derinlikte kaydedildi. Deprem Mahaçkale, Kaspiysk ve Derbent dahil olmak üzere birçok yerleşim bölgesinde hissedilirken, bazı sakinler tedbir amacıyla evlerinden çıktı. Dağıstan Acil Durumlar Bakanlığı, can kaybı veya yıkım bildirilmediğini ve vatandaşlardan herhangi bir şikâyet gelmediğini açıkladı.
- Reuters’ın haberine göre ABD ile Rusya arasında buzların erimesiyle enerji ve ticaret alanında yeni işbirlikleri gündeme gelirken, Ağustos ayında iki taraf arasında Exxon Mobil’in Sahalin-1 projesine dönüş ihtimali, Rusya’nın ABD’den LNG ekipmanı alımı ve Washington’un Rusya’dan nükleer buz kırıcı satın alma olasılığı gibi konular görüşüldü.
Kaynaklar bu temasların Steve Witkopf’un Moskova ziyareti ve ardından 15 Ağustos Alaska zirvesinde kısaca gündeme geldiğini, ABD yönetiminin Ukrayna’daki çıkmazı aşmak için Moskova’ya ekonomik işbirliği ve stratejik silah anlaşması dahil kapsamlı bir paket önerilebileceğini aktardı.
- Rusya Doğrudan Yatırım Fonu Başkanı ve Putin’in yatırım konularındaki özel temsilcisi Kirill Dmitriyev, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Putin ile Trump arasında kurulacak olası diyaloğun dünyayı değiştirecek bir adım olacağını belirterek, “Başkan Putin ile Başkan Trump arasındaki diyalog küresel güvenliği ve refahı sağlayacak” dedi.
Dmitriyev’in bu çıkışı, 15 Ağustos’ta Alaska’daki Elmendorf-Richardson üssünde yapılan Putin-Trump zirvesinin ardından geldi. İki lider burada Ukrayna’daki çatışmanın sona erdirilmesi için ortak çalışmaya hazır olduklarını vurgulamıştı.
- Macaristan Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Peter Szijjarto, Ukrayna’nın Drujba (Dostluk) petrol boru hattına yönelik saldırıları Avrupa liderlerinin bilgisi dışında gerçekleştirmiş olamayacağını belirterek, “Zelenskiy ile von der Leyen’in ya da diğer Avrupalı liderlerin bu konuyu aralarında hiç gündeme getirmemiş olmaları bana gerçekçi gelmiyor” dedi.
Avrupa Komisyonu’nun yıl başında enerji altyapısını koruma taahhüdünde bulunduğunu hatırlatan Szijjarto, buna rağmen Ukrayna’nın kısa sürede üç saldırı düzenlemesine sessiz kalınmasını eleştirdi ve “Bu konuda Zelenskiy, von der Leyen ve Avrupa liderleri arasında hiçbir koordinasyon olmadığını düşünmek çok zor” ifadelerini kullandı.
- Avrupa tutuklama emrine dayandırılan bilgilere göre, 22 Eylül 2022’de Kuzey Akım doğalgaz boru hatlarına yönelik sabotajı gerçekleştiren grup, Ukraynalı emekli kaptan ve eski SBU görevlisi Sergey Kuznetsov’un koordinasyonunda yedi kişiden oluşuyordu. Aralarında dört dalgıç, bir patlayıcı uzmanı ve yat kaptanının bulunduğu ekip patlayıcıları yerleştirdikten sonra Vik limanına dönmüş, kısa süre sonra meydana gelen patlamalar boru hatlarında büyük gediklere yol açarak Baltık Denizi’ne gaz sızmasına ve Almanya’nın doğalgaz tedarikinde ciddi kesintiye neden olmuştu. Almanya’nın talebiyle geçtiğimiz hafta İtalya’da gözaltına alınan Kuznetsov’un, The Wall Street Journal’a göre, Mayıs 2022’de bu operasyonu yürütmek üzere görevlendirildiği öne sürülüyor. (Sputnik)
- Ukrayna Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre, ülkenin devlet ve devlet garantili borcu temmuz sonunda 1,29 milyar dolar artarak 186 milyar doları aştı. Toplam borcun yüzde 74,97’sini oluşturan dış borç 139,5 milyar dolara, yüzde 25,03’ünü oluşturan iç borç ise 46,6 milyar dolara ulaştı. Son aylarda sürekli artış kaydeden borç yükü, yerel basının 2025’te borcun GSYİH’nin yüzde 110’una çıkabileceği yönündeki öngörülerini güçlendirirken, Sayıştay verileri yılın ilk çeyreğinde bütçeye giren her altı grivnanın birinin borç ödemelerine gittiğini ortaya koydu.
- Belarus lideri Aleksandr Lukaşenko’nun, ülkedeki siyasi tutukluların serbest bırakılması karşılığında ABD’den yaptırımların kaldırılmasını talep ettiği bildirildi. Rzeczpospolita’nın aktardığına göre görüşmelerde Minsk özellikle Belavia havayolu ile Avrupa’nın en büyük potasyum gübresi üreticisi Belaruskalija’ya uygulanan kısıtlamaların kaldırılmasını isterken, 15 Ağustos’ta Tump ile yaptığı telefon görüşmesinin ardından serbest bırakılması planlanan 1300 kişiden daha fazla mahkûmun sürece dahil edilebileceği belirtiliyor.
- Tiflis Belediye Başkanı ve iktidardaki Gürcü Hayali–Demokratik Gürcistan Partisi Genel Sekreteri Kaha Kaladze, Batılı ülkelerin Gürcistan’a silah desteği karşılığında Rusya’ya karşı “ikinci cephe” açmayı teklif ettiğini açıkladı. Kaladze, Başbakanlık makamında bu yönde “açık tehdit, şantaj ve hakaretler” yaşandığını belirtti ve gerekirse kanıtların sunulabileceğini söyledi, ancak ülke çıkarları gereği konunun şimdilik kapalı kalmasının daha doğru olacağını vurguladı.
- Letonya Dışişleri Bakanı Baiba Braže, Rusya’nın ülkede yaşayan vatandaşlarına yönelik emekli maaşı ve sosyal yardım ödemeleri için devlet hazinesine 2025 yılının üç çeyreği için toplam 12 milyon 995 bin 587 euro gçnderdiğini açıkladı. Maliye Bakanlığı, paranın pazartesi günü bütçeye geçtiğini bildirirken Sosyal Refah Bakanlığı, ödemelerin yapılabilmesi için Moskova’dan güncel emekli listesi beklendiğini duyurdu. Şubat ayında Rusya Dışişleri Bakanlığı, Baltık ülkelerinde askeri emekli maaşlarının ödenmemesi sorununu gündeme getirmiş ve bu ödemelerin ABD yaptırımları nedeniyle daha önce engellendiğini açıklamıştı. Letonya tarafı ise sosyal ödemelerin yaptırımlara tabi olmadığını vurgulamıştı.
- Estonya’da hem Rusya hem de Estonya vatandaşı olan 63 yaşındaki Erna Moiseyeva, Rusya Federal Güvenlik Servisi’ne (FSB) Estonya’da yaşayan Rus kökenli kişiler, polis ve askeri teknik hakkında bilgi aktardığı gerekçesiyle üç yıl hapis cezasına çarptırıldı. ERR’nin haberine göre Moiseyeva ayrıca, AB’nin Rusya’ya yönelik yaptırımları kapsamında lüks ürün sayılan şişesi 300 eurodan pahalı şarapları iki kez sınırdan geçirmeye çalışmakla da suçlandı. Mayıs 2025’te tutuklanan Moiseyeva, suçunu kabul ettiğini ve casusluk faaliyetlerinden pişmanlık duyduğunu mahkemede ifade etti.
26 Ağustos Salı
- ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna’daki çatışmanın çözümünde ilerleme sağlanmaması halinde hem Rusya’ya hem de Ukrayna’ya yaptırım uygulanabileceğini söyledi. Trump kabine toplamntısı sırasında soruları yanıtlarken, yalnızca ekonomik önlemlerin değerlendirildiğini belirterek, “Biz üçüncü dünya savaşını istemiyoruz” dedi.
Trump, Moskova’nın uzlaşma sürecinde ilerleme kaydetmemesi durumunda “ciddi bir şeyin”, hatta “ekonomik savaşın” bile gündeme gelebileceğini ifade etti, ancak böyle bir senaryodan kaçınmak istediğini vurguladı, “Bir anlaşma görmek istiyorum. Eğer bunu yapmak zorunda kalırsam aklımda çok ciddi şeyler var” diye konuştu.
Trump, Ukrayna’daki çatışmayı “çok hızlı” çözmek istediğini belirterek, Rusya’nın uzlaşma fikrini desteklediğini, ancak her iki tarafın aynı anda mutabık kalmasının gerektiğini söyledi. ABD Başkanı, ilerleme sağlanamamasından Ukrayna lideri Zelenskiy’i de sorumlu tuttu. “Ukrayna kazandığını düşündü. Kendinizden 15 kat büyük birini yenmeyi mi düşünüyorsunuz? Biden bu savaşa asla izin vermemeliydi” ifadelerini kullandı.
ABD Başkanı aynı zamanda, çatışmanın çözümü için Rusya ve Ukrayna liderleri düzeyinde bir görüşmenin gerekli olduğunu belirtti, "Çatışmayı durdurmak istiyorum, aksi takdirde küresel bir ekonomik savaş çıkar. Bu Rusya için kötü olur ve ben bunu istemiyorum. Zelenskiy de mükemmel değil, ama tango yapmak için iki kişi gerekir. Bir araya gelmeleri gerekiyor," dedi.
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski, bu hafta içinde Rusya ile muhtemel bir zirveye ev sahipliği yapabilecek Türkiye, Avrupa ve Körfez ülkeleri ile görüşmeyi planladıklarını açıkladı. Zelenskiy, Telegram video mesaj "Bu hafta, Rusya ile görüşmelerde platform olabilecek Türkiye, Körfez ülkeleri ve Avrupa ülkeleri ile irtibatlarımız olacak. Bizim tarafımızda, bu savaşı bitirmek için her şey hazır olacak" dedi.
- Ukrayna Başbakanı Yuliya Sviridenko, hükümetin 18–22 yaş arası erkeklerin yurtdışına engelsiz çıkışına izin verdiğini açıkladı. Karar, yurtdışında bulunan aynı yaş grubundaki vatandaşları da kapsayacak ve gelecek hafta resmi olarak yayımlandıktan sonra yürürlüğe girecek.
- Trump, Ukrayna’ya yönelik finansman desteğinin sona erdiğini ancak Washington’un savaşın durdurulması için çaba göstermeye devam edeceğini açıkladı. Trump, “Biz artık Ukrayna’nın finansmanına katılmıyoruz, fakat savaşı durdurma girişimlerine katılıyoruz. Müttefiklerimize milyonlarca, hatta milyarlarca dolarlık roketler ve askeri teçhizat satıyoruz. NATO ülkeleriyle çok dostane ilişkilerim var ve mükemmel bağlarımız bulunuyor” dedi.
Amerikan lideri, Ukrayna’daki savaşın mali yükünün artık tamamen NATO müttefiklerinin üzerine geçtiğini vurguladı. “Yani tüm savaşı onlar finanse ediyor, biz hiçbir şey finanse etmiyoruz. Bence bu çok önemli bir nokta, çünkü birçok kişi bunu anlamıyor” ifadelerini kullanan Trump, ABD’nin Patriot sistemleri dahil olmak üzere askeri ekipman satışını sürdüreceğini ve savunma sanayii üretiminin iki hatta üç katına çıkacağını belirtti.
- Belçika Başbakanı Bart De Wever, bazı AB ülkelerinin donmuş Rus varlıklarının el konulması önerisine karşı çıkarak, bu varlıkların yasal olarak dokunulmaz olduğunu ve zorla el konulmasının sistemik sonuçları olacağını belirtti.
Berlin'de Almanya Şansölyesi Friedrich Merz ile ortak basın toplantısında konuşan De Wever, "Bu fonların önemli bir kısmı Brüksel'de, Euroclear'da dondurulmuş durumda. Bazı hükümetlerin bu paraya el koymaya çalıştığını biliyorum. Ancak yasal açıdan bunun o kadar basit olmadığı konusunda uyarmak isterim" dedi.
Merz de Belçika'nın bu görüşünü paylaştığını ifade etti. AB ve G7 ülkelerince dondurulan Rus varlıklarının toplam tutarı yaklaşık 280 milyar avro olup, bu Rusya'nın döviz rezervlerinin neredeyse yarısına denk geliyor. AB ülkeleri, euro'nun rezerv para birimi olarak konumuyla ilgili endişeler nedeniyle şimdiye kadar bu varlıklara el koymak için yasal bir zemin bulamadı.
- 28-30 Ağustos tarihleri arasında Avrupa Birliği üyesi ülkelerin dışişleri ve savunma bakanları gayriresmi toplantılar gerçekleştirecek. AB Dış İlişkiler Servisi Sözcüsü Anita Hipper, Brüksel'de yaptığı brifingde, bu görüşmelerin ana gündem maddelerinin Ukrayna'ya sağlanacak güvenlik garantileri ve Rusya'ya yönelik yaptırımların daha da güçlendirilmesi olacağını açıkladı. Hipper, Kiev için güvenlik garantileri tartışmalarının devam ettiğini ve belirli diplomatik çabaların sarf edildiğini de sözlerine ekledi.
- Ukrayna'nın Londra Büyükelçisi ve eski Genelkurmay Başkanı Valeriy Zalujniy, bir YouTube röportajında, cephe hattında 'Terminatör' filmlerinin gerçeğe dönüştüğünü iddia etti. Zalujniy, "50 dolarlık bir robot sizi bulup öldürüyor. Bu artık bir gerçek. 1990'ların başında izlediğimiz terminatör filmleri gerçek oluyor. Bu yüzden, daha sonra birilerini geçmişe gönderip bir şeyleri değiştirmek zorunda kalmamak için düşünmemiz gerekiyor" ifadelerini kullandı.
Zalujniy, insansız hava araçları ve diğer teknik imha araçlarındaki gelişmelerin cepheyi çok sayıda personelle takviye etmeye izin vermediğini vurgulayarak, siperlerdeki insan sayısını teknolojik çözümlere odaklanarak en aza indirmenin gerekliliğine dikkat çekti.
- Bloomberg'in kaynaklara dayandırdığı habere göre, Hint petrol rafineri şirketleri önümüzdeki haftalarda Rusya'dan alım hacimlerini düşürmeyi planlıyor. Kamu ve özel rafinerilerin, yılın ilk yarısındaki günlük ortalama 1,8 milyon varil seviyesinden, Ekim ve sonrası için günde 1,4 ila 1,6 milyon varil petrol satın alması bekleniyor.
Ajansın kaynakları, bu hamlenin, ABD tarifelerindeki artış öncesi Washington'un baskısına sınırlı bir taviz olduğunu, ancak Yeni Delhi'nin Moskova ile enerji işbirliğini koparmayı planlamadığını gösterdiğini belirtti.
