Rusya-Ukrayna müzakereleri: 3.tur da İstanbul'da yapılacak
Rusya'nın Ukrayna'daki askeri operasyonu. Son gelişmeler:
20 Temmuz Pazar
Rusya ile Ukrayna arasındaki üçüncü doğrudan müzakere turunun İstanbul'da gerçekleşeceği kesinleşti. Bilgi, hem Rus hem de Ukrayna tarafındaki kaynaklarca doğrulandı. Tarih ise henüz belli değil. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, 18 Temmuz’da Güvenlik Konseyi Sekreteri Rüstem Umerov’la yaptığı görüşmede müzakere sürecinin hızlandırılması talimatını vermişti. Kremlin, bu çağrıyı "olumlu bir sinyal" olarak değerlendirdi.
2025 yılı başından bu yana Moskova ile Kiev arasında üç yıl aradan sonra iki doğrudan müzakere turu düzenlendi. 16 Mayıs ve 2 Haziran tarihlerinde yine İstanbul'da yapılan görüşmelerde taraflar, özellikle esir ve yaralı takası konusunda uzlaşma sağlamıştı. Üçüncü turun tarihi henüz açıklanmadı, ancak görüşmelere ev sahipliği yapacak olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İstanbul’un yeniden arabuluculuk rolü üstlenmeye hazır olduğunu belirtmişti.
- Rusya Savunma Bakanlığı, Donetsk Halk Cumhuriyeti’nde (DNR) yer alan Belaya Gora köyünün Rus ordusunun kontrolüne geçtiğini açıkladı. Operasyon, “Güney” askeri grubu tarafından yürütüldü. Belaya Gora, Kramatorsk bölgesinde, Konstantinovka’nın yaklaşık 9 km doğusunda bulunuyor. 2001 nüfus sayımına göre köyde 78 kişi yaşıyordu. Bakanlık ayrıca Harkov, Dnipro ve Herson bölgeleri dahil olmak üzere çeşitli cephelerde Ukrayna mevzilerine yönelik saldırılar düzenlendiğini bildirdi.
- Moskova’ya bağlı Zelenograd bölgesinde gece düzenlenen insansız hava aracı (İHA) saldırısında, düşürülen bir dronun parçaları bir apartman binanın camlarını kırdı, 20. mikrorayonda ise bir araç alev aldı. Zelenograd.ru portalı, 15. ve 22. mikrorayonlarda da binalarda hasar meydana geldiğini bildirdi. Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin saldırıyı doğrularken, ciddi bir yaralanma yaşanmadığını belirtti. THY'nin uçuşlarını yaptığı Vnukovo ve ayrıca Kaluga havalimanlarındaki uçuş kısıtlamaları halen sürüyor.
- İnsansız hava araçlarıyla Moskova'ya düzenlenen saldırılar nedeniyle, Rus havayolu şirketi Pobeda, Vnukovo ve Şeremetyyevo havalimanlarındaki kısıtlamalar doğrultusunda uçuş takviminde zorunlu değişikliklere gittiğini duyurdu. Şirketin açıklamasına göre bazı seferler gecikirken bazıları iptal edildi. Gece saatlerinde gerçekleşen İHA saldırıları nedeniyle tüm Moskova havalimanlarında uçuş kısıtlamaları uygulanırken, daha önce Aeroflot da benzer sebeplerle uçuş iptalleri ve yönlendirmeler olabileceği konusunda yolcularını uyarmıştı
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, ABD Başkanı Donald Trump’ın son açıklamalarına rağmen Ukrayna’daki çatışmanın barışçıl yollarla çözümüne yönelik isteğini koruduğunu söyledi. Peskov, Trump’ın retoriğinde zaman zaman sertlik olsa da, asıl niyetinin barışı sağlamak olduğunu belirtti. Rusya’nın da bu yöndeki hedeflerinden vazgeçmediğini vurgulayan Peskov, çözüm sürecinin uzun ve zahmetli olduğunu, ancak Washington’da da bu gerçeğin giderek daha fazla kabul gördüğünü dile getirdi.
Trump ile Devlet Başkanı Vladimir Putin arasında bir görüşmenin kaçınılmaz olduğunu kabul eden Peskov, “Belki de bu görüşme, gelecekte varılacak büyük anlaşmaları kayda geçirmek için gerekecek. Ama o zaman henüz gelmedi,” dedi. Görüşmenin gerçekleşmesi için hazırlık yapılması gerektiğini belirten Kremlin Sözcüsü, Moskova’nın süreci hızlandırmaya hazır olduğunu ancak bunun tek taraflı yürütülemeyeceğini ifade etti.
- Eski İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Ukrayna’daki savaşa yönelik kamu ilgisinin Britanya’da giderek azalmasından üzüntü duyduğunu açıkladı. The Telegraph’a konuşan Johnson, "Bugünlerde Ukrayna’ya olan ilgi ve ona duyulan iştah çok düşük. Bunu oldukça üzücü buluyorum. Bu benim için bir numaralı konu" dedi. Johnson, ayrıca mevcut hükümetin Ukrayna’ya verdiği desteği yetersiz bulduğunu ve Londra’nın artık eskisi kadar “lider ve fikir belirleyici” bir rol oynamadığını söyledi. Kamuoyu yoklamalarına göre, Ukrayna’ya askeri ve ekonomik destek sağlanmasına yönelik halk desteği son iki yılda belirgin şekilde geriledi.
