ANALİZ/ Rusya'de neler oluyor?

Şu anki toz dumanda bile net görünen bazı noktalar var: 

Yeni faiz oranı, gelecek yıl ülkede ekonominin küçüleceğini ilan ediyor. Stagflasyon değil küçülme muhtemel. Bankalar bugünden başlayarak hem kredi hem mevduat faizlerini hızla arttıracak... Yatırım yapmak, kaynak bulmak çok zor hale gelecek. Merkez bankası faizinin yüzde 17 olduğu ortamda kim hangi faizle yatırımcıya, vatandaşa nasıl kredi verecek? Bu krediyi alan nasıl ödeyecek? Bu tam bir muamma.

Merkez bankası Başkanı Nabiullina’nın bugünkü açıklamalarına bakıldığında, hedefin ilk etapta kur değil “enflasyon” olduğu anlaşılıyor. Genel hava da o yönde: “Önemli olan geniş kitlelerin yoksullaşmaması, yüksek enflasyona yenik düşmemesi.”

Rusya Merkez Bankası’nın geçen ay dalgalı kur modeline geçerek piyasaya müdahale etmekten vazgeçmesi genel olarak olumlu karşılanmış, “piyasa kendi dengesini bulur” yorumlarını arttırmıştı. İlginç olan o gün Merkez Bankası yönetimini alkışlayanların çoğu bugün   kellesini istiyor, “Neden zamanında müdahale edip rubleyi korumadı?” diye soruyor. Bu da bir başka "panik hali" ifadesi sayılabilir...

Bir yanda Merkez Bankası rezervlerinin "daha kötü günler için saklanması ve spekülatörler kaptırılmaması" düşüncesinde olanlar var... Diğer yandan "Ruble çökmüşken Merkez Bankası faiz silahını geç kullandı, ondan sonra da duruma müdahale etmeden izliyor" diye eleştirenler...
 

“Yılbaşında 32 olan dolar kurunun bugün 70’in üzerine çıkması neden? Bu kadar büyük yıkıma gerekçe olacak bir ekonomik durum mu var? Sadece petrol fiyatının düşmesi etken mi?” sorusuna pek çok uzman, “Hayır! Ortada Rusya’ya dönük siyasi bir operasyon var. Ekonomik ve politik faktörler kol kola. Rusya'ya karşı ABD önderliğinde bir cezalandırma operasyonu yürütülüyor ve soruların yanıtını burada aramak lazım" diye yanıt veriyor.

Putin uzun süre, “Rublenin değer kazanması federal bütçenin işine geliyor. Daha az petrol satsak da ruble olarak daha fazla parayı bütçeye koyuyoruz “ diyerek durumu izah etmeye çalışmıştı. Ancak şu an o nokta çoktan geçildi. Mevcut kur, Rusya ekonomisini üretim yapamaz, şirketlerinin dış borçlarını ödeyemez duruma getiriyor... Gerçi iç piyasada üretim yapanlar, dalgalar durulduktan sonra avantajlı hale gelecek, Rusya'da daha önce olduğu gibi bir "denge" bulacak ama o güne kadar sıkıntılı bir dönem yaşanacağı kesin...

Şu an şirketler depolarındaki malları satıyor, halk elindeki ruble daha da erimesin diye mal almaya çalışıyor ve canlılık bir nebze devam ediyor. Ancak piyasa çevrelerinde, “Özellikle ithal malların yerine yenisi yılbaşından sonra bu kurlar kolay konulamayacak, konulsa da o fiyatla alıcı bulmak kolay olmayacak” yorumu yapılıyor...

Kimi analistler ise, "Krizi derin hissedenler borcu olan şirketler ve orta sınıf. Rusya halkının önemli bölünmünün döviz ile alışverişi yok. İthal mal da almıyor. Onlar ruble gelirleri kesilmediği ve enflasyonist baskı kontrol altında tutulabildiği sürecek sıkıntılara katlanır. Putin için önemli olan bu geniş kitlelerin taleplerini karşılamak. Merkez Bankası'nın faiz artırımıyla enflasyonu kontrol etmeyi amaçlaması da bu yüzden" diyor...

Yani 1998 krizinin aksine, döviz piyasalarındaki kargaşa halinin şu anda "sokaktaki adama" yanısması yok. Onlar yeni yıl yaklaşırken bu depremin "büyük zam dalgası" yaşanmadan, iş ve aşa mal olmadan hafiflemesi beklentisinde. Ama kriz sürdükçe herkese darbe vuracağı da kesin...

Putin son gelişmelerle ilgili bir açıklama yapmadı... Bazı analistler, son gelişmelerin faturasının Başbakan Medvedev ve ekibine kesilebileceğini savunuyor...

Türkiye açısından bakınca: Geçmiş krizler de gösterdi ki Rusya hapşırınca Türkiye nezle oluyor. Kurda etkinin Türkiye'yi de etkileyeceği malum. Ayrıca Rusya'da ruble ucuzladıkça halkın alım gücü de düştüğünden, daha fazla mal ve hizmet satmak zorlaşacak. Turizmden tekstile her alanda bir süre daralma olacak. Ancak bir denge bulunduğunda hayat devam ediyor. Son tahlilde Türk mal ve hizmetleri Rusyta pazarı için en makul fiyatlı durumda oluyor ve talep de dengeye geliyor. 

Geçmişte de görüldü: Rusya gibi potansiyeli, kaynakları muazzam olan bir ülke, sıkıntılarını bir vadede aşıyor ve yolunu buluyor. Yani önündeki  ağaca depil karşıdaki ormana bakanlar için Rusya her zaman önemli bir pazar. Geçmişte Rusya'ya güvenenler eninde sonunda hep kazandı. Bugün amaç "suyun yüzünde" kalmak; sonra kulaç atacak güneşli günler muhakkak gelecek... Piyasadaki duruma bakıp demoralize olmadan ders almak, dikkatli olmak şart ama "Rusya'dan umudu kesmek" yapılabilecek en büyük yanlış: Bunu tarih birkaç kere gösterdi.. Kaldı ki, fırsata çevrilebilen krizler, Rusya pazarına "giriş maliyetini" de ucuzlatıyor. Bu da işin "artı" tarafı... 
 
Sıcak haberler kadar sıcak yorumlar için de canlı yayında kalmaya devam edeceğiz...