40 gün kaldı: Rusya-Ukrayna anlaşmazlığı AB'yi gazsız bırakabilir
![]()
Rusya ve Ukrayna arasındaki anlaşmazlık, Ukrayna'dan transit geçen Rus doğal gazının Avrupa'ya transferini bir kez daha risk altına soktu. İki ülke arasındaki 10 yıllık transit anlaşması 31 Aralık 2019'da sona erecek. Yani 40 gümlük ömrü kalan anlaşmanın uzatılma umudu şimdilik düşük görünüyor. Diğer yandan ikili anlaşmazlık, Kiev ile Moskova arasında kalan AB'nin pozisyonunu da test edecek.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin geçen hafta Ukrayna'ya gaz fiyatından yüzde 20-25 indirim önermiş, bunu kabul etmemesi durumunda transit gaz ihracatının da kesintiye uğrayacağı uyarısında bulunmuştu. Rusya, transit dışında kendi iç piyasası için gaz almaya 2015'de son veren Ukrayna'ya, "daha uygun fiyat" vaadiyle yılda 15 milyar metreküp gaz satmayı öneriyor. Kiev ise, indirim önerisine rağmen fiyatın hala çok pahalı olduğunu savunarak "daha fazla indirim ve transit için uzun vadeli anlaşma" istiyor.
Rusya yeni anlaşmanın sadece bir yıllığına imzalanmasını ve Kiev yönetiminin daha önceki anlaşmazlıklardan kaynaklanan tazminat talebinden vazgeçmesini istiyor.
Avrupa Birliği ülkeleri, gaz tedarikinde kesinti olması durumunda Rus üretici Gazprom'dan tazminat talep etmeyi planlıyor.
Ukrayna ise Gazprom'a karşı açtığı uluslararası tazminat davasında istediği tutarı minimum seviyeye çekmeyi kabul etmekle birlikte, anlaşmanın uzun vadeli imzalanması talebinde ısrarlı. Kiev, Rusya'nın alternatif gaz hatlarını bir yıl içinde hayata geçirip kendisini tamamen devre dışı çıkarmasından endişeli. Kiev'in transit geçiş için istediği ödeme miktarı ise yine eskisi gibi yıllık 3 milyar dolar. Diğer yandan AB de, Ukrayna'nın transit ülke olarak korunması için Rusya'ya baskı yapmaya çalışiıyor.
Konuyla ilgili bir değerlendirme yayınlayan Moskovskiy Komsomolets gazetesi, Ukrayna'nın elinde 20 milyar dolarlık tazminat davası kozu bulunduğuna dikkat çekiyor. Buna karşın, transit ülkesi olma dışında, Ukrayna'nın kendi gaz ihtiyacını karşılamak için Rusya dışındaki alternatifleri oldukça sınırlı ve pahalı.
Öte yandan Kuzey Akım-2 ve Türk Akım boru hatları projelerini tamamlayıp devreye almak ve Ukrayna'yı devre dışı bırakmak için biraz daha zamana ihtiyacı olan Rusya da, Ukrayna ile "geçici transit evliliği" peşinde.
Geçen yıl Gazprom Avrupa'ya sattığı 200 milyar metreküp kadar gazın 87 milyar metreküpünü Ukrayna üzerinden sevk etmişti. Sevk kapasitesi 140 milyar metreküp.
Bu yılbaşında Gazprom Export şirketinin Bulgaristan yönetimine Ukrayna topraklarından geçen Trans-Balkan doğalgaz boru hattı üzerinden yapılan gaz tedarikini Ocak 2020'den itibaren durduracağına ilişkin resmi yazı gönderdiği açıklanmıştı. Yazıyı alan Bulgar yetkililer, "Gazprom Export, Ocak 2020'den itibaren Ukrayna topraklarından geçen Trans-Balkan doğalgaz boru hattı üzerinden Türkiye'ye gaz tedarikini durdurmayı planlıyor" demişti. Türkiye Rus gazını Mavi Akım ve Türk Akım boru hatlarından alacak.
21.11.2019
Реклама