- Kemerovo Valisi İlya Seredyuk, kömür sektöründeki kriz nedeniyle bölgede 17 işletmenin faaliyetlerini durdurduğunu açıkladı. Yaptığı basın toplantısında, sorunların Batı yaptırımları ve küresel kömür fiyatlarındaki düşüşle bağlantılı olduğunu belirten Seredyuk, bu 17 işletmenin tamamının kalıcı olarak kapanmadığını, yarısının geçici olarak mühürlendiğini ve çalışanların bağlı oldukları holdinglerin diğer şirketlerine dağıtıldığını ifade etti.
Seredyuk, bölgede 151 kömür çıkarma ve zenginleştirme işletmesinin faaliyet gösterdiğini hatırlatarak, Nisan 2025'te 9 kömür madeni işletmesinin faaliyetini durdurduğunu ve 20 şirketin daha 'kırmızı bölgede' olduğunu bildirmişti.
- Uluslararası Satranç Federasyonu'nun (FIDE) internet sitesinde yapılan açıklamaya göre, Büyükusta Yan Nepomnyaşi ve yedi Rus satranç oyuncusu daha, 2025 Dünya Kupası'na katılmaya hak kazandı. 2 milyon dolar ödül havuzuna sahip turnuva, 31 Ekim - 27 Kasım tarihleri arasında Hindistan'ın Goa eyaletinde düzenlenecek. Eleme usulüyle gerçekleşecek turnuvaya 206 satranççı katılacak ve turnuvada ilk üçe girenler 2026 Adaylar Turnuvası'na katılmaya hak kazanacak.
Nepomnyaşi'nin yanı sıra Vladislav Artemiev, İvan Zemlyansky, Sergey Lobanov, Andrey Esipenko, Daniil Dubov, Yevgeni Naer ve Arseniy Nesterov da turnuvada yer alacak.
Rus ve Belaruslu satranççılar, 2022'de Ukrayna'da operasyonun başlamasının ardından FIDE himayesindeki takım turnuvalarından men edilmiş, ancak aynı yılın Mart ayında organizasyon, bireysel turnuvalara tarafsız statüde katılmalarına izin vermişti.
- Moskova Şehir Mahkemesi, yazılımcı Sergey İrin'e vatana ihanetten dolayı 5 milyon ruble para cezası ve 15 yıl ağırlaştırılmış rejimde cezaevi cezası verdi. İrin'in, Rusya'da 'istenmeyen kuruluş' olarak tanımlanan Ukrayna Silahlı Kuvvetleri'ne yardım fonu "Canlı dön"ün (Come Back Alive) hesabına Şubat 2022'de 500 dolar (yaklaşık 40 bin ruble) aktardığı iddia ediliyor. İrin'in eski bir Yandex çalışanı olduğu belirtildi.
- Reuters ajansının beş kaynağa dayandırdığı habere göre, Rus ve Amerikalı temsilciler Ağustos ayında enerji alanında olası birkaç anlaşmayı görüştü. Kaynaklara göre, Amerikan tarafı bu hamleyle Rus yetkililerden Ukrayna ile en kısa sürede barış sağlanmasını hedefliyor.
Reuters'ın edindiği bilgilerine göre, yetkililer Exxon Mobil şirketinin Rusya'nın Sahalin-1 petrol ve gaz projesine dönüş perspektiflerini ele aldı. Ayrıca, Rusya'nın sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) üretim projeleri için ABD'den olası ekipman alımı gündeme getirildi. Reuters, Ağustos ortasında, bir diğer öneri olarak Amerikan tarafının Rusya'dan bir nükleer buzkıran satın alabileceğini yazmıştı.
Kaynaklar, bu görüşmelerin ABD Başkanı'nın özel temsilcisi Steve Witkof'un Ağustos başında Moskova ziyareti sırasında gerçekleştiğini belirtti. Witkof bu ziyarette Rusya Federasyonu Başkanı Vladimir Putin ve Rusya Doğrudan Yatırım Fonu Başkanı Kirill Dmitriyev ile görüşmüştü. Ajansın bir kaynağı, olası ekonomik işbirliğinin 15 Ağustos'ta Alaska'da düzenlenen zirvede "kısaca görüşüldüğünü" aktardı.
- Almanya Şansölyesi Friedrich Mertz, Rus lider Vladimir Putin'in Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy ile kısa süre içinde bir araya gelmemesi halinde, "topun tekrar Avrupalıların ve Amerikalıların sahasında olacağını" ifade etti.
Alman hükümet başkanı ayrıca, iki ülke liderinin görüşmesinin organize edilmemesi durumunda Rusya'ya yönelik yaptırımların sıkılaştırılacağını söyledi.
Mertz, Putin ve Zelenskiy görüşmesinin önümüzdeki iki hafta içinde gerçekleşmesi gerektiğinin altını çizdi.
- Çekya Dışişleri Bakanı Jan Lipavsky, Politico'ya yaptığı açıklamada, Avrupa'nın Rus diplomatların Schengen bölgesi içindeki serbest dolaşımını kısıtlaması gerektiğini söyledi. Lipavsky, bu kısıtlamaların AB'nin Rusya'ya karşı 19. yaptırım paketine dahil edilebileceğini belirtti.
Bakan, Rus diplomatların bu ayrıcalığının, "sabotaj operasyonlarını kolaylaştırmak için kötüye kullanıldığı" gerekçesiyle ellerinden alınması gerektiğini açıkladı. Bakan Roma tarihine atıfta bulunarak inisiyatifi, "Tıpkı Yaşlı Cato'nun sürekli Kartaca'nın yıkılması gerektiğini tekrarladığı gibi" savunmaya devam edeceğini vurguladı.
Daha önce, Avrupa Birliği'nin Rusya'ya yönelik 19. yaptırım paketi üzerindeki çalışmaları Eylül ayına kadar tamamlamayı planladığı öğrenilmişti.
- Ukrayna'nın diplomatik pasaportlu vatandaşlar için İran'la yapılan vizesiz seyahat mutabakatını askıya almasına İran tepki gösterdi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Esmail Bagaei, Tahran'ın misilleme yapacağını duyurdu.
Bagaei, "Bu adım haklı gösterilemez. Sorun şu ki, Ukrayna hükümeti son yıllarda İran karşıtı bir tutum sergiliyor ve İran'ın Rusya'ya Ukrayna ile çatışmada destek verdiğine dair asılsız iddialar nedeniyle İran karşıtı yaklaşımını sürdürüyor" dedi. İranlı diplomat, "Bu konunun detaylarını inceliyoruz ve misilleme tedbirleri hazırlayacağız" ifadelerini kullandı.
İran ve Ukrayna arasında diplomatik ve hizmet pasaportu sahiplerinin karşılıklı vizesiz seyahatine ilişkin mutabakat, 15 Mart 1993'te imzalanmıştı. Ukrayna hükümeti geçen hafta anlaşmanın geçerliliğini durdurdu.
- ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun, Finlandiya, Fransa, Almanya, İtalya, Polonya, İngiltere ve Ukrayna dışişleri bakanları ile AB dış politika şefiyle yaptığı görüşmede Ukrayna’daki savaşın sona erdirilmesine yönelik ortak diplomatik adımları ele aldığı açıklandı. Özellikle güvenlik garantileri konusu masaya yatırıldı. Tarafların, Rusya ile Ukrayna arasında kalıcı bir müzakere yoluyla barışın sağlanması için koordinasyonu sürdürme konusunda mutabık kaldığı bildirildi.
- Trump şu an en sıcak başlığın Ukrayna'ya verilecek güvenlik garantileri olduğunu belirterek, "Güvenlik garantilerinin tam olarak neler olacağını bilmiyoruz çünkü bunun ayrıntılarını henüz tartışmadık. Avrupa onlara önemli güvenlik garantileri sağlayacak. Biz de onlara yardım etmek için sürece dahil olacağız" dedi. Putin ile yakın zamanda görüştüğünü de dile getiren Trump, bu görüşmeden sonra Rusya'nın Kiev'e bir saldırı düzenlediğini ve kendisinin buna çok sinirlendiğini kaydetti. Trump, Putin ile Zelenskiy'nin neden halen görüşmediğine ilişkin bir soruya, "Çünkü birbirlerinden hoşlanmıyorlar, Putin Zelenskiy'den hoşlanmıyor" diye yanıt verdi.
Trump, "Biz NATO ile iş yapıyoruz, Ukrayna ile iş yapmıyoruz. NATO füzeler istiyor, Patriot füzeleri istiyorlar. Biz füzeleri NATO'ya veriyoruz. NATO da bize ödeme yapıyor. Ukrayna’ya hiç para vermiyoruz." şeklinde konuştu. Putin ile nükleer silahları sınırlandırma üzerine konuştuklarını da ifade eden Trump, "En çok bizim, sonra Rusya'nın, sonra Çin'in nükleer silahı var. Çin çok geride ama 5 yıl sonra bizi yakalayacaklar" dedi.
- Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, ABD Dışişleri Bakanı Rubio ve Avrupalı mevkidaşlarıyla yaptığı görüşmenin ardından Kiev’in liderler düzeyinde her format ve yerde buluşmaya hazır olduğunu belirterek, Moskova’ya “sürekli oyalamanın mümkün olmayacağı” uyarısında bulundu. Sibiga, güvenlik garantilerinin somut, bağlayıcı ve çok boyutlu olması gerektiğini vurgularken, Ukrayna ordusunun bu garantilerin temel unsuru olduğunu söyledi, öte yandan Lavrov geçen hafta Putin-Zelenskiy görüşmesinin ancak somut bir gündem oluşursa mümkün olabileceğini açıklamıştı.
- Macaristan Başbakanı Orbán, Zelenskiy’nin Drujba boru hattına yönelik sözlerini “açık tehdit” olarak nitelendirerek bunun sonuçsuz kalmayacağını söyledi; Ukrayna’nın “şantaj, patlamalar ve tehditlerle” Avrupa Birliği’nde yer edinemeyeceğini vurgulayan Orbán, Kiev’in Macaristan’ın tutumunu değiştiremeyeceğini belirtti.
- Rostov bölgesindeki Novoşahinsk petrol rafinerisinde 21 Ağustos’ta Ukrayna İHA saldırısının ardından çıkan yangın, altı gün süren müdahalenin sonunda sabah saat 05.45’te tamamen söndürüldü. Yangını kontrol altına almak için ek su kaynaklarına ihtiyaç duyulmuş, bu nedenle bir süreliğine komşu Krasnıy Suliyn kentine su verilmesi durdurulmuştu. Bölge valisi vekili Slyusar, olayda can kaybı olmadığını açıkladı, ancak Neklinovskiy bölgesindeki Novobessergenyevka köyünde altı evin ve bir aracın hasar gördüğünü belirtti.
- Leningrad bölgesinde Kinigsepp ve Luga ilçeleri üzerinde 10’dan fazla dronun düşürüldüğünü açıklayan Vali Drozdenko, olayda can kaybı ya da yıkım yaşanmadığını belirtti. Saldırılar sırasında geçici olarak uçuşlar durdurulan St. Petersburg’daki Pulkovo Havalimanı’nın ise yeniden faaliyete geçtiği bildirildi.
- Dron saldırıları yüzünen gece Rusya Sivil Havacılık Kurumu Kazan, Nijniy Novgorod, Pskov ve Pulkovo havalimanlarında da seferleri kısa süre askıya aldı.
- Kuzey Amerika Hava Savunma Komutanlığı (NORAD), Alaska kıyılarındaki Hava Savunma Tanımlama Bölgesi’nde (ADIZ) uçan Rusya’ya ait IL-20 tipi casus uçağına bir E-3, iki F-16 ve iki KC-135 uçağıyla önleme yapıldığını, uçağın uluslararası hava sahasında kaldığını ve ABD ya da Kanada hava sahasına girmediğini açıkladı. Rus uçuşlarının bölgede düzenli görüldüğü ve tehdit olarak değerlendirilmediği belirtilirken, bu olayın ABD ile Rusya’nın Alaska yakınlarında son bir haftada üçüncü kez karşı karşıya gelmesine yol açtığı kaydedildi.
- Ukrayna, İngilizlerin desteğiyle menzili binlerce kilometreye çıkarıldığı iddia edilen geliştirilmiş R-360 “Neptün” füzesini tanıttı. “Uzun Neptün” adı verilen yeni seyir füzesi Bağımsızlık Günü’nde kamuoyuna sunulurken, yetkililer sistemin hem deniz hem de kara hedeflerini vurabilecek kapasiteye ulaştığını duyurdu.
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Finlandiya merkezli enerji şirketi Fortum’un iştiraki Çelyabenergoremont (ÇER) üzerindeki paylarını geçici olarak devlet yönetimine devreden bir kararname imzaladı. Fortum, şirketin Rusya’daki tüm varlıklarına 2023’te 1,7 milyar euro değer biçmişti.
- Rusya’da yargının zirvesinde yeni atamalar. bekleniyor. Federal Başsavcı Igor Krasnov’un Yüksek Mahkeme (Yargıtay) başkanlığına adaylık başvurusu yapmasının ardından yerine geçecek isim tartışılmaya başlandı. Süreç, 35 yıl bu görevde kalan Yüksek Mahkeme Başkanı Vyaçeslav Lebedev’in geçtiğimiz ay ölümüyle başlamıştı. Cumhurbaşkanının Kuzey-Batı Federal Bölge temsilcisi Aleksandr Gutsan’ın başsavcılık için adaylar arasında öne çıktığı bildirildi. Gutsan, hukuk çevrelerinde “eski kuşak savcı” olarak saygı görüyor.
- The Wall Street Journal’ın haberine göre Ukrayna ordusu, Rus İHA’larını düşürmek için Sovyet döneminden kalma Yak-52 eğitim uçaklarını kullanıyor; pilotlar drone’lara 60–90 metre kadar yaklaşıp av tüfekleriyle ateş ederek hedefleri vuruyor. Gazeteye göre, düşük maliyetli bu sıra dışı yöntem, modern teknolojilere erişim sıkıntısı yaşayan Ukrayna’nın savaşta geliştirdiği "taktiksel çözümlerden biri" olarak öne çıkıyor.
- Rusya’da Kursk Bölgesi’nde sınır savunma projelerine ayrılan bütçede büyük çaplı usulsüzlük ve yolsuzluk iddiaları soruşturması derinleşirken, vali vekili Vladimir Bazarov zimmete para geçirme suçlamasıyla gözaltına alındı; yaklaşık 1 milyar rublelik zarar tespit edilen dosya, hem Kursk hem de Belgorod’daki tahkimat projelerini kapsarken, eski vali Aleksey Smirnov’un da ifade verdiği soruşturmanın ilerleyen aşamalarda daha fazla ismi gündeme taşıması bekleniyor.
- Amerikalı yönetmen Woody Allen, Ukrayna Dışişleri Bakanlığı’nın Moskova Uluslararası Sinema Haftası’na katılımını “utanç” olarak nitelemesine yanıt vererek, “Putin tamamen haksız ama siyasilerin ne yaptığına bakılmaksızın sanatla diyaloğu kesmenin iyi bir yol olmadığını düşünüyorum” dedi; Kiev yönetimi ise Allen’ın çevrim içi katılımını, savaşta hayatını kaybeden Ukraynalı sinemacılara hakaret olarak değerlendirip kültürün propaganda aracı yapılmaması gerektiğini savundu.