-Eski ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, Başkan Donald Trump’ın Rusya’ya yönelik 50 günlük ateşkes ültimatomunun Ukrayna’daki savaşta "dönüm noktası" olduğunu söyledi. The Hill’e konuşan Rice, bu sert çıkışın Avrupa ve ABD'nin nihayet ortak bir tutum benimsediğini ve Moskova'nın yalnızca kararlılıkla durdurulabileceğini gösterdiğini belirtti. Trump, 14 Temmuz’da yaptığı açıklamada, eğer müzakerelerde ilerleme sağlanmazsa, 50 gün içinde Rusya ve onun ticaret ortaklarına karşı yüzde 100 oranında ikincil gümrük vergileri uygulanacağını duyurmuştu. Kremlin ise bu açıklamaların ciddiyetle inceleneceğini belirterek, Ukrayna’nın bu tür adımları barışa değil, savaşa devam sinyali olarak algıladığını vurguladı.
- Rusya Savunma Bakanlığı'nın açıklamasına göre, gece boyunca ülke genelinde toplam 93 insansız hava aracı (İHA) hava savunma sistemleri tarafından imha edildi. Moskova bölgesi üzerinde 19 drone etkisiz hale getirilirken, bunlardan 16'sının doğrudan başkente yöneldiği belirtildi. Saldırılarda can kaybı olmadı, havaalanları bir süre uçuşlara kapalı kaldı.
En yoğun saldırının yaşandığı Bryansk bölgesinde 38 drone düşürüldü. Kaluga'da 11, Tula'da sekiz, Oryol ve Nijniy Novgorod bölgelerinde beşer drone imha edildi.
Ayrıca Karadeniz üzerinde üç, Kursk’ta iki, Belgorod ve Ryazan bölgelerinde ise birer drone düşürüldü. Tüm İHA'lar 19 Temmuz saat 23.30 ile 20 Temmuz 07.00 arasında vuruldu. Önceki gece de Rusya üzerinde 71 İHA imha edilmişti.
- Rus devlet ajansı TASS, ismini vermediği bir kaynağa dayandırdığı haberinde, Ukrayna’dan gelecek hafta yapılması teklif edilen yeni müzakere turu için resmi bir davetin Moskova’ya ulaştığını doğruladı. Kaynağın, Rus müzakere heyetine yakın biri olduğu belirtildi. Ancak Kremlin'den bu davete henüz kamuoyuna açık bir yanıt gelmiş değil.
- Avustralya Savunma Bakanı Richard Marles, ülkesinin Ukrayna’ya 160 milyon dolarlık askeri yardım paketi kapsamında M1A1 Abrams tipi tanklar teslim ettiğini açıkladı. Kiev'e 49 tankın büyük bir kısmı ulaştırılırken, kalanlarının önümüzdeki aylarda gönderileceği belirtildi. Avustralya, 2022 yılından bu yana Ukrayna’ya toplamda 980 milyon dolarlık askeri destek sağladı.
- Ukrayna’nın devlet dili koruma ombudsmankası Elena İvanovskaya, ülkenin anayasasında Rusçaya tanınan özel statünün kaldırılması gerektiğini söyledi. Ukrinform’a verdiği ilk röportajda konuşan İvanovskaya, ulusal azınlık dillerine saygının önemli olduğunu ancak mevcut koşullarda tekdil Ukraynaca kamusal alanın oluşturulmasının öncelik haline geldiğini belirtti. Rusçanın yalnızca bir iletişim aracı değil, aynı zamanda “istikrarsızlaştırıcı bir unsur” olduğunu savunan ombudsman, anayasadaki dil politikasının gerçeklikle uyumlu hale getirilmesi gerektiğini ifade etti.
- Ukraynalı boksör Aleksandr Usik, İngiliz rakibi Daniel Dubois’yi beşinci rauntta nakavtla mağlup ederek ikinci kez süper ağır sıklette “mutlak dünya şampiyonu” unvanını kazandı. Londra’da gerçekleşen karşılaşmada Usik, Dubois’ten Uluslararası Boks Federasyonu (IBF) kemerini alırken, hali hazırda WBC, WBA ve WBO şampiyonluk unvanlarını da elinde bulunduruyor.
19 Temmuz Cumartesi
- Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, ulusa sesleniş konuşmasında, Milli Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Rüstem Umerov’un, Rusya’ya gelecek hafta yeni bir müzakere turu düzenlenmesini teklif ettiğini açıkladı. Zelenskiy, “Müzakere dinamiğini artırmak gerekiyor. Ateşkese ulaşmak için her şey yapılmalı” dedi. Ukrayna lideri, İstanbul’da yapılan son iki görüşmede varılan mutabakatların uygulanmaya devam ettiğini belirterek yeni bir esir değişiminin hazırlandığını, kalıcı barış için liderler düzeyinde bir görüşmenin gerekli olduğunu vurguladı.
Rus haber ajansı TASS’a konuşan bir kaynak, şu aşamada yeni müzakere turu için tarihin belirlenmediğini, ilerleyen günlerde netleşeceğini söyledi. 16 Mayıs ve 2 Haziran’da İstanbul’da bir araya gelen iki ülke temsilcileri, ateşkes önerileri içeren mutabakat taslaklarını paylaşmış ve esir takası konusunda uzlaşmıştı. Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, Zelenskiy’nin açıklamalarını “olumlu sinyal” olarak nitelendirerek, Rusya’nın da görüşmelerin hızlandırılmasından yana olduğunu dile getirdi.
- Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Aralık 2024’te Kazakistan’da düşen AZAL’a ait yolcu uçağı nedeniyle ülkesinin Rusya’ya karşı uluslararası dava açmaya hazırlandığını açıkladı. Aliyev, aradan geçen yedi aya rağmen Rusya'dan hâlâ “tek bir tatmin edici yanıt” alınmadığını belirtti. Rus makamlarının sürekli olarak sadece “soruşturma sürüyor” yanıtını verdiğini söyleyen Aliyev, bu tutumu “verimsiz” olarak niteledi. Azerbaycan’ın olayın nedenini bildiğini ve bunu kanıtlayabileceğini ifade eden Aliyev, Rusya’dan özür dilemesini, ölenlerin yakınlarına tazminat ödenmesini ve uçak kaybı nedeniyle AZAL’ın zararlarının karşılanmasını talep etti. 25 Aralık 2024’te Aktau yakınlarında düşen uçakta yedi Rus vatandaşı dahil 38 kişi hayatını kaybetmişti. Kremlin, olay sırasında bölgenin Ukrayna İHA’larının saldırısına uğradığını, Rusya Devlet Başkanı Putin’in ise Aliyev’i arayarak özür dilediğini duyurmuştu. (RBC)
- Moskova’daki Domodedovo, Jukovskiy ve Vnukovo havaalanlarında, insansız hava araçları nedeniyle uygulanan uçuş kısıtlamaları kaldırıldı. Rosaviatsiya yetkilisi Artyom Korenyako, önlemlerin uçuş güvenliği amacıyla alındığını belirtti. Öncesinde Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, başkente yaklaşan beşinci dronun da hava savunma sistemleri tarafından imha edildiğini açıklamıştı. Rusya Savunma Bakanlığı’na göre sadece öğleden sonra saatlerinde, dördü Moskova bölgesinde olmak üzere toplam 27 İHA düşürüldü.
- ABD Tarım Bakanlığı (USDA), gıda güvenliğini sağlama gerekçesiyle Rusya, Çin, İran ve Kuzey Kore'den yaklaşık 70 sözleşmeli yabancı personelin görevine son verdi. Fox News'in aktardığına göre, karar, bu ülkelerin “güvenlik açısından endişe verici” bulunması nedeniyle alındı. USDA sözcüsü, söz konusu kişilerin artık bakanlık projelerinde çalışamayacağını belirtti. Temmuz başında açıklama yapan Tarım Bakanı Brooke Rollins, yabancı uzmanların araştırma programlarından dışlanacağını ve “düşman ülkelerin” ABD'de tarım arazisi edinmelerine sınırlama getirileceğini duyurmuştu.
- Avrupa Birliği, Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketi kapsamında 22 bankayı yaptırım listesine dahil etti. Bu bankalar arasında T-Bank, Surgutneftegazbank, Yandex Bank ve Ozon Bank da bulunuyor.
Yaptırımlara tabi tutulan kredi kuruluşlarının listesi AB’nin Resmî Gazetesi’nde yayımlandı. Listede ayrıca şu bankalar yer aldı: Bank Sankt-Peterburg, CentroCredit Bank, Metkombank, Severgazbank, Genbank, Bystrobank, Energotransbank, Tatsotsbank, Finam, Zenit, Expobank, Loko-Bank, Bank DOM.RF, Transstroybank, MSP Bank, Lanta-Bank, Bank 131 ve RostFinans Bank.
Ayrıca, 18 gerçek kişi ve 41 tüzel kişiye yönelik de kısıtlamalar getirildi. Bunlar arasında Mosfilm Genel Müdürü Karen Şahnazarov, AO Polymer ve NPO Rubin de bulunuyor. Avrupa Birliği, deniz yoluyla taşınan Rus petrolü için uygulanan fiyat tavanını da 60 dolardan 47,6 dolara indirdi.
- Avrupa Birliği, Çin’in Suifenhe ve Heihe kırsal ticaret bankalarını 18. yaptırım paketine dahil ederek, ilk kez Çinli finans kuruluşlarına Rusya’yla iş birliği nedeniyle yaptırım uyguladı. Karar, Moskova’nın Ukrayna’daki askeri faaliyetlerine destek sağlayan kurumlara karşı alınırken, Çin tarafı bu adımı engellemek için aylardır yoğun diplomatik çaba gösteriyordu. South China Morning Post’a konuşan kaynaklara göre, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Temmuz ayında AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas’a bankaların listeye alınması durumunda Pekin’in karşılık vereceği uyarısını üç-dört kez yineledi. AB diplomatları, Çin’in itirazlarına rağmen yaptırımları onayladı; ancak, altı ay içinde gözden geçirilebileceğini ve bankaların Rus savunma sektörüne yardımı kestiklerini kanıtlamaları hâlinde listeden çıkarılabileceklerini bildirdi. Daha önce Financial Times, bu bankaların kripto işlemleri üzerinden AB yaptırımlarını delerek Rusya’ya yasaklı ürünlerin ithalatına aracılık ettiğini yazmıştı.
