O silahı o gün kim çekti? Az sonra!..
![]()
Hafta içi, TV kanalları arasında bir durak arıyordum. 1. kanal BBC’den aldığı Prenses Diana belgeselini yayınlayacağını duyuruyordu. Bir başka kanal, Clint Eastwood’un Başkan Kennedy’nin öldürüldüğü gün görevde olan FBI ajanını oynadığı ‘Ateş Hattında’ filmini tekrarlıyordu. Travel Channel’da ıskoçya’nın Loch Ness Gölü’nün ‘efsanevi’ canavarı Nessie’nin izi sürülüyor, bir yerel rehber “Ben görmedim, ama gölde bir canavar olduğunu görenler varmış” diye masal anlatıyordu. Ve işte o sırada zıpladığım ıngilizce devlet kanalı Russia Today’de (RTV) kaldım.
Sovyet devrinin arşiv görüntüleri vardı ekranda. O gün Brejnev’e yapılan suikastin yıldönümüydü. St. Petersburg’tan iki tabancayla firar eden bir asker, uçakla Moskova’ya gelmiş, Brejnev’i öldürmesine ramak kalmıştı. Viktor ılyin adlı asker, Prag Baharı’ndan SSCB’nin politik baskılarına kadar tabu konularda konuşup duran bir ‘çıkıntı’ olarak zaten dikkat çekmişti. 1963’te Kennedy’i öldüren Lee Harvey Osvald’ı örnek almıştı. Sonunda Brejnev’i öldürmeyi kafasına koymuş, günlüğüne son olarak “Moskova’ya git ve herşeyi yok et” diye yazıp yola çıkmıştı.
O gün, uzaydan dönen Soyuz-4 ve Soyuz-5 uzay gemilerinin kozmonotları ile Brejnev, birkaç üstü açık araçlık konvoyla halkı selamlıyor ve Kremlin’e yol alıyordu. ılyin, Kızıl Meydan’da uygun bir köşede mevzilendi, ilk arabanın üstüne şarjörleri boşalttı. Ama yanlış arabayı seçmişti. Ertesi gün emekli olacak bir yaşlı şoför öldü, motosikletli polislerden biri yaralandı. Brejnev gerideki bir başka arabadaydı. Ve ılyin yaka paça yakalandı.
Sunucu, Sovyet rejimi yüzünden bu olaydan ancak 1990’ların sonunda haberdar olunduğunu ve ayrıntıların yavaş yavaş gün yüzüne çıktığını anlatıyordu. Ben içimden, “şimdi suikastçinin de Sibirya’da bir kampta kurşuna dizildiğini söyler” diye geçirirken, işin rengi değişti.
“RTV kanalı olarak suikastçi Viktor ılyin’i St. Petersburg’ta yaşadığı evde bulduk” diyordu sunucu.
Meğer o zamanlar ılyin’in bir meczup olduğu doktor raporuyla belgelenmiş, sorgusunu bizzat yapan devrin KGB Başkanı (sonraki SSCB lideri) Yuri Andpropov’a “Brejnev’i öldürüp yerine geçecektim, komünist olmayan bir parti kuracaktım” dediği kayıtlara geçmişti.
Ve SSCB yıkıldıktan hemen sonra mahkeme kararıyla hapisten salıverilmişti. Muhabir, ılyin’in evini buldu, ama kendisi yoktu.
Derken apartmanın önünde eski püskü bir bisikletle, hırpani kılıklı, belki kırk yıldır takdığı kalın çerçeveli gözlüğüyle ılyin belirdi ve kameraları görünce hızla kaçıp gitti.
Söylediği tek anlaşılır söz, “Ölen masum şoför için pişmanım” oldu.
ılyin ABD’de yaşasaydı, neler olabileceğini tahmine çalıştım. Kennedy cinayetinden Marilyn Monroe ya da Elvis Presley’e kadar, ünlülerin ölülerinden de para kazanmayı, binlerce kişiyi besleyen efsaneler yaratmayı, birkaç yılda bir yeni iddialar ortaya atıp bayat yemekleri bir kez daha satmayı beceren Amerikalılar...
Route 66’dan tutun da Harlem sokaklarına kadar değerli-değersiz herşeyi Hollywood gazıyla allayıp pullayıp dünyaya satan Amerikalılar...
Prenses Di’den Nessie’ye dek her şeye, ‘Bundan nasıl para kazanırız’ diye kafa yoran Batılılar...
Cilalanmış ahir zaman efsanelerinden film, kitap, belgesel, hediyelik, kolleksiyon ürünü çıkara çıkara tüm dünyaya kendini besleten uyanıklar dünyası...
Biz Brejnev’e suikast girişiminde bulunan ılyin’in emekli maaşıyla, tek başına, tek göz bir evde hala yaşadığını daha yeni öğrendik. Ve bültenin sonunda hatırlayıp yine unuttuk. Bu ABD’de “Osvald, aslında Teksas’ta bir köyde yaşıyor ve şimdi CNN’de Larry King Live’da” diye anons geçmeye benzerdi.
Amerikan kapitalizminin sırrı, pireyi deve, tozu altın gösterip satabilmekte galiba.
şu yaşadığımız ‘derin kriz’ yıllarına dikkat edin. ılk şok geçsin, ne çok film, kitap, hediyelik piyasaya çıkarır aslan Amerikalılar. Hatta batan bankalarla mortgage şirketlerinin ofislerini bilet kesip gezdirtirler.
Girişimci ruh böyle bir şey. Bizdeyse “Van Gölü’nde canavar görüldü” söylentisi “Turist gelir, eğlence olur, ilişmeyelim” denileceğine, “Yalan! Yok öyle bir canavar” diye velvele çıkarır. Burada ılyin, bisikletiyle Petersburg sokaklarında sürtüp “Ne günlerdi, çektim tabancayı saydırdım Brejnev’e” dedikçe “Bas git ya, kafa şişirme” diye her mekandan sürülmeye devam eder.
Реклама