- Sberbank’ın Apple cihazları için geliştirdiği temassız ödeme uygulaması “Aktivy Online” ilan edildikten kısa süre sonra, dün gece App Store’dan kaldırıldı. Bankanın “Vjuh” adlı Bluetooth Low Energy tabanlı teknolojisiyle iPhone üzerinden temassız ödeme imkânı sunan sistem, artık yalnızca Sber şubelerinden veya banka uzmanları aracılığıyla kurulabiliyor, kurum kullanıcıları sahte kaynaklardan indirme yapmamaları konusunda uyardı.
- İstanbul’da düzenlenen 37. Boğaziçi Kıtalararası Yüzme Yarışı’na katılan Rus yüzücü Nikolai Sveçnikov’un yarışın ardından denizden çıkmadığı fark edilince İstanbul Deniz Limanı Şube Müdürlüğü ekipleri arama kurtarma çalışması başlattı; 3 bin kişinin katıldığı 6,5 kilometrelik parkurda kaybolan yüzücünün dün kente geldiği ve Beyoğlu’nda bir otele yerleştiği öğrenilirken, Boğaz’daki aramaların sürdüğü bildirildi.
25 Ağustos Pazartesi
- ABD Başkanı Donald Trump, düzenlediği basın toplantısında Ukrayna’daki savaşı “büyük bir kişilik çatışması” olarak tanımladı ve Rusya Devlet Başkanı Putin’in, Ukrayna lideri Zelenskiy ile görüşmek istememesinin sebebini “Çünkü Zelenskiy’den hoşlanmıyor” sözleriyle açıkladı.
Trump, Ukrayna’ya yönelik güvenlik garantilerinin henüz somut biçimde ele alınmadığını, ancak Washington’un Kiev’i desteklemeye hazır olduğunu belirtti.
Öte yandan ABD’nin artık doğrudan Ukrayna için para harcamadığını, silah alımlarına dair görüşmelerin ise NATO üzerinden yürütüldüğünü ifade ederek, Ukrayna dosyasının bundan böyle ittifak çerçevesinde ele alınacağını vurguladı.
- Rusya Dışişleri Bakanlığı, "Ukrayna'nın Drujba boru hattına saldırıları terörizmdir." şeklinde açıklama yaptı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, bir brifingde yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Drujba petrol boru hattına düzenlediği saldırıları "saf haydutluk" olarak nitelendirdi ve bu tür eylemlerin terör eylemi olarak sınıflandırılmasının yanı sıra, tüm ülkeler tarafından kınanması gerektiğini ifade etti. RIA Novosti'nin aktardığına göre Zaharova, "Batı'nın boru hattına yönelik saldırılara gereken tepkiyi göstermemesi, ya deliliğinin ya da hukuk karşıtı yöneliminin bir göstergesidir" dedi.
Ukrayna Silahlı Kuvvetleri boru hattına en son 22 Ağustosta saldırı düzenlemişti. Macaristan Dışişleri Bakanı Péter Szijjártó, hasarı gidermek için en az beş gün süreyle boru hattı üzerinden petrol sevkiyatının durdurulduğunu açıkladı. Budapeşte ve Bratislava, Kiev'i boru hattına saldırmaya son vermeye zorlamak için Avrupa Komisyonu'na bir çağrıda bulundu.
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, hafta sonunda Ukrayna ve ABD heyetlerinin bir araya gelerek Rusya ile yapılması muhtemel görüşmelerin hazırlıklarını ele alacağını açıkladı. Zelenskiy, özel temsilci Kellogg ile bu konuda temasların sürdüğünü, Rusya tarafıyla yapılabilecek olası bir görüşmeye yönelik hazırlıkların gündemde olduğunu belirtti.
Washington’da Avrupalı liderlerin katılımıyla yapılan zirvenin ardından ABD Başkanı Trump, sonraki adımın Ukrayna ve Rusya liderlerinin buluşması olduğunu söylemişti. Kremlin ise müzakerelerin seviyesini yükseltmeye hazır olduklarını bildirse de Putin ile Zelenskiy arasında doğrudan görüşmeye henüz onay vermedi.
- Polonya Cumhurbaşkanı, Ukraynalı mültecilere yönelik sosyal yardım yasasını veto etti. Cumhurbaşkanı Karol Nawrocki, Şubat 2022'den sonra ülkeye gelen ve çalışmayan Ukraynalı vatandaşlara sosyal yardım ve ücretsiz sağlık hizmeti sağlayan yasa tasarısını veto ettiğini duyurdu.
Ukrayna'daki özel operasyonun başlamasından kısa bir süre sonra kabul edilen yasa tasarısı, Ukraynalı mültecilere her çocuk için 800 zlotlik bir yardım ödenmesini öngörüyordu.
Öte yandan Polonya Dijital Dönüşüm Bakanı Krzysztof Gawkowski, Cumhurbaşkanı Nawrocki'nin Ukraynalı mültecilere yönelik desteğin uzatılmasına ilişkin yasa tasarısını veto etmesi nedeniyle Varşova'nın, Kiev'e Starlink uydu interneti sağlanması konusunda mali destek veremeyeceğini duyurdu. Gawkowski, sosyal medya platformu X'te yaptığı paylaşımda, "Nawrocki'nin kararıyla, Ukraynalı vatandaşlara yardım yasası hakkındaki kararı, fiilen Ukrayna internetini kapatmak anlamına geliyor. Bu, Polonya'nın Ukrayna'ya sağladığı Starlink internetinin sonudur" ifadelerini kullandı.
Son olarak Polonya Başbakanı Donald Tusk'ın, Kanadalı mevkidaşı Mark Carney ile yaptığı görüşmede, ülkesinin çatışma sona erdikten sonra Ukrayna'ya asker göndermeyeceğini söylediği bildirildi. Wirtualna Polska sitesinin haberine göre Tusk, "Polonya, askeri harekat sona erdikten sonra Ukrayna'ya asker gönderme niyetinde değildir" dedi. Tusk, ülkesinin Ukrayna'ya yardımın lojistik organizasyonundan ve "Avrupa-Rusya ve Avrupa-Belarus sınırlarının korunmasından" sorumlu olacağını belirtti.
- Rusya Savunma Bakanlığı Ukrayna'ya ait 4 insansız hava aracının düşürüldüğünü açıkladı. Bakanlık, İHA'ların Moskova saatiyle 11:20 ile 15:40 arasında Belgorod, Kursk, Oryol bölgeleri ve Karadeniz üzerinde düşürüldüğü belirtildi.
- Almanya Maliye Bakanı ve Şansölye Yardımcısı Lars Klingbeil, Kiev'i ziyaret etti. Klingbeil burada yaptığı açkılamada Ukrayna'ya desteklerinin süreceğini, "Putin'in bu konuda yanılmasam içinde olmaması gerektiğini" söyledi. Reuters ajansının aktardığına göre Klingbeil, "Aksine, biz dünyadaki en büyük ikinci, Avrupa'daki ise en büyük destekçiyiz. Ukrayna, Almanya'ya güvenmeye devam edebilir" dedi.
Klingbeil, Ukrayna'daki çatışmayı "Avrupa'nın 80 yıldır gördüğü en ölümcül savaş" olarak nitelendirdi. Ayrıca Rusya Devlet Başkanı'nı ateşkes ve Ukrayna için güvenilir güvenlik garantileri ihtiyacını vurgulayarak barış sürecine ilgi göstermeye çağırdı. Şansölye Yardımcısı, "Bu amaçla uluslararası düzeyde eylemlerimizi yakından koordine ediyoruz" diye ekledi.
- The Guardian gazetesi, üç kaynağa dayandırdığı haberinde, Ukrayna'nın eski Genelkurmay Başkanı ve İngiltere Büyükelçisi Valeriy Zalujniy'in, Donald Trump ve Vladimir Zelenskiy'in katıldığı Beyaz Saray'daki tartışmanın ardından, Mart başında ABDli Senatör JD Vance'in telefon görüşmesi talebini yanıtsız bıraktığını yazdı.
Gazete, Vance'in, Oval Ofis'teki kavganın başlamasında kilit rol oynadığını ve kavganın ardından kendisi ve diğer Trump yönetimi yetkililerinin "sorunlu Zelenskiy"e alternatifler düşünmeye başladığını ileri sürdü. Gazete, Lindsey Graham gibi bazı Amerikalı yetkililerin Ukraynalı lideri istifaya çağırdığını da hatırlattı.
Bu bağlamda Vance'in ekibinin, "çeşitli diplomatik ve diğer kanalları" kullanarak Zalujniy ile telefon görüşmesi ayarlamaya çalıştığı, ancak Büyükelçinin, Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak ile istişare ettikten sonra çağrıyı kabul etmeyi reddettiği aktarıldı.
- "Rusya ile Avrupa ülkeleri arasındaki ilişkilerin Ukrayna'daki çatışmanın çözümünden sonra yeniden kurulması mümkün, ancak bu ilişkilerin doğası artık eskisi gibi olmayacak." Bu açıklama Baltık Denizi Parlamenter Konferansı'nın açılışında konuşan Finlandiya Cumhurbaşkanı Alexander Stubb'dan geldi.
Fin lider, Baltık bölgesi ülkelerinin Moskova ile bağlarının şu anda donmuş durumda olduğunu belirtti. Stubb, özel askeri operasyonun sona ermesinden sonra Rusya ile ilişkilerin yeniden kurulması olasılığı hakkında daha önce de açıklamalarda bulunmuştu. Devlet başkanı Nisan 2025'te Londra'da düzenlediği bir basın toplantısında, Helsinki'nin Moskova ile diyaloğun yeniden başlatılması için "manen hazırlanması" gerektiğini vurgulamıştı.
- Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Jian, Çin'in Ukrayna'ya askeri birlik gönderme niyetinde olmadığını açıkladı. Lin Jian, Alman Welt am Sonntag gazetesinin Çin'in barış gücü göndermeyi planladığına dair yayınına bu şekilde yorum yaptı.
Çinli diplomat, brifing sırasında "Bahsi geçen bilgi gerçeği yansıtmıyor" dedikten sonra "Çin'in Ukrayna meselesine ilişkin tutumu net ve istikrarlıdır" diye ekledi.
- The Guardian gazetesi, kaynaklarına atıfla hazırladığı haberde, Kasım 2024'te Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak'ın, eski Genelkurmay Başkanı ve İngiltere Büyükelçisi Valeriy Zalujniy'den, gelecek seçimler öncesinde Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'in siyasi ekibine katılmasını teklif ettiğini, ancak reddedildiğini yazdı.
Bununla birlikte, gazete Zalujniy'nin "bir dereceye kadar" sadakat gösterdiğini de yazdı: İddiaya göre Zalujniy, çatışma devam ettiği sürece Zelenskiy'i kamuoyunda eleştirmeyeceğine ve cumhurbaşkanlığı idaresine "hiçbir nahoş sürpriz" yapmayacağına söz verdi.
The Guardian'ın kaynağı, Zalujniy'nin Yermak'a verdiği "Siyasete atılmaya karar verirsem, bunu ilk olarak benden şahsen duyacaksınız" sözünü aktardı.
- Rusya Savunma Bakanlığı basın servisinin bildirdiğine göre, Rus Vostok (Doğu) askeri grubuna bağlı birlikler, Dnipropetrovsk bölgesindeki Zaporijskoye yerleşimini kontrol altına aldı.
- Kursk Bölgesi vali vekili yardımcısı Vladimir Bazarov gözaltına alındı. Bunu, bölgenin vekil valisi Aleksandr Hinşteyn duyurdu. Hinşteyn'e göre, gözaltı kararı Bazarov'un önceki görev yeri olan Belgorod bölgesindeki bir soruşturmayla bağlantılı.
- Çukotka'ya bağlı Anadır'dan 110 km uzakta bulunan Onemen adlı tankerde patlama meydana geldi. Gemi, Anadırmorport şirketine ait.
Limanın verdiği bilgiye göre, sonrasında yanma olmaksızın yanıcı bir sıvının buharları patladı. Anadırmorport şirketi, "Geminin sızdırmazlığı bozulmadı, tanker Anadır'a çekiliyor. Yakıt sızıntısı meydana gelmedi" açıklamasını yaptı.
- ABD Başkan Yardımcısı Vance, NBC News’e verdiği demeçte Ukrayna’daki çatışmaların en geç altı ay içinde sona erebileceğini umduğunu söyledi. Bir gecede barışın sağlanamayacağını kabul eden Vance, Trump’ın göreve geldiğinden bu yana Moskova’yı bazı temel taleplerinde esneklik göstermeye ikna ettiğini savundu.
Vance'e göre Rusya, ilk kez üç buçuk yılın ardından önemli tavizler vermeye yanaştı ve savaş sonrasında Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün korunacağı yönünde sinyal verdi.
Vance, ABD’nin diplomasiyi yoğunlaştırdığını, ancak çıkmaza girilmesi halinde ek ekonomik baskı araçlarının kullanılacağını belirtti. Bu kapsamda, Rusya’nın petrol gelirlerini sınırlamak amacıyla Hindistan’dan yapılan ithalata uygulanan ek tarifeleri örnek gösterdi. Aynı zamanda, güvenlik garantileri konusunda taraflar arasında görüş ayrılıkları bulunduğunu, fakat Moskova’nın da sürece dahil olacağını söyleyen. Vance, savaşın üç ya da altı ayda sona erip ermeyeceğinin belirsiz olduğunu, fakat önemli olanın ölümlerin durması ve tarafların “ortak bir zemin bulabilmesi” olduğunu vurguladı.
- Moskova Belediye Başkanı Sobyanin, bu sabaha karşı başkente yaklaşan iki insansız hava aracının hava savunma sistemlerince düşürüldüğünü açıkladı. Bir gün önce de Moskova’ya yönelen başka bir dronun imha edildiğini hatırlatan Sobyanin, düşen parçaların bulunduğu bölgelerde acil servislerin çalıştığını belirtti. Saldırılar nedeniyle dün Şeremetyevo Havalimanı’nda geçici uçuş kısıtlamaları uygulanmıştı.
- Zelenskiy, Wall Street Journal’da yer alan ve Pentagon’un Ukrayna’ya sağlanan uzun menzilli Batı silahlarının Rusya topraklarında kullanımına üst düzey onay prosedürü getirdiği iddialarına yanıt verirken, “Son dönemde Rusya’ya yönelik saldırılarda kendi silahlarımızı kullanıyoruz” diyerek, “Bu konuda Washington ile istişare etmiyoruz” ifadelerini kullandı.
- Ukrayna ordusunun Drujba petrol hattına art arda düzenlediği saldırılar ağır hasara yol açtı ve Rusya’dan Avrupa’ya petrol akışı durdu. Bu durumdan en çok etkilenen Macaristan ile Ukrayna arasında gerilim tırmanıyor. Kiev’de Kanada Başbakanı Mark Carney ile ortak basın toplantısı düzenleyen Zelenskiy, Macaristan’ın Ukrayna’nın AB üyeliğine yönelik vetosunun kaldırılmasıyla bu saldırılar arasında bir bağlantı olup olmadığı sorulduğunda, “Drujba boru hattının varlığı Macaristan’ın tutumuna bağlı” yanıtını verdi. Ukrayna liderinin bu sözleri, enerji altyapısına yönelik saldırıların sadece askeri değil, aynı zamanda diplomatik bir baskı aracı olarak da kullanılabileceğine işaret eden bir mesaj olarak yorumlandı.