- Reuters’a göre, Avrupa Birliği'nin 18. yaptırım paketine rağmen Yunanistan, Rusya'dan petrol taşımaya devam edecek. AB’nin yeni kısıtlamaları, Kuzey Akım gaz boru hatları ve Rus petrolünü taşıdığı iddia edilen 105 “gölge filo” tankerini kapsarken, Yunan gemileri yaptırımların dışında kalarak ticareti sürdürecek. 2023’te Rusya’dan en fazla petrol taşıyan ülke filosu olan Yunan gemileri, hâlâ toplam taşımacılığın yüzde 20’sini üstleniyor. Reuters’a konuşan bir sektör kaynağı, işlemlerin daha zor hale gelse de hâlâ “yapılabilir” olduğunu ve yeni tavan fiyat olan varil başına 47,6 dolara uyum sağlanacağını belirtti.
- Rusya Savunma Bakanlığı'nın açıklamasına göre, gece boyunca ülkenin dokuz farklı bölgesi üzerinde toplam 71 insansız hava aracı (İHA) düşürüldü veya etkisiz hale getirildi. Moskova bölgesi üzerinde 16 İHA imha edilirken, bunlardan 13’ünün doğrudan başkente yöneldiği belirtildi. En yoğun saldırı Rostov bölgesinde kaydedildi; burada 24 İHA düşürüldü. Ayrıca Bryansk bölgesinde 11, Kaluga’da 10, Kursk’ta 3, Orlov, Tula ve Lipetsk bölgelerinde ikişer, Krasnodar’da ise bir İHA etkisiz hale getirildi.
- ABD Başkanı Donald Trump, Avrupa ülkelerinin Ukrayna’ya hava savunma sistemlerini kendi askeri stoklarından göndermesini talep etti. Bild gazetesinin Alman hükümet kaynaklarına dayandırdığı haberine göre Trump, Almanya’nın sadece ödeme yapmasını değil, aynı zamanda Bundeswehr’e ait bir hava savunma sistemini de Ukrayna’ya göndermesini istedi. Trump'ın bu tutumu, sadece finansal destekle yetinmeyeceğini, Avrupalı müttefiklerin hem kendi envanterlerinden silah göndermesi hem de yeni silahları yalnızca ABD’den satın alması gerektiği yönünde bir mesaj olarak yorumlandı. Haberde Almanya’nın şimdiden hava savunma sistemi eksikliği çekmeye başladığı vurgulandı.
- WSJ'ye konuşan ABD ve Avrupa yetkililerine göre, Ukrayna’ya Patriot hava savunma sistemlerinin sevkiyatında zamanlama en kritik unsur olarak öne çıkıyor. Bu değerlendirme, Başkan Donald Trump’ın, Rusya ile 50 gün içinde bir çözüm sağlanamaması halinde ikincil yaptırımlar uygulayacağı yönündeki uyarısının ardından yapıldı. ABD yönetimi, gelecekteki silah teslimatlarını yeniden planlayarak, kendi stoklarından silah gönderen müttefiklere öncelik verecek. Bu çerçevede İsviçre’ye yapılacak Patriot teslimatları ertelendi, Almanya ise Ukrayna’ya iki sistem gönderecek. Gelecek hafta NATO savunma bakanlarıyla yeni anlaşmalar yapılması ve Patriot sistemlerinin tedarik sürecinin hızlandırılması bekleniyor.
- Pulitzer ödüllü Amerikalı gazeteci Seymour Hersh, Substack'te yayımladığı yeni analizinde, Washington’daki kaynaklarına dayanarak Ukrayna’da liderlik değişiminin yakın olduğunu iddia etti. Hersh’e göre, 2024’te görevden alınarak Londra büyükelçisi yapılan eski Genelkurmay Başkanı Valeriy Zalujni, Devlet Başkanı Vladimir Zelenski’nin yerine geçebilir; bu süreçte ise ABD Başkanı Donald Trump’ın tavrının belirleyici rol oynayacağı vurgulandı. Hersh, Zelenski’nin “güç kullanılarak” uzaklaştırılabileceğini ima eden kaynaklara dikkat çekerken, Batı’nın Ukrayna liderine desteğinde azalma olduğunu yazdı.
- The Times gazetesi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD Başkanı Donald Trump ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in Eylül ayında Çin’de yapılacak olan İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinin 80. yıl kutlamalarında bir araya gelebileceğini yazdı. Çin yönetimi bu yıl dönümünü başkent Pekin’deki Tiananmen Meydanı’nda düzenlenecek büyük bir geçit töreniyle anmayı planlıyor. Gazeteye konuşan Çinli uzmanlar, bu buluşmanın küresel barış ve istikrar adına “güçlü bir sembol” olabileceğini belirtirken, bazı analistler ise Trump’ın Pekin’e gitmek yerine böylesi bir zirvenin ABD topraklarında yapılmasını tercih edebileceğini öne sürüyor. Kremlin, Putin’in 31 Ağustos–3 Eylül tarihlerinde Çin’i ziyaret edeceğini ve bu kapsamda Şanghay İşbirliği Örgütü Zirvesi ile anma etkinliklerine katılacağını doğruladı.
- Donald Trump, BRICS ülkelerinin "hızla önemini yitirdiğini" savunarak, bu bloğun doların hakimiyetine meydan okuma girişimlerine karşı 10 ila 100 arasında değişen yüzde tarifelerle tehdit ettiğini hatırlattı. CBS yayınında konuşan Trump, “BRICS doların yerini almak istedi ama onlara dedim ki, bu konsorsiyuma giren herkese yüzde 10 gümrük vergisi uygularız” ifadelerini kullandı. Daha önce de BRICS’in doların yerine yeni bir para birimi geliştirme planlarına karşı 100 yüzde tarife tehdidinde bulunan Trump, grubun bu hedefe ulaşma şansı olmadığını söylemişti. BRICS bloğu, 2024 ve 2025’te yeni üyelerle genişleyerek BRICS+ adını alsa da, Trump’a göre bu genişleme etkisiz kaldı.
