Suikastin perde arkası: Kim ve neden şimdi vurdu? Cinayet kime yarar?
![]()
Ünlü muhalif politikacı Boris Nemtsov’un, Türkiye’de geçmişte sık sık yaşananlara benzeyen bir yöntemle “faili meçhul cinayete” kurban gitmesi pek çok soru işaretini de gündeme getirdi. Rusya’nın içini detaylı olarak bilmeyip sadece “dışarıdan” bakanlar açısından, özellikle de Batı penceresinden bu olay “Putin muhalifi bir muhalefet liderinin öldürülmesi” olarak değerlendirilip okları Kremlin’e çevirmeye son derece uygun bir cinayet.
Suikasti “çözmeye” yaramasa da, sorgularken daha “kuşkucu” olmaya ve çok kestirme sonuçlara varmamaya yardım edebilecek bazı “arka plan” bilgilerini paylaşmakta yarar var.
56 yaşındaki Boris Nemstov, Rusya’da Batılı değerleri savunan liberal demokrat parlamento dışı muhalefetin en parlak, en çok sesi çıkan isimlerinden biriydi. Ama hiçbir zaman kurduğu ya da , içinde olduğu küçük partilerle seçimlerde başarı elde edip, yüzde 2-3’ten fazla oy alabilmiş bir siyasetçi değildi.
Moskova’da yaşayan Nemstov tamamen “şehirli orta sınıf kitleye” hitap eden, zaten onların bir parçası olan isimdi. Varlıklı bir hayat yaşayan, politika dışında yaptığı iş yatırımlarıyla zengin bir hayat süren, genç kız arkadaşları olan, göz önünde olmaktan çekinmeyen, sözünü esirgemeyen, Kremlin ve Putin destekçileri ile polemiğe girmekten çekinmeyen, kendi küçük partileriyle Putin karşıtı liberal direnişi Moskova ve St. Petersburg gibi şehirlerde zaman zaman mitinglerle canlı tutmaya çalışanlarla her zaman ittifak yapan, sık sık polisle karşı karşıya gelen “renkli” bir isimdi.
Ancak Nemtsov hiçbir zaman Putin için “tehlikeli, güçlü, rahatsız edici” bir muhalefet yaratabilmiş değildi. Böyle bir gücü ve potansiyeli yoktu. Hatta bazı Rus gazetelerinde, “Nemstov ve en yakın müttefiklerinden Mihail Kasyanov (Yeltsin’in son, Putin’in ilk dönem başbakanıydı ama Putin kısa sürede ekipten kovmuş, o da muhaliler cephesine katılmıştı) etkisiz muhalefetleriyle Kremlin için yararlı bile. Çünkü bir etkileri yok, ama diğer taraftan Putin muhaliflere izin vermiyor diye Batı’dan eleştiriler geldiğinde ‘Buyurun bakın burada liberal muhalefet var’ diyebilmek için de iyi bir koz” yorumları yapılıyordu.
Yani Batı’dan daha ilk andan itibaren yükselen “Kremlin bir muhalefetini daha temizletti” türü uç yorumları bu bilgilerle okumak da mümkün. Nemtsov gibi etkisiz bir muhalifin öldürülmesi, hele de Rusya’nın Ukrayna ve yaptırımlar yüzünden Batı ile ilişkilerinin bozulduğu ve baskıların arttığı bir dönemde Kremlin’in hiç işine yarayacak bir eylem değil.
Nemtsov cinayeti için, ortada delil olmamakla birlikte federal TV kanallarında 3 ihtimal konuşuluyor: Siyasi, iş-ticaret bağlantılı ya da "özel hayat" ile ilgili.
Bu ve benzer olaylarda parmaklarını “derin devlete” doğru çevirenler, iktidara karşı olası bir başkaldırıya karşı şimdiden bir “gözdağı operasyonu” olabileceği iddiasını ortaya atıyor ama bu da izaha muhtaç bir iddia.
Dün geceden beri medyada yapılan yorumlarda, cinayette Rusya’yı karıştırmak ve güçten düşürmek isteyen, Putin’e karşı operasyon başlatan Batı’daki “malum çevrelerin” parmağı olduğunu düşünenler de az değil. Putin'i zor duruma düşürmek için "sipariş edilmiş" bir cinayet olabileceğini söyleyip oku "Kiev'e kadar" çeviren iddialar bile radyo yorumlarında bu sabah konuşuluyordu.
Nemtsov'un, herhangi bir yerde değil, Moskova'nın en sıkı güvenlik altında tutulan, onlarca kameranın izlediği tam da Kızıl Meydan'ın yanındaki köprüde öldürülmesi, buna cüret edilmesi bir "siyasi mesaj" mı içeriyori bu da bir başka soru işareti.
Yani her zamanki gibi "Bu dönemde böyle bir cinayet en çok kimin işine yarardı?" sorusunu sorarak başlamak en mantıklı seçenek gibi görünüyor...
Fotoğraf: Georgi Malets
28.2.2015
Реклама