- Zelenskiy’nin hattın varlığını Macaristan’ın tutumuna bağlayan sözleri Budapeşte’de tepkiyle karşılandı; Szijjártó bu ifadeleri tehdit olarak nitelendirdi, Orbán ise Ukrayna’nın AB üyeliğine karşı çıkışını “sınır, ekonomi ve egemenlik eksikliği” ile gerekçelendirdi. Ukrayna Dışişleri Bakanı Sibiga ise Macar mevkidaşı Szijjarto’nun Kiev’e yönelik tehditleri sonlandırma çağrısına yanıtında, Zelenskiy’ye ne söylemesi gerektiğini kimsenin dikte edemeyeceğini belirtti, Macaristan’a da enerji güvenliği için Avrupa’nın yaptığı gibi tedariklerini çeşitlendirmesi tavsiyesinde bulundu.
- Trump, Ukrayna'nın Bağımsızlık Günü'nü kutladı. Trump, kutlama mesajında, "Ukrayna halkı yılmaz bir ruha sahip ve ülkenizin cesareti birçok kişiye ilham kaynağı oluyor. Bu önemli günde, Amerika Birleşik Devletleri'nin mücadelenize saygı duyduğunu, fedakarlığınızı onurlandırdığını ve bağımsız bir ulus olarak geleceğinize inandığını bilin" dedi. Buna karşılık Zelenskiy, Trump "iyi niyetli sözleri" ve ABD'nin "en değerli şey olan bağımsızlık, özgürlük ve garantili barışı savunmak için Ukrayna ile omuz omuza durması" nedeniyle teşekkür etti.
- Zelenskiy, Kiev’de dün kutlanan Bağımsızlık Günü'nde ABD Başkanı özel temsilcisi Kellogg’a Ukrayna’nın egemenliğine katkılarından dolayı Birinci Derece Prens Yaroslav Bilge Nişanı verdi.
- Kanada Başbakanı Carney, Ukrayna Bağımsızlık Günü için geldiği Kiev’de Zelenskiy ile düzenlediği ortak basın toplantısında, gelecekteki güvenlik garantileri çerçevesinde Kanada askerlerinin Ukrayna’da bulunmasının ihtimal dışı olmadığını söyledi; bu garantilerin Rusya’nın seçimine bağlı olmadığını vurgulayan Carney, NATO’nun Ukrayna’ya yapılan yatırımları kolektif savunmanın bir parçası olarak gördüğünü ve Rusya’nın saldırısının yanıtsız bırakılmasının daha büyük tehditlere yol açacağını belirtti.
- The New York Times’a konuşan eski diplomatlara göre Ukrayna, güçlü ve güvenilir Batı güvenlik garantileri karşılığında Donbas’tan çekilmeyi kabul edebilir. Eski Dışişleri Bakanı Pristayko bunu “acı bir hap” olarak nitelendirirken, AB’nin eski Kiev danışmanı Yarabik de toprak tavizinin güvenlik garantileri karşılığında mümkün olabileceğini söyledi. Analist Skripçenko ise Washington’un bu seçeneği, “Donbas’ın düşmesi halinde Kiev’in müzakere kozunu kaybedeceği” düşüncesiyle avantajlı gördüğünü belirtti.
- Norveç hükümeti, Almanya ile ortak yürütülen program kapsamında Ukrayna’ya iki adet Patriot hava savunma sistemi ve füzelerinin sağlanması için 7 milyar kron (yaklaşık 650 milyon dolar) ayırdığını açıkladı; sistemlerin kısa süre içinde Almanya’dan Ukrayna’ya gönderileceği, ABD’nin ise devredilen komplekslerin yerine yenilerini sağlayacağı belirtildi.
- ABD Başkanı Trump, bugünkü Ukrayna Bağımsızlık Günü dolayısıyla yayınladığı kutlama mesajında, Washington'ın Ukrayna sorununun müzakereler yoluyla çözümüne verdiği desteği hatırlattı. Trump, Zelenskiy’e gönderdiği mesajda, Washington'un Ukrayna sorununun müzakereler yoluyla çözümünü desteklediğini belirtti. Zelenskiy’in X hesabından yayınladığı Trump’ın mesajında, “ABD, kalıcı ve uzun vadeli bir barışa yol açacak müzakereli çözümü destekliyor” ifadelerine yer verildi. ABD Başkanı ayrıca çatışmayı artık sona erdirmenin zamanının geldiğini vurguladı.
Daha önce ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Ukrayna Bağımsızlık Günü dolayısıyla yayınladığı mesajında, ABD'nin Ukrayna sorununun müzakere yoluyla çözüleceğine olan inancını dile getirdi.
- Rusya ile Ukrayna arasında yeni esir takası gerçekleştirildi. Rusya Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, 146'şar esir değişimi tamamlandı.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Rus Silahlı Kuvvetleri'nin Dnepropetrovsk Bölgesi'nde Filiya yerleşiminin kontrolünü ele geçirdiğini bildirdi.
- Moskova’nın merkezindeki ünlü Lubyanka Detskiy Mir- Çocuk Dünyası’nda (TsDM) gaz tüpü patlaması meydana geldi. Olay üçüncü katta yaşanırken ilk bilgilere göre 1 kişi öldü, en az üç kişi yaralandı. Patlamanın ardından binada yoğun duman ve yanık plastik kokusu hissedildi, acil servisler olay yerine sevk edildi. Altı ambulans ve itfaiye araçları bölgeye ulaşırken, mağaza müşterileri ve çalışanları tahliye edildi.
Rusya Acil Durumlar Bakanlığı, binanın Teatralnıy Proezd’de bulunduğu ve tahliyenin itfaiye ekipleri gelmeden önce başlatıldığını açıkladı. Görgü tanıkları, dumanların hızla yayıldığını ve panik yaşandığını bildirdi. Patlamanın ardından Lubyanka Meydanı’ndaki araç trafiği geçici olarak kapatıldı. Tarihi öneme sahip olan ve 73 bin metrekarelik alana kurulu Çocuk Dünyası’nda 140’tan fazla marka mağazası, kafe ve eğlence alanı bulunuyor. Olayın nedenine ilişkin inceleme başlatıldı.
Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, gaz tüpünün patlamasının teknik bir arızadan kaynaklanmış olabileceğini bildirdi. Telegram kanalında yayınlanan mesajda, "Soruşturma birimleri olayın nedenini tespit ediyor. İlk verilere göre, bu durum ekipmandaki teknik bir arızadan kaynaklanıyor" ifadelerine yer verildi.
- Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, NBC’ye verdiği röportajda Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy’nin meşru bir lider olmadığını, fakat Moskova’nın onu ülkenin “de-fakto (fiili) rejim başı” olarak tanıdığını söyledi. Lavrov, bu nedenle görüşmelerin mümkün olduğunu, fakat herhangi bir yasal belge imzalanamayacağını belirtti. Ona göre, böyle bir toplantı yalnızca “ışıklar altında bir gösteriye” dönüşürse anlam taşımıyor. Lavrov, Ukrayna’nın “var olma hakkını” ancak referandumlarda Rusya’ya katılma yönünde oy veren bölgelerin iradesini tanıması halinde elde edebileceğini ifade etti. Donbas, Kırım, Herson ve Zaporojye’deki halkın Rus kültürüne bağlılıklarını ilan ettiğini hatırlatan bakan, Moskova’nın askeri harekâtını bu insanların korunmasıyla gerekçelendirdi. “Biz bu topraklarda yalnızca sınır güvenliğini sağlamak ve Rusya’ya tehdit oluşturacak silahların konuşlandırılmasını önlemek için bulunuyoruz” dedi.
Lavrov, Alaska’da yapılan Putin-Trump zirvesinde kişisel bir Putin-Zelenskiy görüşmesinin ele alınmadığını, yalnızca Rusya-Ukrayna doğrudan temaslarının sürdürülmesinin konuşulduğunu belirtti.
- The Wall Street Journal’ın haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump yönetimi Ukrayna’ya 3 bin 350 adet uzun menzilli ERAM füzesinin satışına onay verdi. Yaklaşık 850 milyon dolar değerindeki pakette füzelerin yanı sıra başka ekipmanların da bulunduğu, maliyetin büyük kısmını ise Avrupalı müttefiklerin üstlendiği belirtildi. Kaynaklar, teslimatın altı hafta içinde Ukrayna ordusuna ulaşacağını, füzelerin 241 ila 450 kilometre menzile sahip olduğunu ve kullanım için Pentagon onayının gerekeceğini aktardı.
Haberde, satış kararının Alaska’da Trump ile Putin’in ve Washington’da Trump ile Zelenskiy’nin görüşmelerinden sonra alındığı vurgulandı. Gazete, Pentagon’un aylardır Ukrayna’nın Rusya topraklarına uzun menzilli saldırılar düzenlemesine izin vermediğini, önceki ABD yönetiminin ise Kasım 2024’te bu tür saldırılara onay verdiğini hatırlattı. Trump, Amerikan füzeleriyle “Rusya’nın derinliklerine yüzlerce mil mesafede” saldırıların kabul edilemez olduğunu söylemiş, bu tür yardımların çatışmayı tırmandıracağı uyarısında bulunmuştu. Kremlin ise Batı’dan gelen her türlü askeri yardımın savaşın süresini uzattığını savunuyor.
- Ayrıca The Wall Street Journal’ın haberine göre Pentagon, bahardan bu yana Ukrayna’ya Amerikan yapımı uzun menzilli ATACMS füzelerini Rusya topraklarına karşı kullanma izni vermiyor. Kaynaklar, en az bir durumda Kiev’in bu füzeleri kullanmak için başvurduğunu ancak reddedildiğini belirtti.
Habere göre, ABD Savunma Bakanlığı Ukrayna’ya verilen uzun menzilli silahların Rusya topraklarına karşı kullanılmasını aylardır sessizce engelliyor. Yeni uygulamaya göre ATACMS füzeleri ile İngiliz-Fransız yapımı Storm Shadow seyir füzelerinin Rusya içlerine yönelik her saldırısı için yalnızca Savunma Bakanı Pete Hegset’in şahsi onayı gerekiyor. Bu prosedürün Pentagon’da Bakan Yardımcısı Elbridge Colby tarafından geliştirildiği, ancak kamuoyuna açıklanmadığı belirtildi. WSJ, bu politikanın Biden yönetiminin Ukrayna’ya Rusya’ya karşı uzun menzilli saldırılara izin verme kararını fiilen geçersiz kıldığını yazdı.
- Leningrad bölgesi Valisi Aleksandr Drozdenko, sabah saatlerinde Ust-Luga limanı üzerinde hava savunma sistemlerinin on insansız hava aracını düşürdüğünü, bu saldırılar sırasında doğalgaz şirketi Novatek’e ait terminalde yangın çıktığını açıkladı. Vali, düşen dron parçalarının terminalin üzerine isabet ettiğini, yangının hızla büyümeden itfaiye ve Acil Durumlar Bakanlığı ekipleri tarafından kontrol altına alındığını, ilk belirlemelere göre yaralı olmadığını söyledi.
Novatek’in 2013’te devreye giren tesisi, gaz kondensatını işleyerek nafta, kerosen, dizel ve mazot bileşenlerine ayırıyor ve bu ürünleri deniz yoluyla ihraç ediyor. 2024 yılında tesiste 7,3 milyon tondan fazla ürün işlendiği açıklanmıştı. Limanın bulunduğu Ust-Luga, Baltık Denizi kıyısındaki en büyük yeni liman projesi olarak Rusya için stratejik öneme sahip.
- Savunma Bakanlığı ise gece boyunca Rusya genelinde toplam 95 dronun vurulduğunu bildirdi. Bunlar arasında Bryansk, Tver, Kaluga, Oryol, Tambov, Novgorod, Belgorod, Rostov, Kursk, Smolensk, Samara ve Leningrad bölgeleri ile Kırım ve Tataristan da bulunuyor. Samara’nın Sızran kentinde bir sanayi tesisi hedef alınırken, Bryansk’ta bir sivil araç vuruldu ve iki kişi yaralandı.
- Kursk Nükleer Santrali basın servisi, dün gece santrale yönelik İHA saldırısı sonucu bir transformatör bloğunda yangın çıktığını, alevlerin kısa sürede söndürüldüğünü açıkladı. Açıklamada, düşen dronun infilak ettiği, santralin kendi ihtiyaçlarına hizmet eden transformatörün zarar gördüğü, can kaybı yaşanmadığı ve 3 numaralı bloğun yükünün yüzde 50 oranında azaltıldığı belirtildi.
- Moskova’da Şeremetyevo Havalimanı, başkent yönüne insansız hava aracı saldırısı girişiminin ardından dün gece bir süre uçuşlara kısıtlama getirdi. Akşam saatlerinde Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, başkente doğru ilerleyen bir İHA’nın düşürüldüğünü açıklamıştı.
St. Petersburg’deki Pulkovo Havalimanı da, güvenlik gerekçesiyle uçuşların sabaha karşı geçici olarak durdurulduğunu açıkladı. Rosaviatsiya temsilcisi Artyom Korenyako, havalimanında iniş ve kalkışların askıya alındığını duyurdu. Dün de altı buçuk saatten uzun süreli kısıtlamalar uygulanmış, 50’den fazla uçuş ertelenmiş ve 30’dan fazla uçak alternatif meydanlara yönlendirilmişti.
- Ukrayna Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Sergey Kislitsa, NBC News’e yaptığı açıklamada Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin, toprak meselesini yalnızca Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmeye hazır olduğunu belirterek, “toprakların barış karşılığında takas edilmesine Ukrayna toplumunun kesinlikle karşı çıktığını” söyledi. Kislitsa, görüşmelerin başlangıç noktasının mevcut temas hattı olabileceğini ifade ederken, Cumhurbaşkanlığı Danışmanı Mihail Podolyak ise Kiev’in cephe hattında çatışmaları dondurmaya hazır olduğunu ancak Zelenskiy’nin Donbas’tan çekilmeyi kabul etmediğini hatırlattı.
- Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Aşağı Saksonya’daki Hristiyan Demokrat Birlik kongresinde yaptığı konuşmada Ukrayna’da barışa ulaşmak için büyük bir sabır gerektiğini belirtti. Merz, “ilk adımların atıldığını” vurgularken süreci “on kilometrelik bir yolun sadece ilk 200 metresi” olarak tanımladı ve önümüzdeki haftalar hatta aylar boyunca barışın son derece zorlu bir hedef olmaya devam edeceğini söyledi. Almanya ve AB’nin son üç haftada gösterdiği diplomatik çabaların benzeri görülmediğini ifade eden Merz, yalnızca silah sevkiyatlarının değil, yoğun diplomatik girişimlerin de gündemde olduğunu kaydetti.
