Kaliforniya Rus toprağı kalabilirdi...
![]()
Bugün coğrafi açıdan Rusya dünyanın en büyük ülkesi. 17,1 milyon m2 ile, en fazla toprağın sahibi... Bunda 20. yüzyıla gelene kadar gerçekleşen keşif ve fetihlerin payı büyük. Bununla birlikte, eğer tarih "başka türlü" ilerleseydi Rusya'nın egemenliği bugün daha büyük bir alana ve şaşırtıcı coğrafyalara kadar da yayılabilirdi. İşte Rus tarihçilerin Rossiyskaya Gazeta için derlediklerine göre, Rusya'nın egemenliğine girmemiş olması "tarihin cilveleri ile" açıklanan 5 bölge.
1. Kaliforniya.
Rusların Amerika kıtasındaki egemenliği sadece Alaska ile sınırlı değildi. Bugün ABD'nin en gözde eyaleti konumundaki Kalifornyia da bir zamanlar Rus idaresi altında idi. Alaska'dan güneye inen Rus fetihciler, bayrak diktikleri bu yere "Fort Ross" adını vermişti, yani Rus Kalesi. Fort Ross, Alaska'daki Rus varlığının gıda ihtiyaçlarını güneyin elverişli ikliminden karşılamak için kurulmuştu. Belki oraya doğru yayılma devam edecekti ama Alaska ekonomik kriz yüzünden ABD'ye satılınca Fort Ross'a da ihtiyaç kalmadı. O da 20 bin dolara işadamı John Sutter'a satıldı. Böylece "California dream" başlamadan bitti...
2. Haiti.
Fort Ross'u idare eden The Russian-American Company'den Dmitri Zavalişın, Haiti'de de bir Rus kolonisi kurmak istemişti. Zavalişın, Napolyon savaşlarından sonra Rusya'da kalan Fransız bir general ile birlikte 1826'da adaya bir sefer düzenlemeyi planlıyordu. Ancak Rusya'da 1825'de patlayan "Dekabrist ayaklanması" her şeyi değiştirdi. Zavalişın, Dekabristlerle ilişki nedeniyle Sibirya'ya sürüldü. Zavalışin 40 yılını sürgünde geçirdi.
3. Hawaii.
The Russian-American Company'nin iş yaptığı bölgelerden biri de Hawaii idi. Ruslar adayı yöneten kabile şefi ile anlaşarak adada üç kale inşa etti. Ancak imparatorluğun başkenti St. Petersburg'da oturan Çar, Pasifik okyanusundaki bu çabaların kendisine ne gibi bir fayda sunacağı konusunda şüphelere sahipti. Destek çıkmadı. Böylece Hawaii'deki Rus varlığı da oldukça kısa süreli oldu.
4. Somali.
Afrika'da gözü olanlar sadece Avrupalılar değildi. 1888 yılında Nikolay Aşinov liderliğinde küçük bir Kazak (Cossak, Güney Rusyalı ve Ukrayna kökenli, bir grup yerli Slav halk) birliği Somali'nin Fransız egemenliğindeki kısmına bir saldırı düzenledi. Ele geçirilen 5 bin kilometrekarelik bölgeye "Yeni Moskova" adı verildi. Ancak Aşinov, St. Petersburg'dan emir almayan bir maceraperestti. Fransızlar, Rus İmparatorluğu'nun da olurunu aldıktan sonra isyancıların kurduğu Yeni Moskova'yı top atışına tuttu. Yakalanan Kazaklar tutsak olarak Rusya'ya geri gönderildi. Aşinov ise sürgüne... Afrika macerası da böyle bitti.
5. Tobago.
Karayipler'deki bu küçük ada ülkesinin kurucusu, 16-18'nci yüzyıllarda Baltık kıyılarında hüküm süren Kurlandiya'nın yöneticisi Dük Jakob Kettler idi. Malta şövalyelerinden sonra, Amerika kıtasında koloni kuran en küçük 2. devlet Kurlandiya idi. Kısa süreli koloni maceraları Tobago adasında başlamış ve bitmişti. Kurlandiya, 1795'te Rus fetihlerine yenik düşerek imparatorluğa katıldı. Belki onun kolonisi Tobago da Rusya egemenliğine girip Karayiplere kadar Rus hakmiyeti uzanabilirdi ama, dönemin süper gücü İngiliz İmparatorluğu'nun kuşatması altında olmasaydı...
11.3.2019
Реклама