- The New York Times’ın haberine göre, ABD Başkanı Donald Trump’ın Rusya’dan ithal edilen mallara yüzde 100 oranında gümrük vergisi koyma planı, başta mısır ve soya üretiminde kullanılan anahtar gübrelerden biri olan üre fiyatlarında keskin bir artışa yol açabilir. 2024 yılında ABD, Rusya’dan ağırlıklı olarak üre ve amonyum nitrat olmak üzere 1,3 milyar dolar değerinde gübre ithal etti. Amonyum nitratta ise ithalatın yüzde 46’sı yalnızca Rusya’ya ait. S\&P Capital analisti Allan Pickett’e göre bu gübreyi üreten ülke sayısı sınırlı ve Rusya’dan yapılan ithalatın ikamesi hem zaman alacak hem de çiftçilerin maliyetlerini yüzde 30–40 oranında artıracak. Zaten ürün fiyatlarının düşüklüğü nedeniyle zor durumda olan mısır ve soya üreticilerinin bu ek yükü kaldırması zor; nihayetinde bu baskı tüketiciye yansıyacak. ABD Gübre Enstitüsü’ne göre, ortalama bir çiftlikte maliyetlerin yaklaşık yüzde 15’i gübre giderlerinden oluşuyor.
- ABD Ulusal İstihbarat Direktörü Tulsi Gabbard tarafından yayımlanan yeni bir rapora göre, 2016 başkanlık seçimlerine Rusya’nın müdahale ettiği yönündeki suçlamaların istihbarat kurumları tarafından "bilinçli şekilde uydurulduğu" belirtildi. Raporda, Amerikan istihbarat camiasının, Rusya’nın seçim altyapısına siber saldırılarla müdahale ettiğine dair bir kanıtı olmadığını bildiği halde, bu bilgiyi kamuoyundan sakladığı ve manipülasyon yaptığı vurgulandı. Ayrıca, seçim öncesinde FBI ve diğer kurumların, Rusya tehdidine dair değerlendirmeleri özellikle yumuşattığı ve dış müdahalelerin oy sonuçlarını değiştirmeye yönelik olmadığı yönündeki bulguların üstünün örtüldüğü belirtildi.
- Rusya federal havacılık kurumu Rosaviatsiya, Turki Hava Yolları’na yönelik olarak, yolcu haklarının ihlali nedeniyle resmi bir uyarı hazırlığında olduğunu ve iki ülke arasındaki anlaşmaları aşan uçuş sayısının azaltılmasının gündeme geldiğini duyurdu. Moskova-Bodrum seferindeki 20 saatlik gecikmede yolculara su, yemek, otel konaklaması ve bagaj teslimi sağlanmadığı, şirket temsilcisinin uzun süre yolcularla iletişim kurmadığı belirtildi. Rus yasalarına göre dört saatten uzun gecikmelerde sıcak yemek, sekiz saati aşan gecikmelerde ise otel sağlama yükümlülüğü bulunuyor. Daha önce de THY'nin bazı seferlerinde yolcuların bagajsız geldiği ve şirketin bunu uçuş güvenliği için yakıt önceliğiyle açıklamaya çalıştığı bildirildi.
18 Temmuz Cuma
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Vladimir Putin bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmede Ukrayna’daki çatışma, Suriye’deki durum ve ikili ilişkiler ele alındı.
İletişim Başkanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Erdoğan görüşmede Putin’e Ukrayna ile üçüncü müzakere turunun başlatılmasının önemini vurguladı. Erdoğan, İstanbul’un bu süreç için yeniden bir müzakere platformu olabileceğini ifade etti.
Kremlin’in açıklamasına göre, Putin, Erdoğan ile yaptığı telefon görüşmesinde, Ukrayna’daki çatışmanın siyasi ve diplomatik yollarla çözülmesine yönelik ilkesel bir tutum benimsediğini ifade etti. Putin, Türkiye’nin doğrudan Rusya-Ukrayna müzakerelerine ev sahipliği yapma teklifini memnuniyetle karşıladığını belirtti. Erdoğan ise İstanbul’un bu görüşmeler için uygun bir platform olabileceğini dile getirdi. Kremlin açıklamasında, liderlerin ayrıca Suriye’de artan gerginlik dahil olmak üzere Orta Doğu’daki gelişmeleri değerlendirdiği ve ülkedeki istikrarın tüm kesimlerin haklarına saygı temelinde sağlanmasının önemini vurguladıkları bildirildi.
Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov ise tarafların üçüncü tur görüşmelerin yapılacağı konusunda mutabık olduğunu, ancak tarih belirlenmesi gerektiğini söyledi. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy de daha önce Rusya ile diyaloğu yeniden başlatma niyetinde olduğunu açıklamıştı.
- ABD Başkanı Donald Trump, 4 Temmuz’da Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy ile yaptığı telefon görüşmesinde, Kiev’in sadece savunma yaparak kazanamayacağını belirterek Ukrayna'nın saldırıya geçmesi gerektiğini söyledi. Washington Post’un Ukraynalı bir yetkiliye dayandırdığı haberine göre Trump, mevcut koşullarda cephe hattında dengeyi değiştirecek tek yolun taarruz olduğunu savundu.