- Welt am Sonntag’un haberine göre Çin, barış gücünün BM mandatı çerçevesinde konuşlandırılması halinde Ukrayna’daki barış misyonuna katılmaya hazır olduğunu bildirdi. Ancak bu olasılık Brüksel’de karışık tepkiler doğurdu; bazı diplomatlar Küresel Güney ülkelerinin sürece dahil olmasının yararlı olabileceğini söylerken, diğerleri Pekin’in “tarafsız değil, Rusya yanlısı davranacağı” endişesini dile getirdi. Çoğu AB ülkesi barış gücüne önceden BM yetkisi verilmesine karşı çıkarken, İtalya aylardır bu şartı savunuyor. Moskova Çin’in garantörler arasında yer almasını desteklerken, Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy Pekin’in güvenlik garantilerine katılmasına itiraz ediyor.
- Almanya Dışişleri Bakanlığı, Rusya ve Belarus vatandaşlarına yönelik insani vize programının yeniden başlatılacağını açıkladı. Deutsche Welle’nin aktardığına göre bakanlık, siyasi baskılara maruz kalan kişilere vize verilmesini önemli bir dış politika aracı olarak tanımlarken, İran vatandaşlarını da kapsayan hızlandırılmış kabul prosedürünün artık uygulanmayacağını bildirdi. Programın geçen hafta İçişleri Bakanlığı tarafından askıya alınması nedeniyle yaklaşık 300 Rus ve Belaruslunun vize başvurusu beklemede kalmıştı.
- Amerika’daki Ortodoks Kilisesi’nin Sitka ve Alaska Başpiskoposu Alexei, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Alaska’da yaptığı görüşmenin ardından kamuoyuna özür diledi. Kilisenin resmi internet sitesinde yayımlanan açıklamada, görüşmenin kilse yönetiminin bilgisi dışında kendi inisiyatifiyle gerçekleştiğini belirten Alexei, bu adımın Ukrayna’daki durum bağlamında yanlış anlaşıldığını ve kilisenin defalarca Rusya’yı kınadığını hatırlattı. Başpiskopos, “Eylemlerim nedeniyle acı, kafa karışıklığı ya da üzüntü yaşayan herkesten içtenlikle özür diliyorum. Sebep olduğum skandal için derin pişmanlık duyuyorum” dedi.
- Ermenistan milletvekili Garnik Danielyan, Rusya’ya tarım ürünü taşıyan yüzlerce TIR’ın Gürcistan üzerinden ülkeye geri gönderildiğini açıkladı. Danielyan, araçların çoğunun erik, şeftali ve üzüm yüklü olduğunu belirterek, şoförlere gerekçe sunulmadığını, sadece “bazı sanitasyon sorunlarından” söz edildiğini aktardı. Diğer yük taşıyan kamyonların da ayrıntılı kontrole tabi tutulduğunu kaydeden Danielyan, bu durumun çiftçilere ciddi ekonomik zarar vereceğini vurguladı.
23 Ağustos Cumartesi
- Hindistan Dışişleri Bakanı Subramanyam Jaishankar, Batı’nın ülkesinin Rusya’dan aldığı petrol nedeniyle yaptığı eleştirilere yanıt vererek “Beğenmiyorlarsa almasınlar” dedi. The Economic Times World Leaders Forum’da konuşan Jaishankar, Avrupa ve ABD’nin Hindistan’dan petrol almaya devam ettiğini hatırlatarak “Kimse sizi zorlamıyor, hoşunuza gitmiyorsa almayın” ifadesini kullandı. ABD’li yetkililerin Yeni Delhi’yi Rusya ile ticaret üzerinden Ukrayna’daki savaşı finanse etmekle suçlamasını “iş dünyası odaklı bir yönetimin başkalarını ticaret yapmakla suçlaması ironik” sözleriyle eleştiren bakan, asıl en büyük Rus petrol alıcısının Çin, gazda ise Avrupa Birliği olduğunu vurguladı. Washington’un daha önce Hindistan’ı enerji piyasalarının istikrarı için Rusya’dan petrol alımına teşvik ettiğini hatırlatan Jaishankar, ABD’nin yeni gümrük vergilerinin mantıksız olduğunu söyledi.
- St. Petersburg Valisi Aleksandr Beglov, şehirde ilk kez resmi olarak iki insansız hava aracının etkisiz hale getirildiğini duyurdu; dronlardan biri Puşkin bölgesinde, diğeri ise Krasnoselskiy’de düşürüldü ve olaylarda can kaybı ya da hasar yaşanmadı. Beglov, acil servislerin olay yerinde çalıştığını belirtirken, aynı gece Leningrad bölgesinde de altı İHA’nın imha edildiği, tehdit nedeniyle Pulkovo Havalimanı’nın geçici olarak kapatıldığı açıklandı.
- Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Nariman Celal, CNN Türk’e verdiği röportajda Türkiye’nin Ukrayna’da barış anlaşması sonrasında kurulacak barış gücüne asker göndermeye hazır olduğunu açıkladı. Celal, Ankara’nın Fransa ve İngiltere ile birlikte güvenlik garantilerinde “önemli bir konum” aldığını belirterek, Rusya’nın bu sürece yanaşmadığını ve ancak ABD’nin sert yaptırımlarıyla bir çözümün mümkün olabileceğini söyledi. Büyükelçi, Türkiye’nin Karadeniz’de mayın temizleme görüşmeleri, Ukrayna’nın yeniden inşasında Türk şirketlerinin rolü ve insani yardımlar gibi alanlarda aktif olduğunu vurguladı, İstanbul’da yeniden başlayan Moskova–Kiev müzakerelerine atıfta bulunarak Türkiye’yi “bu süreçte en uygun ülke” olarak nitelendirdi.
- Volgograd bölgesi dün gece yoğun bir dron saldırısına hedef oldu, saldırıda biri çocuk olmak üzere üç kişi yaralandı. Bölge valisi Andrey Boçarov, Petrov Val kentinde Lenin Caddesi yakınındaki bir apartmanın yanına düşen dron nedeniyle camların kırıldığını, yaralıların hayati tehlikesi olmadığını açıkladı. Ayrıca, Kraptsovskiy köyü civarında düşen parçaların kuru otları tutuşturduğu, yangının kısa sürede kontrol altına alındığı bildirildi. Gece boyunca hava savunma sistemleri saldırıları püskürtmeye çalışırken Volgograd ve Saratov havaalanlarında uçuşlar geçici olarak durduruldu. Bir gün önce de benzer bir saldırı yaşanmış, Volgograd’ın güneyine düşen parçalar can kaybına yol açmamıştı.
- ABD Başkanı Donald Trump’ın görüşüne göre Kiev, 3,5 yıldır süren Rusya saldırısını durdurmak ve barış anlaşması imzalamak için Kremlin’in şartlarını kabul etmek zorunda kalacak.
Politico’ya konuşan üst düzey bir ABD yetkilisi, bu şartların Putin tarafından Trump’a Anchorage’deki buluşmada iletildiğini ve aslında 2024 yazında öne sürülen taleplerin kısmen yumuşatılmış versiyonu olduğunu aktardı. O dönemde Kremlin, Ukrayna’nın Donbas, Herson ve Zaporojye’den tamamen vazgeçmesini istiyordu. Reuters’ın kaynaklarına göre Putin, Alaska görüşmesinde hala Lugansk’ın yüzde 99’unun ve Donetsk’in yüzde 88’inin Rusya kontrolünde olduğunu hatırlatarak bu bölgelerin tümünün teslimini talep etti.
- Geçen hafta Trump ile Alaska’da yapılan görüşmeyi “çok iyi, içerikli ve açık” olarak nitelendiren Putin, temasların devam ettiğini belirtti. “İlişkiler bakanlıklarımız, kurumlarımız, şirketlerimiz düzeyinde sürüyor” diyen Rus lider, Washington’dan somut adımlar beklediğini sözlerine ekledi.
- Putin, Rusya’nın stratejik nükleer denizaltılarının Kuzey Kutbu’ndaki buzulların altına girerek radar ekranlarından kaybolmasının ülkeye önemli bir askeri avantaj sağladığını söyledi.
Sarov’daki nükleer endüstri çalışanlarıyla buluşmasında konuşan Putin, “Burada gizli bir şey yok. Rusya’nın savunma kapasitesi büyük ölçüde kuzey enlemlerindeki araştırmalar ve bu alanın kullanımıyla bağlantılı. Stratejik denizaltılarımız Arktik Okyanusu’nun buzullarının altına gidiyor ve radarların gözünden kayboluyor. Bu bizim askeri üstünlüğümüz” ifadelerini kullandı.
- Rusya, 2022’deki Kuzey Akım patlamalarıyla ilgili olarak İtalya’da bir şüphelinin yakalanmasının ardından BM Güvenlik Konseyi’nin acil toplantısını talep etti.
Rusya’nın BM Daimi Temsilci Yardımcısı Dmitriy Polyanskiy, oturumun 26 Ağustos’ta Moskova saatiyle 23.00’te yapılacağını duyurdu ve Alman soruşturmasının “geciktirildiğini ve Konsey için şeffaf olmadığını” vurguladı. Rusya’nın girişimi, 49 yaşındaki Ukraynalı Sergey Kuznetsov’un İtalya’da gözaltına alınmasıyla bağlantılı; Kuznetsov’un patlamalarda kullanılan patlayıcıları Bornholm adası yakınında yerleştiren grupta yer aldığı öne sürülüyor. Ancak şüpheli, Bologna’daki mahkemede suçlamaları reddetti.
- Rusya Savunma Bakanlığı, 16–22 Ağustos tarihleri arasında Donetsk Halk Cumhuriyeti’nde yedi, Dnipropetrovsk bölgesinde ise iki olmak üzere toplam dokuz yerleşim birimini kontrol altına aldığını açıkladı. Bakanlık, yazılı açıklamasında bu ilerlemenin doğu cephesindeki operasyonların etkinliğini ortaya koyduğunu belirtti. Operasyon kapsamında Vostok grubunun DHC sınırına yakın Voronoye, Suhetskoye ve Pankovka gibi stratejik noktaları ele geçirdiği, Zapad grubunun ise Donetsk’in kuzeyindeki Kolodezi ile Dnipropetrovsk bölgesindeki Novogeorgiyevka’da kontrol sağladığı ifade edildi. Özellikle Suhetskoye ve Pankovka’nın Pokrovsk–Dobropolye karayolu hattı üzerinde bulunması, bu kazanımların askeri açıdan önemini artırıyor.
- Ukrayna Dışişleri Bakanlığı, Rusya ile Belarus’un eylülde gerçekleştireceği “Zapad-2025” tatbikatları sırasında Minsk’i sınırdan uzak durmaya çağırdı ve “düşüncesiz provokasyonlardan” kaçınması yönünde uyardı.
Kiev’in açıklamasında, “Belarus’un Rusya’nın askeri operasyonunu desteklediği açıktır. Minsk’i uyarıyoruz, sınırımıza yaklaşmayın ve Ukrayna Savunma Kuvvetlerini provoke etmeyin” denildi. Belarus tarafı ise manevraların bir bölümünü ülke içine çekerek birliklerini batı sınırlarından uzaklaştırdı; Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko bu adımı, Minsk’in Suwałki koridorunu kapatmaya hazırlandığı yönündeki suçlamaları bertaraf etme isteğiyle açıkladı. Tatbikatların 12–16 Eylül tarihlerinde yapılacağı, 13 binden fazla askerin katılacağı ve senaryoların “Birlik Devleti’nin savunması” üzerine kurgulandığı bildirildi.
- Ukrayna Başbakanı Yuliya Sviridenko, ülkesinin Avrupa Birliği’nden toplam 4,05 milyar euro aldığını açıkladı. Sviridenko, desteğin hem devlet bütçesini hem de yeniden inşa sürecini güçlendirdiğini belirtti. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen de transferi doğrulayarak, bunun yalnızca Ukrayna’nın toparlanması için değil, aynı zamanda egemen ve demokratik bir devlet olarak geleceği için verilen bir taahhüt olduğunu vurguladı.
- Reuters, ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna özel temsilcisi Keith Kellogg’un bugün Kiev’i ziyaret edeceğini bildirdi. Kellogg’un, Ukrayna Bağımsızlık Günü kutlamaları ve dua kahvaltısına katılacağı, ayrıca bu hafta yoğunlaşan diplomatik çözüm arayışları çerçevesinde güvenlik garantileri konusunu da ele alacağı aktarıldı. Kaynaklara göre, diplomasi trafiğinin hızlandığı dönemde gerçekleşecek bu ziyaret, Washington’un Kiev yönetimiyle doğrudan temaslarını güçlendirme amacı taşıyor.
- Fransa Dışişleri Bakanlığı, İtalya Başbakan Yardımcısı ve Ulaştırma Bakanı Matteo Salvini’nin Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a yönelik sözleri üzerine İtalya’nın Paris Büyükelçisi Emanuela Alessandro’yu çağırdı.
Salvini, Ukrayna’ya Avrupa askerlerinin gönderilmesini öngören ve Macron ile İngiltere Başbakanı Keir Starmer’ın öncülük ettiği “istekliler koalisyonu” fikrine karşı çıkarak “İtalyan askerleri Ukrayna’da? Kesinlikle hayır. Eğer Emmanuel Macron bunu istiyorsa, kaskını taksın, tüfeğini alsın ve kendi gitsin” demişti. Fransız diplomatik kaynakları, bu açıklamaların iki ülke arasındaki güven atmosferine aykırı olduğunu ve son dönemde Ukrayna’ya destek konusunda sağlanan yakınlaşmayı zedelediğini bildirdi. İtalya hükümeti yorumsuz kalırken, Salvini’nin Macron’u daha önce de “çılgın” olarak nitelendirdiği ve Avrupa’yı Rusya ile doğrudan çatışmaya sürüklemekle suçladığı hatırlatıldı.
- Rusya ve Azerbaycan, son dönemdeki gerginliklere rağmen karşılıklı ekonomik çıkarların önceliklendirildiği bir strateji benimseyerek enerji, ulaşım ve finans başta olmak üzere çeşitli alanlarda iş birliği kararı aldı. Astrahan’da düzenlenen 23. Hükümetlerarası Ekonomik İş Birliği Komisyonu toplantısına Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksey Overçuk ile Azerbaycan Başbakan Yardımcısı Şahin Mustafayev başkanlık etti. Overçuk, ilişkilerin “karşılıklı faydaya dayalı” olduğunu vurgularken, ulaşım bağlantılarının güçlendirilmesi, bağımsız finansal mimarinin desteklenmesi ve Hazar’daki enerji iş birliğinin öncelikli alanlar olduğunu söyledi. Azerbaycan’da Rus otomotiv şirketlerinin faaliyetlerine dikkat çeken Overçuk, bu alanda iş birliğinin de derinleştiğini belirtti. Rusya, Azerbaycan’ın dış ticaretinde üçüncü sırada yer alıyor; ülkede yaklaşık 1800 Rus sermayeli şirket faaliyet gösteriyor ve bu ekonomik bağlar, siyasi düzeydeki dalgalanmalara rağmen ilişkilerin temelini oluşturuyor.
22 Ağustos Cuma
- Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, nükleer fizikçiler ve nükleer endüstri uzmanlarıyla bir araya geldiği Sarov'a çalışma ziyaretinde bulundu. Putin burada yaptığı konuşmada Rusya ile ABD arasındaki ilişkilerin düşük seviyede olduğunu, ancak ABD Başkanı Donald Trump'ın göreve gelmesiyle tünelin ucundaki ışığın göründüğünü söyledi.
Putin " ABD ile ilişkilerimize gelince, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra son derece düşük bir seviyede. Bunu daha önce birçok kez dile getirdim, ancak Başkan Trump'ın gelişiyle birlikte tünelin sonundaki ışığın nihayet görünmeye başladığını düşünüyorum" dedi .
Rus lider "Rusya için düşman ülkeler yok, devletlerin içinde düşman elitler var. Batı'da bir propaganda var, Rusya'nın savaşı başlattığını söylüyorlar, savaşın 2014'te Donbass halkına karşı başladığını ve Moskova'nın bunu durdurmak için her şeyi yaptığını unutuyorlar" dedi.
Putin "Moskova, dost olmayan ülkelere önemli miktarlarda nükleer yakıt sağlamaya devam ediyor. Rus bilim insanları Avrupa'dan uzmanlarla çalışmaya devam ediyor; küresel bilim camiasını kimse yok edemeyecek" diye ekledi.
- Trump, gelecek yıl ABD, Kanada ve Meksika'nın ortaklaşa düzenleyeceği dünya futbol şampiyonasıyla ilgili Oval Ofis'te düzenlediği ve canlı yayınlanan toplantıda Putin ile Alaksa'da çekilmiş bir fotoğrafını kameralara uzun süre göstererek ve ABD'deki maçları kastederek olası bir davetti açıkladı, "Belki o da gelir" dedi.
Trump, Putin’den bir fotoğraf aldığını, bu fotoğrafı imzalayacağını, kendisine yalnızca tek nüsha gönderildiğini ifade ederek kamuoyuyla paylaştı. Fotoğrafı “özellikle Putin için çok başarılı” diye nitelendirdi. Trump “Bana az önce burada olmayı çok isteyen birinden bir fotoğraf geldi. Bana ve ülkemize çok saygılı davrandı, ama başkalarına o kadar saygılı değildi. Yine de… Bunu onun için imzalayacağım, ama bana tek nüsha gönderdiler ve sizin de görmenizi istedim. Bu kişinin adı Vladimir Putin. Bence o buraya gelecek, ama olup bitene bağlı. Gelebilir de gelmeyebilir de, şartlara bağlı. Önümüzdeki birkaç hafta içinde birçok gelişme olacak, ama onun güzel bir fotoğrafı olduğunu düşündüm. Bunu bana göndermesi çok hoştu” dedi Trump.
Bir gazetecinin, “Putin’le Ukrayna’daki saldırıya uğrayan ABD fabrikasını konuştunuz mu?” sorusuna Trump, “Ona bundan memnun olmadığımı söyledim. Bu savaşla ilgili hiçbir şeyden memnun değilim” diye yanıt verdi.
Bir başka soruya ise Trump, “Evet, iki hafta içinde Rusya’nın ve açıkça söyleyeyim Ukrayna’nın tavrını öğreneceğim. Burada iki tarafın da iradesi gerekli” şeklinde konuştu.
“Peki iki hafta sonra ortaya çıkabilecek iki seçenek nedir?” sorusunu ise şöyle yanıtladı: “O zaman bizim ne yapacağımıza karar vereceğim. Bu çok önemli bir karar olacak. Ya geniş kapsamlı yaptırımlar, ya geniş kapsamlı tarifeler ya da her ikisi birden. Veya hiçbir şey yapmayıp ‘bu sizin mücadeleniz’ deriz.”
Trump bir soru üzerine, kimilerinin Putin ile Zelenskiy arasındaki olası toplantıya katılmamasının iyi olacağını düşündüğünü, kimilerinin aksini söylediğini, Ukrayna krizi ile ilgili "hangi yolu izleyeceği" konusunda önümüzdeki iki hafta içinde karar verebileceğini söyledi.
- Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy arasında yapılması planlanan görüşmede yer almak istemediğini açıkladı. Reuters’a konuşan Trump, “Bakalım Putin ve Zelenskiy birlikte çalışabilecek mi. Benim orada olmam gerekecek mi göreceğiz. Ama ben tercih etmem, onların oturup neye varabileceklerini görmelerini isterim” ifadelerini kullandı. Trump daha önce de, barış için en iyi yolun iki liderin doğrudan görüşmesi olduğunu dile getirmişti.
Zelenskiy ise geçtiğimiz günlerde NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile yaptığı görüşmede, Rusya’yla müzakerelere hazır olduklarını ancak bunu üçlü formatta, yani Trump’ın da katılımıyla yapmak istediklerini belirtmişti. Ukrayna lideri, ABD başkanının “Putin’i durdurabilecek tek kişi” olduğunu söylemişti. Buna karşılık Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Putin ile Zelenskiy arasındaki görüşmenin ancak somut bir gündem hazırlandığında gerçekleşebileceğini ifade etti. Kremlin’e göre Kiev’in NATO üyeliğinden vazgeçmemesi, toprak konularını ve Rusçanın statüsünü tartışmayı reddetmesi süreci tıkayan başlıca nedenler arasında yer alıyor.
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, Türkiye’nin güvenlik garantileri sistemine katılmak istediğini ve deniz güvenliği sorumluluğunu üstlenmeye hazır olduğunu söyledi. Kiev lideri bu açıklamayı NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile yaptığı basın toplantısında yaptı.
Zelenskiy’e göre Ankara, son görüşmede Karadeniz’de güvenliğin sağlanmasını teklif etti. Devlet başkanı “Şimdilik tüm ülkeler hakkında konuşmak için erken. Bütün altyapı belirlendiğinde, kimin neyle ve nasıl ilgileneceği anlaşılacak” dedi. (Aktaran Komsomolskaya Pravda)
NATO Genel Sekreteri Mark Rutte de müttefiklerin Ukrayna ile birlikte güvenlik garantileri üzerinde çalıştığını söyledi. Rutte “Güvenilir güvenlik garantileri kritik olacak, Rusya'nın bir daha asla saldırmaya kalkışmaması için şimdi bunun üzerinde çalışıyoruz” dedi.
- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, NBC’ye verdiği röportajda Moskova’nın Ukrayna konusunda belli ölçüde esneklik göstermeye hazır olduğunu açıkladı. Lavrov, ABD Başkanı Donald Trump’ın Alaska’daki Putin görüşmesinden sonra birkaç öneri sunduğunu, bunların bir kısmında Rusya’nın taviz vermeye istekli olduğunu belirtti.
Bakan “Bazılarında biraz esneklik göstermeye razı olduk” dedi. Lavrov ayrıca Putin ile Zelenskiy arasında bir zirvenin şimdilik planlanmadığını, “Putin zirve gündemi hazır olduğunda görüşmeye hazır olur, ama şu an öyle bir gündem yok” ifadelerini kullandı.
Lavrov ayrıca Washington’daki görüşmelerde Zelenskiy’in Trump’ın tüm önerilerini reddettiğini söyledi. Amerikan tarafı, NATO üyeliğinden vazgeçilmesi ve toprak meselelerinin tartışılması da dahil olmak üzere çeşitli öneriler sunmuştu. Lavrov’a göre Zelenskiy bunların hepsine “hayır” dedi. Bu nedenle Putin–Zelenskiy görüşmesinin gündemde olmadığını vurguladı.
- Rusya Adalet Bakanlığı, dört kişiyi ve iki medya projesini yabancı ajan listesine dahil etti. Bunlar arasında en dikkat çekici isim siyaset bilimci ve eski Duma milletvekili Sergey Markov oldu. 2007–2011 yılları arasında Birleşik Rusya’dan milletvekilliği yapan Markov, 2012 başkanlık seçimlerinde Vladimir Putin’in güvenilir kişisi olarak görev almıştı. Bakanlık, onun yabancı ajan sayılmasına gerekçe olarak başka yabancı ajanların materyallerini yaymasını ve Rusya yönetiminin kararları hakkında yanlış bilgiler aktarmasını gösterdi. Markov ise Telegram kanalında yaptığı açıklamada “Ben yabancı ajan değilim, bunu herkes biliyor. 25 yıldır Putin’in politikasını destekliyorum, Kanada yaptırımları altındayım” ifadelerini kullandı.
- Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, Rusya lideri Vladimir Putin’in Kiev’deki Bankovaya Caddesi’ne, yani Zelenskiy’in ofisinin bulunduğu yere Oreşnik orta menzilli balistik füzesiyle saldırı yapılmasına izin vermediğini açıkladı. Belarus liderine yakın Pul Pervogo Telegram kanalında “Oreşnik ile Bankovaya’ya vurmayı teklif ettiler… Putin kesinlikle hayır dedi” ifadeleri paylaşıldı.
- Macaristan Başbakanı Viktor Orban, ABD Başkanı Donald Trump’ın Drujba petrol boru hattına yönelik Ukrayna saldırısına verdiği yanıtı yayımladı. Trump mesajında, “Viktor, bunu duymaktan memnun değilim, bu yüzden çok öfkeliyim. Slovakya’ya da söyle. Sen benim büyük dostumsun” dedi. Orban daha önce Trump’a yazdığı mesajda saldırı hakkında bilgi vermişti.
- Roskomnadzor, Google Meet hizmetindeki kesintiler hakkında yorum yaptı. Kurum, “ilgili makamların herhangi bir kısıtlama getirmediğini” açıkladı. Rusya'nın Avrupa kısmında yaşayan kullanıcılar, özellikle Moskova, St. Petersburg ve Bryansk’tan şikâyetler bildirmişti. Telegram ve WhatsApp görüşmelerindeki yavaşlamaların ardından bazı kullanıcıların Google Meet’e geçtiği bildiriliyor.
- Rusya'nın en büyük inşaatçılarından Samolet Grubu’nun hisseleri, St. Petersburg’daki konut projeleriyle ilgili açılan ceza davalarının kaldırıldığı haberinin ardından yükselişe geçti. 12:58’de 1134 ruble seviyesinde olan hisse fiyatı, 13:03’te 1220 rubleye yaklaştı.
Hiseler bir gün önce ise neredeyse 1100 rubleye kadar düşmüştü. Düşüş, Soruşturma Komitesi’nin yerel ofislerde arama yapması ve Novoye Kolpino ile Kurortnıy Kvartal projelerinde teslimatların gecikmesi nedeniyle dava açtığını duyurmasıyla olmuştu. Fontanka’nın yazdığına göre davalar “bir günden az sürdü.”
- ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, çatışmanın sona ermesinin ardından Ukrayna’nın güvenlik garantilerinde Avrupa’nın öncü rol üstlenmesi gerektiğini söyledi. CNN’in diplomatik kaynaklara dayandırdığı habere göre bu açıklama, Avrupalı ulusal güvenlik danışmanlarıyla yapılan telefon görüşmesinde dile getirildi.
Rubio, Washington’un katkı sunmaya hazır olduğunu belirtti ancak bunun hangi adımları kapsayabileceğini açıklamadı. Diğer kaynaklar, ABD’nin rolünün Ukrayna üzerinde yapılacak keşif uçuşlarıyla sınırlı kalabileceğini, bu amaçla insansız hava araçlarının kullanılmasının tartışıldığını aktardı.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Donetsk'e bağlı Katerinovka, Vladimirovka ve Rusin Yar yerleşimlerinin Rus birliklerinin kontrolüne geçtiğini açıkladı.
Bir gün önce yine aynı bölgede Aleksandro-Şultino köyünün ele geçirildiği bildirilmişti. Geçtiğimiz hafta Rus ordusu Donetsk'te yedi yerleşim yerini kontrol altına aldı: Lunaçarskoe, Suvorovo, Nikanorovka, İskra, Şçerbinovka, Aleksandrogorod ve Kolodezi.
- Macaristan ve Slovakya, Ukrayna’nın Drujba petrol boru hattına yönelik saldırıları durdurması için Avrupa Komisyonu’na çağrıda bulundu. İki ülkenin dışişleri bakanlarının Brüksel’e ilettiği mektupta, son saldırı sonrasında sevkiyatın en az beş gün kesintiye uğrayabileceği belirtildi. “Bu boru hattı olmadan ülkelerimizin güvenli şekilde petrol tedariki imkânsızdır” denilen mektupta, enerji güvenliğinin tüm AB’nin ortak sorumluluğu olduğu vurgulandı ve Komisyon’dan güvence istendi.
Bağlantılı bir başka habere göre, Bryansk bölge valisi Aleksandr Bogomaz, 21 Ağustos gecesi bölgenin Kiev yönetiminin “yoğun saldırısına” uğradığını açıkladı. Perşembe akşamından cuma sabahına kadar hava savunma sistemleri 21 insansız hava aracını düşürdü.
Bogomaz, HIMARS çok namlulu roketatarlar ve dronlarla düzenlenen saldırıların bir akaryakıt tesisinde yangına yol açtığını, alevlerin söndürüldüğünü duyurdu.
Macaristan ve Slovakya yetkilileri de Drujba boru hattına yönelik saldırıyı doğruladı. Slovak operatör Transpetrol, 21 Ağustos akşamı sevkiyatın durduğunu açıkladı. Macaristan Dışişleri Bakanı Péter Szijjártó, boru hattının üçüncü kez hedef alındığını söyleyerek “enerji güvenliğine saldırı” olarak nitelendirdi. Daha önce 18 Ağustos’ta da sevkiyat kesilmişti.
- Kırım’ın doğusundaki Feodosya bölgesinde ana isale hattında kaza meydana geldi. Bölge başkanı Sergey Aksyonov, olay hakkında ayrıntı vermedi ancak sahada hızlıca müdahale ekiplerinin görevlendirildiğini duyurdu. Çalışmalara 30 kişi ve yedi araç katılıyor. Su kesintisinden etkilenen 10 yerleşim yerine, aralarında Sudak, Koktebel, Novıy Svet, Solneçnaya Dolina ve Ordjonikidze’nin bulunduğu noktalara tankerlerle su ulaştırılıyor.
- Rusya'da Google Meet servisinde kesintiler yaşandı. Downdetector verilerine göre son bir saat içinde şikâyet sayısı 147’ye çıktı. Kullanıcıların yüzde 44’ü siteye erişim sorunu bildirdi, ayrıca genel hizmet aksaması ve mobil uygulama hataları kaydedildi.
En çok sorun yaşanan yerler arasında Karelya, St. Petersburg, Moskova, İvanovo ve Leningrad bölgeleri öne çıktı.
Telegram ve WhatsApp’ın Rusya’da engellenmesinin ardından Google Meet indirme sıralamasında hızla yükselmiş ve App Store’un ücretsiz iletişim uygulamaları listesinde ikinci sıraya yerleşmişti.
- ABD Başkanı Donald Trupm Ukrayna’daki çatışmanın çözüm ihtimalinin netleşmesi için iki haftaya ihtiyaç oldğunu söyledi. Trump, “İki hafta içinde bunu bir şekilde öğreneceğiz. Ondan sonra taktiğimizi değiştirmemiz gerekebilir” dedi.
Trump bu sözleri radyo sunucusu Todd Starnes’a yaptığı açıklamada kullandı. ABD Başkanı 18 Ağustos’ta Zelenskiy ve Avrupalı liderlerle görüşmesinde de çözümün “bir-iki hafta içinde” mümkün olabileceğini belirtmişti. Sürecin olası sonraki adımı Putin ile Zelenskiy’nin buluşması.