Temmuz ayı boyunca Trump, Ukrayna’ya silah desteği sözü de verdi. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte'nin açıklamasına göre, ABD ve Almanya özellikle Patriot hava savunma sistemlerinin tedariki konusunda anlaşma sağladı. Ancak bu silahlar doğrudan Ukrayna’ya değil, Avrupa üzerinden gönderilecek, çünkü ödemeleri Avrupa ülkeleri üstlenecek.
Trump, 16 Temmuz’da yaptığı açıklamada, yeni anlaşma kapsamında Patriot sistemlerine ait füzelerin Ukrayna’ya gönderilmeye başlandığını duyurmuştu. Ancak kısa süre önce uzun menzilli füzelerin sevkiyatına dair bir plan olmadığını da ifade etmişti.
- Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, NATO’nun Rusya’nın Kaliningrad bölgesindeki savunma potansiyelini bastırmaya yönelik planlarına ilişkin yaptığı açıklamada, bu tür adımların ittifakın “bir çatışma aracı” haline geldiğini bir kez daha ortaya koyduğunu söyledi. Peskov, Avrupalı savunma yetkililerinden giderek daha sık şekilde düşmanca ve saldırgan açıklamalar duyduklarını vurgulayarak, “Bu tür söylemler bizi kendi güvenliğimizi sağlamak için gerekli tedbirleri almaya zorluyor” dedi.
ABD Avrupa ve Afrika Kara Kuvvetleri Komutanı ve aynı zamanda NATO kara kuvvetleri komutanı General Christopher Donahue, Kaliningrad’daki Rus güçlerinin potansiyelini bastırmaya yönelik planı Almanya’daki bir konferansta açıklamıştı. General, “doğu kanadında caydırıcılık” başlığı altında hazırlanan bu stratejinin, NATO içindeki kara kuvvetlerinin güçlendirilmesini ve savunma sanayisiyle askeri yapıların daha sıkı entegre edilmesini hedeflediğini belirtti.
- İngiltere hükümeti, Rusya’ya yönelik yaptırım listesine 23 yeni isim ve kuruluş eklediğini duyurdu. Londra’nın aldığı yeni karar doğrultusunda, 22 kişi ve bir kuruluşa yaptırım uygulanacak. Hedef alınan isimler arasında, Kırım’daki enerji projelerinden sorumlu Enerji Bakan Yardımcısı Yevgeniy Grabçak ve Kırım Başbakanı Yuriy Gotsanyuk da bulunuyor. Grabçak için “Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne zarar vermek”, Gotsanyuk için ise “Kırım’ın Rusya’ya entegrasyonunu destekleyen federal programların uygulanması” gerekçe gösterildi.
Yaptırım listesine ayrıca, Ukrayna’daki istikrarı bozduğu iddiasıyla Afrika İnisiyatifi haber ajansı ve onun baş editörü Artyom Kureyev, yardımcısı Anna Zamaraeva ve Burkina Faso temsilcisi Viktor Lukovenko da alındı. Listede ayrıca Tuva eski başkanı ve Duma Başkan Yardımcısı Şolban Kara-Ool, gazeteci Anton Krasovskiy, Duma milletvekili Aleksey Kurinny ve DNR Halk Konseyi milletvekili Aleksandr Malkov da yer aldı. Tüm bu isimler Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü baltalamakla suçlanıyor.
- Rusya Soruşturma Komitesi, Dojd televizyon kanalının genel yayın yönetmeni Tihon Dzyadko ve sunucuları Yekaterina Kotrikadze ile Valeriya Ratnikova hakkında ceza davası açtı. Rusya’da “yabancı ajan” olarak tanınan bu 3 isim şimdi, ordu hakkında sahte bilgi yaymak ve yabancı ajan yükümlülüklerini yerine getirmemek suçlamalarıyla karşı karşıya.
Soruşturma Komitesi, Kotrikadze ve Ratnikova hakkında yakalama kararı çıkarılmasını değerlendiriyor. Tihon Dzyadko ise daha önce zaten resmi olarak arananlar listesine dahil edilmişti.
- 2022 yılından bu yana kapalı olan Krasnodar bölgesindeki Gelencik Havalimanı, üç yıl aradan sonra ilk sivil uçuşunu kabul etti. Aeroflot’a ait uçak, Moskova Şeremetyevo Havalimanı’ndan kalkarak saat 15:30’da Gelencik’e indi. Havalimanı, Ukrayna’da başlayan askeri operasyon nedeniyle 2022’de güvenlik gerekçesiyle kapatılmıştı.
- Ukrayna’nın Çernivtsi kentindeki Şevçenko Bölge Mahkemesi, ünlü Rus satranç oyuncusu Sergey Karjakin’i gıyaben 9 yıl hapis cezasına çarptırdı ve tüm mal varlığının müsaderesine karar verdi. Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU), Karjakin’i ülkenin sınırlarını zorla değiştirmeye yönelik faaliyetleri finanse etmekle suçluyor.
SBU’nun açıklamasına göre Karjakin, Rus ordusu için Telegram üzerinden bağış toplayan bir kanal kurdu ve buradan elde edilen gelirle insansız hava araçları, termal dürbünler, özel ekipmanlar ve çeşitli askeri malzemeler satın aldı.
Eski bir Ukrayna vatandaşı olan Karjakin daha sonra Rus vatandaşlığına geçmişti.
- Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin, öğle saatlerinde başkente yaklaşan dört insansız hava aracının hava savunma sistemleri tarafından imha edildiğini duyurdu. İlk İHA’nın 13:21’de düşürüldüğünü açıklayan Sobyanin, yaklaşık 40 dakika sonra iki İHA’nın daha vurulduğunu, 15:19’da ise dördüncü İHA’nın etkisiz hale getirildiğini bildirdi.
Gece saatlerinde de başkente yaklaşan dört İHA’nın daha düşürüldüğü bildirilmişti. Saldırılar nedeniyle Vnukovo Havalimanı birkaç saatliğine uçuşlara ara vermek zorunda kaldı. Enkaz bölgelerinde acil servis ekipleri çalışmalarını sürdürüyor.
- Avrupa Birliği, Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketi kapsamında 22 Rus bankasını daha kısıtlama listesine aldı. Litvanya Dışişleri Bakan Yardımcısı Kęstutis Budrys, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, “18. yaptırım paketi onaylandı. Avrupa, Rusya’nın askeri ekonomisinin kalbine yeni bir darbe indiriyor” ifadelerini kullandı. Ancak hangi bankaların yaptırım listesine alındığına dair ayrıntılar ise henüz kamuoyuna açıklanmadı.
Estonya Dışişleri Bakanı Margus Tsahkna da yaptırımların detaylarını paylaştı. Buna göre, yeni paketteki bankacılık kısıtlamaları, kurumların SWIFT sisteminden çıkarılması yerine doğrudan işlem yasağı şeklinde uygulanacak. Ayrıca, Rus petrolüne uygulanan tavan fiyat 2022’den bu yana sabit olan 60 dolardan 47,6 dolara indirildi. Bu adımın, Rusya’nın enerji gelirlerini daha da sınırlandırmayı hedeflediği belirtiliyor.
18. yaptırım paketi yalnızca bankacılık ve enerji sektörleriyle sınırlı değil. Tsahkna’nın açıklamasına göre, Rusya menşeli ham petrolden elde edilen rafine ürünlerin üçüncü ülkelere ihracatı da yasaklandı. Aynı zamanda, Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 doğalgaz boru hatlarıyla ilgili tüm inşaat, bakım, işletme ve yönetim faaliyetlerine ilişkin mal ve hizmetlerin AB vatandaşları tarafından sağlanması artık tamamen yasak. Bu önlem, Rusya’nın Avrupa’ya yeniden gaz tedarik etmesini kalıcı biçimde engellemeyi amaçlıyor.
Yeni pakette savunma sanayi sektörü de hedef alındı. Estonya Dışişleri Bakanı, Rus askeri-sanayi kompleksine bağlı çok sayıda şirketin ve şahsın da yaptırım listesine alındığını belirtti. Euractiv portalının diplomatik kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, yaptırımlar yalnızca Rusya ile sınırlı kalmadı. Çin, Hong Kong ve Türkiye’de kayıtlı 11 yabancı şirket de kara listeye dahil edildi. Şirketlerden 4'ünün Türkiye'de kayıtlı olduğu bildiriliyor. Bu firmaların, Rusya’ya yönelik yaptırımları dolaylı yollarla deldiği öne sürüldü.
- Avrupa Birliği Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Birlik ülkelerinin Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketini onayladığını duyurdu. Yeni yaptırımlar kapsamında Kuzey Akım doğalgaz boru hatları ile Rosneft’in Hindistan’daki rafinerisi de kısıtlamalara tabi olacak. Kallas’a göre, AB ayrıca Rusya’nın savunma sanayi kompleksine yönelik baskıyı da artırmayı hedefliyor.
Kallas, sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, bu yaptırım paketini “Rusya’ya karşı şimdiye dek kabul edilen en güçlü yaptırımlar” olarak nitelendirdi.
Yeni kara listeye, Brüksel’in Rusya’nın sözde gölge filosunun parçası olarak gördüğü 105 tanker daha eklenecek. Ayrıca, Rus petrolüne uygulanan tavan fiyatın da düşürülmesi planlanıyor. Kallas bu konuda ayrıntı vermezken, Reuters’ın diplomatik kaynaklarına göre yeni tavan fiyat varil başına yaklaşık 47,6 dolar olacak. Bunun yanı sıra, Avrupa Birliği, Rusya ile bağlantılı oldukları ve yaptırımları delmeye yardımcı oldukları gerekçesiyle bazı Çin bankalarına da kısıtlamalar getirmeye hazırlanıyor.
Avrupa Birliği’nin 17. yaptırım paketi 20 Mayıs’ta yürürlüğe girmiş ve Rusya’nın gölge filosuna ait olduğu belirtilen 189 tankeri hedef almıştı. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen daha önce yaptığı açıklamada, Rusya üzerindeki baskının, Devlet Başkanı Vladimir Putin Ukrayna ile bir barış anlaşmasını kabul edene kadar süreceğini vurgulamıştı.
- Geçtiğimiz gece Rusya hava savunma sistemleri, ülke semalarında tespit edilen toplam 73 Ukrayna insansız hava aracını (İHA) etkisiz hale getirdi. Savunma Bakanlığı'nın açıklamasına göre, bu İHA’lardan 10’u Moskova bölgesi üzerinde düşürüldü; bunlardan üçü doğrudan başkente yönelmişti.
Bakanlık, 17 Temmuz saat 23.00 ile 18 Temmuz saat 07.00 (Moskova saatiyle) arasında en yoğun saldırının Bryansk bölgesinde yaşandığını belirtti. Bu bölgede 31 İHA imha edildi. Oryol bölgesinde 17, Kırım üzerinde 4 ve Azak Denizi üzerinde 3 İHA’nın daha düşürüldüğü bildirildi.
Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin de başkente yaklaşmakta olan bir İHA’nın düşürüldüğünü açıklamıştı. Bu tehdide karşılık olarak başkentteki Domodedovo ve Jukovskiy havalimanlarında kısa süreli kısıtlamalar getirildi, ancak bu önlemler 10 dakika içinde kaldırıldı.
Öte yandan Vnukovo ve Kaluga havalimanlarında da uçuş kısıtlamalarının kaldırıldığı bildiriliyor. Rosaviatsiya, bu havalimanlarında saldırı riski nedeniyle geçici sınırlamalar uygulandığını duyurdu. Kaluga Havalimanı 17 Temmuz saat 13:53’te, Vnukovo ise 18 Temmuz saat 01:11’de faaliyetlerini durdurmuştu. 18 Temmuz 04:40 itibarıyla Moskova’ya yönelik 4 İHA’nın daha düşürüldüğü açıklandı.
Ayrıca Nijniy Novgorod Havalimanı’ndaki uçuş sınırlamaları da kaldırıldı.
- Ukrayna hükümeti tarafından kurulan silah yatırım ve tedarik platformu Brave1'in Reuters’a yaptığı açıklamaya göre, yabancı savunma sanayi şirketleri, Rusya-Ukrayna çatışma bölgesinde yeni silah sistemlerini test etme izni alacak. Bu yeni girişim kapsamında şirketler, ürünlerini Ukrayna’ya gönderip uzaktan çevrimiçi eğitim sağlayacak, ardından bu silahların cephedeki kullanımına dair Ukraynalı askerlerden rapor bekleyecek.
Brave1’in yatırımcı ilişkileri sorumlusu Artyom Moroz, Almanya'nın Wiesbaden kentinde düzenlenen savunma konferansında Reuters’a yaptığı açıklamada, bu programa “büyük ilgi” olduğunu söyledi. Ancak hangi şirketlerin projeye katıldığını açıklamadı ve sistemin nasıl işleyeceği ya da maliyetlerin ne olacağı konusunda da bilgi vermekten kaçındı.
- Slovakya Başbakanı Robert Fico, ülkesinin artık Avrupa Birliği’nin Rusya’ya yönelik 18. yaptırım paketini engellemeyeceğini açıkladı. Fico’ya göre, Slovakya Avrupa’nın Rus gaz ithalatını durdurma kararının yaratabileceği zararlara karşı alabileceği tüm güvenceleri sağladı.
Facebook’ta (Rusya’da yasaklı Meta’ya ait) yayınladığı bir video mesajda konuşan Fico, AB’nin yeni yaptırım paketi kapsamında Kuzey Akım-1 ve Kuzey Akım-2 boru hattı altyapısının kullanımının yasaklanmasının öngörüldüğünü söyledi. Avrupa Komisyonu, Rus gazından 2027 itibarıyla tamamen vazgeçmeyi planlıyor. Slovakya ise bu sürecin 2034’e kadar uzatılmasını talep etmişti.
Slovakya, daha önce de Malta ile birlikte bu yaptırım paketini bloke etmişti. Malta yönetimi, Rus petrol taşıyıcılarına yönelik tedbirlerin ülkenin deniz taşımacılığı çıkarlarını olumsuz etkileyebileceğini savunuyor.
- Rusya Ulaştırma Bakanlığı'nın açıklamasına göre, Gelencik Havalimanı bugün yeniden açılıyor. İlk seferi Aeroflot havayolları düzenleyecek. Havalimanı, Rusya’nın Ukrayna’daki askeri harekâtı nedeniyle güvenlik gerekçesiyle 2022'de kapatılmıştı.
- Macaristan Başbakanı Viktor Orban, ülkesinin Avrupa Birliği'nden çıkabileceğini söyledi. Orban’ın açıklaması Nészava gazetesi tarafından aktarıldı.
“Macar seçmenlere bir söz verebilirim: Eğer AB üyeliğinin artık değmediğini görürsem, bu konuda açık konuşacağım,” diyen Orban, şu an için böyle bir durumun oluşmadığını da belirtti.
Orban’a göre, AB artık ekonomik değil, siyasi bir birlik haline geldi. AB’nin Macaristan’a Ukrayna’daki çatışmaya katılma baskısı yaptığı ve “cinsiyet ideolojisini” kabul ettirmeye çalıştığı iddiasında bulundu. Orban, bu dönüşümün İngiltere'nin AB'den çıkmasının da nedeni olduğunu ifade etti.
- Telegram’ın kurucusu Pavel Durov, Rusya’da temsilcilik açılacağına dair çıkan haberlerin ardından kısa bir mesaj yayınladı. Durov önceki paylaşımına “Yüzde 100” cevabını yazarak bu iddiaları yalanladı.
Rus girişimci “Belki de burada masum gazetecilik hataları değil, Telegram’ı itibarsızlaştırmaya yönelik kasıtlı bir kampanya ile karşı karşıyayız,” dediği mesajında iddialara tepki gösterdi.
ARŞİV:
Son gelişmeler: 9 Haziran-20 Temmız 2025
TIKLAYIN
2022'den bugüne: ÖNCEKİ GELİŞMELER.
TIKLAYIN
Реклама