Trump, “Onların benim olmadan görüşmeleri daha iyi olur, ben de ne olacağını görmek istiyorum” ifadesini kullandı. İki liderin ilişkilerinin “çok kötü” olduğunu vurguladı.
- Buna karşın Ukrayna tarafı; Zelenskiy, Putin ve Trump arasında yapılacak bir görüşmenin herhangi bir ateşkes olmadan gerçekleşemeyeceğini açıkladı. Zelenskiy, “Önce ikili formata, ardından üçlüye geçiyoruz. İkili anlaşma ve bir çeşit ateşkes olmadan üçlü neredeyse imkânsız” dedi. Zelenskiy'e göre ateşkes süresi içinde barış anlaşması hazırlanmalı.
- ABD Ulusal İstihbarat Direktörü Tulsi Gabbard, Amerikan istihbarat topluluğuna Rusya-Ukrayna barış görüşmeleriyle ilgili hiçbir bilginin Beş Göz (Five Eyes) ittifakıyla paylaşılmaması talimatı verdi. CBS News’in aktardığına göre direktif 20 Temmuz’da imzalandı, görüşme sürecine dair her türlü bilgi ve analiz “Noforn” kategorisine alındı.
Karar, bilgilerin yabancı ülkelere aktarımını yasaklıyor. İstisna daha önce kamuya açıklanan veriler. Beş Göz ittifakı İkinci Dünya Savaşı sonrasında kurulmuştu. İttifak ABD, İngiltere, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda’dan oluşuyor.
- Rusya'nın Volgograd bölgesine yönelik yoğun İHA saldırısını hava savunma birlikleri püskürttü. Bölge valisi Andrey Boçarov, düşen parçaların çeşitli yerlerde kuru otları tutuşturduğunu açıkladı. Dron kalıntıları Volgograd’ın güneyindeki Udmurtskaya ve Jack London caddelerine düştü. Yangın söndürme ekipleri müdahale ediyor. İlk belirlemelere göre yaralanan olmadı.
Voronej bölgesinde İHA düşmesi de Rossoş–Sohranovka hattında tren trafiğini aksattı, 71 uzun mesafe treninin seferi aksadı. Rusya Demiryolları, gecikme süresinin 5,5 saate ulaştığını açıkladı. Yolculara dört saati aşan beklemelerde yiyecek veriliyor. 22 Ağustos’ta Moskova çıkışlı iki tren birkaç saatlik gecikmeyle hareket edecek.
Rosaviatsiya, Volgograd ve Saratov havaalanlarında geçici uçuş sınırlamaları getirdi. Bu tür önlemler bölgelere yönelik İHA saldırısı riski olduğunda uygulanıyor.
- ABD’li senatör Lindsey Graham (Rusya’da terörist ve aşırılıkçı listesinde) Rusya’nın Ukrayna’dan “kaçırılan çocukları” iade etmemesi halinde ülkeyi “terörizme sponsor devlet” olarak tanımlayan yasa teklifini Senato’ya sunacağını duyurdu. Graham, “19 binden fazla çocuğun barbarca kaçırıldığını” öne sürdü. Bu statünün Rusya’nın diğer ülkelerle ticaretini zorlaştıracağını ifade etti.
- Rusya’da hükümet kurumları ve iş dünyası temsilcileri Apple ile App Store’a Rus uygulama mağazalarının, özellikle RuStore’un, alınması konusunda görüşmeler yürütüyor. İzvestiya’nın haberine göre henüz resmi anlaşma sağlanmadı. Gayriresmî görüşmelerde Apple’ın Dijital Kalkınma Bakanlığı’na RuStore’un mağazaya eklenmesine engel olmayacağı yönünde söz verdiği belirtildi.
- Moskova Kunçevo Bölge Mahkemesi, İnstagram’da (Meta’ya ait, Rusya’da yasaklı ve aşırılıkçı ilan edilmiş durumda) hesap doğrulamasına dair “mavi tik” alma yöntemlerinin yayılmasını yasakladı. Başvuruyu Kunçevo Savcısı Maksim Şçerbako yaptı. Şçerbako, doğrulama hizmetlerinin “suç üreten bir niteliğe sahip olduğunu” ve “aşırılıkçı bir örgütün finansmanına katkı sağlayabileceğini” savundu.
21 Ağustos Perşembe
- ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medya paylaşımında "Rusya'ya saldırmasına izin vermediği için" Biden'ı suçladı.
Trump'ın Truth Social paylaşımı şöyle:
"Saldırganın ülkesine saldırmadan savaş kazanmak çok zordur, hatta imkansızdır. Tıpkı sporda olduğu gibi, güçlü bir takımın harika bir savunması vardır ama hücum oynamasına izin verilmez. Kazanma şansı yok! Ukrayna ve Rusya için de aynı şey geçerli. Sahtekâr ve son derece beceriksiz Joe Biden, Ukrayna'nın KARŞI SALDIRMASINA değil, sadece SAVUNMASINA izin verdi. Peki ne oldu? Her iki durumda da, ben başkan olsaydım bu savaş ASLA çıkmazdı - SIFIR ŞANS. İlginç zamanlar bizi bekliyor!!! Başkan D.J.T."
- Reuters ajansı, Rusya'nın Ukrayna'da çözüm için öne sürdüğü yeni koşullarda, 2024 taleplerine kıyasla topraklar konusunda bir uzlaşmaya vardığını yazıyor. Ancak ajansa göre Kiev henüz bunu bile kabul etmedi.
Ajans Kremlin'in tutumuna yakın kaynaklara dayanarak, Alaska zirvesinde Rusya'nın Ukrayna'da bir çözüm için öne sürdüğü koşulların şimdiye kadarki en ayrıntılı raporunu derlediğini iddia ediyor:
- Wall Street Journal’ın haberine göre, 2022’de Kuzey Akım boru hattına yönelik sabotajla bağlantılı olarak İtalya’da gözaltına alınan Ukrayna vatandaşı Sergey K., Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nde emekli bir kaptan çıktı. Gazete, Sergey K.’nın Rusya’nın geniş çaplı saldırısının ilk günlerinde Kiev’i savunan seçkin bir birlik içinde görev yaptığını ve hava savunmasından sorumlu bir birliğe komuta ettiğini yazdı.
İtalyan makamlarına göre şüpheli, San Clemente yakınlarında gece yarısına doğru oğlunu üniversiteye bırakırken yakalandı. Daha önce ANSA, Sergey K.’nın ailesiyle tatil için İtalya’da bulunduğunu duyurmuştu. WSJ’ye konuşan kaynaklar, şüphelinin Polonya’dan uçak bileti alırken ve İtalya’da otele giriş yaparken kendi pasaportunu kullanmasının izini ele verdiğini belirtti. Gözaltına alınan Sergey K., Bologna’daki mahkemenin vereceği iade kararını beklemek üzere Riccione’deki polis merkezine götürüldü.
- Rusya, 2024 yılında kontrolü altındaki tüm Donbas, Donbas, Herson ve Zaporijiya bölgelerinin devredilmesi yönündeki toprak taleplerinden vazgeçti. Şimdilik, son iki bölgenin Kiev kontrolündeki kısımları için devir talebi geçerli değil, ancak Moskova hâlâ tüm Donbas'ı istiyor.
- Rusya, kontrol ettiği Sumi, Harkov ve Dnepropetrovsk bölgelerinin bir kısmının Ukrayna'ya iade edilmesini önerdi.
- Ukrayna'nın NATO'ya katılma isteğinden vazgeçmesi talebi ve ittifakın doğuya doğru daha fazla genişlememe taahhüdü yürürlükte kalmaya devam ediyor.
- Moskova ayrıca Ukrayna ordusunun büyüklüğünün sınırlandırılması ve Batılı birliklerin Ukrayna topraklarına konuşlandırılmasının yasaklanması konusunda ısrarcı.
Ayrıca Putin Alaska'da, 2024 yılında Ukrayna'nın silahsızlandırılması ve Nazilerden arındırılması, nükleer olmayan statüsünün verilmesi, Rusya'ya bağlı tüm toprakların uluslararası alanda tanınması ve Rusya karşıtı yaptırımların kaldırılması taleplerini ortaya koydu .
Ajans daha önce Alaska'da öne sürülen diğer bazı koşullara da değinmişti: Yaptırımların en azından kısmen kaldırılması, Ukrayna'nın Batı'dan (NATO'nun katılımı olmadan) güvenlik garantileri alma olasılığı, Rus dilinin resmi statüsü ve Rus Ortodoks Kilisesi'nin ülkede faaliyet özgürlüğü.
Reuters, Alaska zirvesinin, Rusya'nın şartlarına dair somut görüşmelerle, çatışmanın başlangıcından bu yana barışçıl bir çözüm için en iyi fırsat olduğunu belirtti. Ajansın muhataplarından biri, "Putin barışa, uzlaşmaya hazır. Bu mesaj Trump'a iletildi," dedi.
Ajans ayrıca anlaşmanın resmileştirilmesi için iki seçenek olduğunu belirtti. Örneğin, Rusya, Ukrayna ve ABD arasında BM Güvenlik Konseyi tarafından tanınacak bir anlaşma veya İstanbul'da görüşülen konuya geri dönülmesi: Ukrayna'nın, BM Güvenlik Konseyi'nin beş daimi üyesinden (İngiltere, Çin, Fransa, Rusya ve ABD) güvenlik garantileri karşılığında tarafsızlığını koruması.
Bir kaynak, "İki seçenek var: Savaş ya da barış. Eğer barış olmazsa, daha fazla savaş olacak" dedi.
- Ukrayna, mevcut cephe hattı boyunca çatışmanın dondurulmasına ve bazı bölgelerin fiilen kaybedilmiş olarak tanınmasına hazır olduğunu açıkladı. Volodimir Zelenskiy’nin ofisinden danışman Mihail Podolyak, La Repubblica’ya verdiği demeçte, “Ukrayna’nın pozisyonu şudur: Bu savaştan çıkış senaryolarından biri, çatışmanın cephe hattı boyunca dondurulmasıdır… Ancak de jure olarak bu topraklar Ukrayna’nın kalmaya devam eder” dedi.
Podolyak, güvenlik garantilerinin Ukrayna ordusunun güçlendirilmesini ve mali destekle donatılmasını içermesi gerektiğini vurguladı.
Podolyak, Kiev’in dört temel talebini sıraladı:
Ukrayna ordusunun güçlendirilmesi ve gerektiğinde yabancı birliklerin yardıma gelmesi;
askeri üretimin artırılması ve Avrupa ile ortak girişimlerle desteklenmesi;
ABD’nin güvenlik garantilerinde rol alması ve hava savunmasının sağlanması;
son olarak da Ukrayna topraklarında Avrupa Rusyası’nı vurabilecek menzile sahip füzelerin konuşlandırılması.
Podolyak, bunun Soğuk Savaş dönemindeki NATO–Varşova Paktı dengesine benzer bir caydırıcılık yaratacağını ileri sürdü.
- ABD Başkanı Donald Trump’ın, Ukrayna ve Rusya’ya doğrudan kendi katılımı olmadan ikili diyalog fırsatı tanımaya karar verdiği bildirildi. The Guardian’ın aktardığına göre Trump, bir sonraki aşama olarak Putin ile Zelenskiy’in buluşmasını değerlendiriyor. Kaynaklara göre Trump, ancak bu görüşmelerin ardından üçlü bir zirveye kapı aralayabileceği düşüncesinde. Trump şu andaysa “bekle-gör” yaklaşımı benimsiyor.
- İtalya polisi, 2022 Eylül’ünde Kuzey Akım 1 ve 2 boru hatlarının patlatılmasına karıştığı iddia edilen bir kişiyi gözaltına aldı. Almanya Başsavcılığı’nın açıklamasına göre, Ukrayna vatandaşı Sergey K. yakında Almanya’ya iade edilecek ve burada yargılanacak.
Alman makamlarına göre Sergey K., Bornholm Adası açıklarında Baltık Denizi’nin dibine patlayıcı yerleştiren grubun koordinatörlerinden biriydi. Almanya, patlamalarla ilgili soruşturmayı sürdüren tek Avrupa ülkesi. Haziran 2024’te ilk tutuklama kararı, Ukraynalı dalış eğitmeni Vladimir Juralyov hakkında çıkarılmıştı.
- Rusya Başsavcılığı, eski savunma bakan yardımcısı Timur İvanov ve ailesine ait 1,2 milyar rublelik malvarlığının müsaderesi için dava açtı. El konulması istenen mallar arasında Moskova yakınlarındaki Odintsovo bölgesinde bir ev, saat koleksiyonu, silahlar ve kitaplar bulunuyor.
İvanov’a karşı ayrıca 2024 Nisan’ında açılan ve 1,1 milyar ruble değerinde rüşvet alma suçlamasıyla yürütülen bir dava da sürüyor.
- Rusya'nın en büyük inşaatçılarından Samolet’in hisseleri, Perşembe günü şirket hakkında açılan dolandırıcılık soruşturmaları nedeniyle yüzde 12’den fazla değer kaybetti. Hisseler gün içi en düşük seviye 1106 rubleye kadar gerilerken, öğle saatlerinde fiyat 1150–1180 ruble bandında dalgalandı.
Petersburg Soruşturma Komitesi, şirket ofislerinde aramalar yapıldığını açıkladı. Soruşturma, Novoye Kolpino ve Kurortnıy Kvartal adlı projelerde toplu konut alıcılarından para toplanmasına rağmen yükümlülüklerin zamanında yerine getirilmediği iddialarına dayanıyor.
- Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile olası görüşmesinin “tarafsız bir Avrupa ülkesinde” yapılması gerektiğini söyledi. Zelenskiy, bu çerçevede İsviçre, Avusturya ve Türkiye’nin gündeme gelebileceğini belirtti.
“İsviçre, Avusturya — biz kabul ediyoruz. Türkiye bizim için NATO ülkesi ve Avrupa’nın bir parçası. Buna da karşı değiliz. Moskova’da görüşme olamaz” diyen Zelenskiy, gazetecilerle yaptığı buluşmada Budapeşte’nin de önerildiğini ancak bunun “kolay olmadığını” ifade etti. Devlet başkanı “Açıkça söylemek gerekirse, Budapeşte bizi desteklemedi. Orbán’ın politikası Ukrayna’ya karşı değildi ama Ukrayna’yı desteklemeye de karşıydı” dedi.
Zelenskiy öte yandan ABD Başkanı Donald Trump’ın katılımıyla yapılacak bir liderler zirvesinin ikili formatta anlaşmalar olmadan anlamlı olmayacağını vurguladı. Ukrayna liderine göre ABD, yalnızca “savaşın sona erdiği an” tartışmalara katılmalı. Ayrıca Zelenskiy, Çin’in gelecekte Rusya ile yapılacak barış anlaşmasında güvenlik garantileri sürecine dahil edilmesine karşı olduklarını söyledi ve “Ukrayna’ya yardım etmeyen, ihtiyaç duyulduğunda destek vermeyen garantörlere ihtiyacımız yok. Biz sadece bize gerçekten yardım etmeye hazır ülkelerden güvenlik garantisi istiyoruz” ifadelerini kullandı.
Ukrayna’nın Donbas’tan askerlerini çekmeye ve bu toprakların kaybını resmen tanımaya niyetli olmadığını da belirten Zelenskiy, bunun yalnızca anayasal düzenle ilgili olmadığını, aynı zamanda ülkenin hayati çıkarlarını ilgilendirdiğini söyledi. TASS’ın aktardığına göre Zelenskiy, Rusya’nın kontrolünde bulunan Sumi ve Nikolayev bölgelerindeki küçük alanları da takas için görmediğini, bunları “fazla önemsiz” bulduğunu kaydetti.
- Öte yandan Washington Post’un yazdığına göre, Putin’in Zelenskiy ile görüşmeye yanaşması düşük bir ihtimal. Gazeteye konuşan ve üst düzey Rus diplomatlara yakın bir Rus araştırmacının aktardığına göre, Putin böyle bir görüşmeye gitmeyecektir, çünkü bu durum “Moskova’nın Ukrayna’daki siyasi rejimi belli ölçüde meşrulaştırması” anlamına gelecek ve sorun yaratacaktır. Washington Post’a göre Moskova’nın pozisyonu, iki liderin ancak üzerinde anlaşmaya varılmış bir çerçeve sonrasında görüşebileceği yönünde.
- Rusya Savunma Bakanlığı’nın açıklamasına göre, Rus ordusunun “Güney” grubu birlikleri Donetsk'teki Aleksandro-Şultino yerleşimini kontrol altına aldı.
- Kuzey Kore lideri Kim Jong-un Kore Halk Ordusu’nun Kursk bölgesindeki operasyonlara katılan subaylarını kabul etti. KCNA’nın bildirdiğine göre, yurt dışındaki harekâtta görev yapan komutanların raporlarını dinleyen Kim, askerlerin “ölümsüz kahramanlıklarını” överek ilk kez verilen devlet nişanlarıyla ödüllendirdi.
Kim, “Ordumuz kahramanca bir ordu. Çünkü halkımızın evlatlarından oluşuyor. Ordumuz benzersiz niteliklerini tam olarak gösterdi ve dünyanın en güçlü ordusu olarak ününü perçinledi” dedi.
- Moskova’ya güney yönünden giden yolcu trenleri, Ukrayna İHA’larının Voronej bölgesine düzenlediği saldırı sonrası seferlerinde aksama yaşıyor. Moskova Demiryolu’nun Telegram kanalında duyurduğuna göre, Rossoş–Sohranovka hattındaki olay nedeniyle gecikmeler meydana geldi. Başkentteki beş istasyonda yolculara yardımcı olmak için ek personel görevlendirildi.
- Rusya Katar’ın aracılığıyla üç çocuğu Ukrayna’ya aileleriyle buluşmaları için teslim etti. Moskova’daki Katar Büyükelçiliği’nde yapılan törene büyükelçilik temsilcisi Abdurrahman Salih el-Kuvari ve Rusya Çocuk Hakları Komiserliği’nden sorumlu daire başkan yardımcısı Yuliya Nazarova katıldı.
- The New York Times’ın haberine göre, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio bugün Avrupa ülkeleri ve Ukrayna’dan ulusal güvenlik danışmanlarıyla güvenlik garantilerini görüşmek üzere bir araya gelecek.
ABD’li üst düzey bir yetkili bu temasları “hassas diplomatik müzakereler” olarak nitelendirirken, görüşmenin Putin ile Zelenskiy arasında yapılabilecek olası buluşma öncesinde garantilerin çerçevesini belirlemeyi amaçladığını söyledi. Gazeteye göre seçenekler arasında ABD’nin Avrupa liderliğindeki operasyonlara hava desteği sağlaması ve istihbarat paylaşımı da bulunuyor.
- Politico’nun aktardığına göre, ABD Savunma Bakan Yardımcısı Elbridge Colby, Avrupalı muhataplarına Washington’un Ukrayna’ya verilecek güvenlik garantilerinde yalnızca “asgari rol” oynamayı planladığını söyledi. Bu açıklama, barış sonrası düzenin sürdürülmesinde asıl sorumluluğun Avrupa’ya kalacağı yönündeki en açık işaretlerden biri olarak değerlendirildi.
Görüşmede İngiltere, Fransa, Almanya ve Finlandiya’dan savunma yetkilileri, ABD’nin Ukrayna’ya hangi imkânlarla destek vermeye hazır olduğunu öğrenmek istedi. Politico’ya konuşan altı Amerikalı ve Avrupalı yetkiliye göre, bu tutum ve NATO genelkurmay başkanlarının acil toplantısı, Trump’ın uzun vadeli barışın sağlanmasında yükü Avrupa’ya bırakacağı yönünde müttefiklerde kaygı yarattı.
- The Times, Ukrayna için ABD ve Avrupa’nın üzerinde çalıştığı dört güvenlik garantisi planı bulunduğunu yazdı. İlk senaryo, İngiltere ve Fransa’nın Batı Ukrayna’da binlerce askeri eğitmen konuşlandırarak Ukrayna ordusuna eğitim vermesi ve Kiev’de bir koordinasyon merkezi kurulmasını öngörüyor. İkinci seçenek, ABD’nin sınırlı güvenlik garantileri sunarak Avrupa’nın doğrudan asker göndermekte tereddüt etmesini sağlamak; bu durumda “istekliler koalisyonu” hava devriyelerine ve olası bir uçuşa yasak bölgeye yoğunlaşabilir. Üçüncü model, NATO’nun 5. maddesine benzer kolektif güvenlik garantisi oluşturulması olurken, son senaryo Güney Kore veya Japonya ile ABD arasındaki güvenlik anlaşmalarına benzer bir ittifakı kapsıyor.
Gazete, Fransa ve İngiltere’nin koalisyonda koordinasyon rolü üstlendiğini, Avrupa’nın ise silah desteğiyle birlikte Ukrayna semalarında savaş uçaklarıyla devriye seçeneğini masada tuttuğunu aktardı. ABD kara birlikleri göndermeyeceğini yineledi, ancak hava desteği ve istihbarat paylaşımı olasılık dahilinde gösterildi. Wall Street Journal, Ukrayna’nın güvenlik garantilerini askeri varlık, hava savunması, silah tedariki ve ateşkesin denetimi üzerine kurmak istediğini yazarken; Bloomberg yaklaşık on ülkenin Ukrayna’ya asker göndermeye hazır olduğunu bildirdi. FT ise Kiev’in Washington’a 100 milyar dolarlık silah anlaşması önerdiğini ve toprak tavizlerini reddederek ateşkesi ilk adım olarak gördüğünü aktardı. Ukrayna Cumhurbaşkanlığı ofisi başkanı Andriy Yermak ise garantilerin “çok somut ve etkili” olması gerektiğinin altını çizdi.
- ABD Başkan Yardımcısı J. D. Vance, Ukrayna’daki barış sürecine ilişkin güvenlik garantileri ve toprak konularını da kapsayan temel unsurların, Putin ile Zelenskiy’nin yüz yüze buluşmasından önce bürokratik düzeyde anlaşmaya bağlanabileceğini söyledi.
Fox News’e konuşan Vance’in bu görüşü, daha önce benzer şekilde zirvelerin kapsamlı hazırlık gerektirdiğini vurgulayan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov tarafından da paylaşılmıştı. 18 Ağustos’ta Trump’ın Zelenskiy ve AB liderleriyle Washington’da görüşmesinin ardından Putin’le yaptığı telefon görüşmesinde de doğrudan Moskova-Kiev temaslarının sürdürülmesi kararlaştırılmıştı.
- Vance, Fox News’e verdiği demeçte, Rusya lideri Vladimir Putin’i “Rusya’nın çıkarlarını gözeten ihtiyatlı ve hesaplı bir politikacı” olarak nitelendirdi.
Putin’le hiç yüz yüze görüşmediğini ancak birkaç kez telefonla konuştuğunu söyleyen Vance, Amerikan medyasında çizilen sert imajın aksine, onun iletişimde daha yumuşak göründüğünü ifade etti.
Vance, Putin’in dikkatli ve temkinli bir lider olduğunu, kendince ülkesinin çıkarlarını önceleyen bir devlet adamı olarak hareket ettiğini vurguladı.
- J. D. Vance, Washington’un Rusya ve Ukrayna’nın müzakere pozisyonlarının ayrıntılarını aldığını ve bunlar üzerinde çalıştığını belirtti. Vance, Kiev için güvenlik garantilerinin henüz hazır olmadığını vurgulayarak, ABD’nin neyin gerekli olduğunu tam olarak anlamadan Ukrayna’ya yönelik herhangi bir güvenlik taahhüdü altına girmeyeceğini söyledi.
- Politico’nun haberine göre Avrupa Birliği, müzakereleri Rusya için bir tür “tuzak” haline getirmeyi planlıyor. Gazete, Avrupalı liderlerin Rusya’nın barış konusunda ciddi olmadığına inandığını, bu nedenle stratejilerinin Trump’ı övgülerle kendi yanlarına çekmek olduğunu yazdı. Hedefin, görüşmelerden sonuç çıkmazsa Rusya’ya daha sert ekonomik yaptırımlar uygulanmasını sağlamak olduğu belirtildi. Daha önce The Telegraph da, Putin’in üçlü zirveye katılmayı reddetmesi halinde Avrupa’nın yaptırımlara hazırlandığını aktarmıştı.
- Rostov bölgesinde gece düzenlenen saldırılar sırasında hava savunma sistemleri birçok insansız hava aracını düşürürken Novoşakhtinsk’teki bir sanayi tesisinde çıkan yangında can kaybı yaşanmadı. Bölge valisi vekili Yuriy Slyusar, olay yerine acil servislerin sevk edildiğini açıkladı. Komşu Voronej bölgesinde de beşten fazla dron imha edilirken, enerji tesisinin hasar görmesi sonucu bazı köyler elektriksiz kaldı ve tren seferlerinde gecikmeler yaşandı.
- Karadeniz’de stratejik öneme sahip Golitsin gaz kondensat sahasına yönelik Ukrayna deniz çıkarma girişimi Rusya kuvvetlerince engellendi. Rusya Savunma Bakanlığı kaynakları, 10 Ukrayna çıkarma botunun tespit edildiğini ve kıyı savunma birimlerinin alarm durumuna geçirildiğini açıkladı. Ukrayna birliklerinin, Rus deniz havacılığının saldırılarına rağmen platformlara 5 kilometre mesafeden FPV insansız hava araçlarıyla saldırı girişiminde bulunduğu, keşif desteğinin ise Voznesensk üssünden havalanan üç Tekever AR5 ve Odesa yakınlarından kalkan bir Bayraktar İHA tarafından sağlandığı belirtildi. Gece yarısına doğru Rusya’nın Lancet kamikaze İHA’larından birinin bir çıkarma botunu imha ettiği, Zala İHA’larının ise çatışmanın görüntülü kanıtlarını topladığı kaydedildi. Kalan Ukrayna botlarının personel kurtarma operasyonunun ardından manevra yaparak Romanya yönüne çekildiği bildirildi.
- Rusya’ya yakınlığıyla bilinen Killnet hacker grubu, Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı’nın veri tabanlarını hacklediğini öne sürdü. Grup tarafından yayınlanan ve gizli askeri belgelere dayandırılan iddialara göre Ukrayna ordusu 2022’den bu yana toplamda 1,7 milyon asker kaybetti. Belgelerde, kayıpların 2022’de 118,5 bin, 2023’te 405,4 bin, 2024’te 595 bin ve 2025’te 621 bin kişi olduğu ileri sürüldü. Ukrayna makamlarından ise bu iddialara ilişkin resmi bir açıklama yapılmadı.
- Hindistan’ın devlet petrol şirketleri Indian Oil ve Bharat Petroleum, Rusya’nın sunduğu yeni indirimler sonrası Ural petrolü alımına yeniden başladı. Bloomberg’e göre Eylül ve Ekim aylarında yapılacak sevkiyatlar, Rusya’nın varil başına indirimi 1 dolardan 2,5 dolara çıkarmasıyla mümkün oldu. Rusya’nın Yeni Delhi Büyükelçiliği Müsteşarı Roman Babuşkin, The Times of India’ya yaptığı açıklamada indirimin resmi olarak yüzde 5 olduğunu belirterek, Hindistan’ın tedarik kaynağını değiştirme imkânının bulunmadığını söyledi. Babuşkin, ödemelerin yüzde 90’ının ruble-rupi üzerinden gerçekleştirildiğini, tüm Rus şirketlerinin rupiyi kabul ettiğini ve bu amaçla “benzersiz bir mekanizma” geliştirildiğini vurguladı. ABD yaptırımları ve gümrük vergilerine rağmen petrol ticaretinin aynı seviyede süreceğini dile getiren Rus diplomat, enerji iş birliğinin Batılı baskılara rağmen devam edeceğinin altını çizdi.
- Azerbaycan, Eylül ayında Rusya’da düzenlenecek olan İntervizyon müzik yarışmasına katılmayacağını açıkladı. Report.az’ın haberine göre gerekçe olarak “iç koşullar ve hazırlık için yetersiz süre” gösterildi. Ancak yarışmanın basın servisi, TASS’a yaptığı açıklamada Bakü’den resmi bir iptal bildirimi almadıklarını belirtti. Bu durum, kararın diplomatik nezaket çerçevesinde yumuşatılarak duyurulduğu yönünde yorumlara yol açtı. Rusya Dışişleri Bakanlığı’ndan Aleksandr Alimov, daha önce 21 ülkenin yarışmaya katılımını onayladığını açıklamış, Belarus, Venezuela, Vietnam, Mısır ve Hindistan gibi Moskova’yla stratejik ilişkileri bulunan devletlerin de listede yer aldığını vurgulamıştı.
- Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, Minsk’i ziyaret eden İran Cumhurbaşkanı ile bir araya gelerek iki ülke arasındaki stratejik ortaklık ve iş birliği olanaklarını görüştü. Görüşmede Lukaşenko, İran’a yönelik dostane duygularını dile getirerek, “Siz her zaman bizim dostumuz oldunuz ve öyle kaldınız. İran Cumhuriyeti önünde üstlendiğimiz tüm yükümlülükleri yerine getirmeye kararlıyız. Şunu anlamanızı istiyorum ki, şu an dostlarınızın arasındasınız. Kendinizi dostlarınız arasında hissetmelisiniz” ifadelerini kullandı. Batı yaptırımlarıyla karşı karşıya olan her iki ülkenin de ekonomik iş birliği alanlarını genişletmeye çalıştığı belirtilirken, ziyaretin enerji, tarım, savunma sanayi ve teknoloji transferi gibi sektörlerde yeni anlaşmalara kapı aralaması bekleniyor.
- Rus vatandaşlarının vizesiz seyahat edebileceği ülke sayısı 84’e yükseldi. 20 Ağustos’ta Moskova’da Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen Safadi arasında karşılıklı vizesiz rejim anlaşması imzalandı. Anlaşmanın yürürlüğe girmesi için gerekli teknik sürecin en az 60 gün süreceği bildirildi.
ÖNEMLİ GELİŞMELER_ARŞİV HABERLERİ için
TIKLAYIN