Mezarlıkta ıslıkla çalınan kriz ninnileri
![]()
Hızını alamıyor, devam ediyor: “Bu hali görünce, bir kriz gelsin bu zihniyet, ebesinin örekesini görsün diyorum, ama öyle olursa da fatura yine bize kesilir. Onun için mecburen susuyorum...”
Çivisi çıkan Moskova’dan bir manzara bu. Bir yanda acı gerçekler, öbür yanda bitmeyen hayal alemi... Ekonomistlere göre, “şu an ham petrol fiyatında her 1 dolarlık düşüş, Rusya’nın yıllık gelirinin 2 milyar dolar azalması demek”. Üç ay önce 147 dolara çıkan petrol bugün 80 doların altına sarkıyor. Gerisini siz düşünün.
Dünyanın çivisi çıktı. Bıraktık, geçtiler; kanımızı içtiler. Serbest piyasa ekonomisi sizlere ömür. Gerçi Rusya için eskiye dönmek zor olmadı; çünkü zaten fazla uzaklaşmamışlardı. O yüzden Moskova borsası düşüşü durdurma derdiyle aç-kapa yapmaktan yalama olduğunda pek şaşıran yok.
Meselenin medyaya yansıyış tarzında da eski devrin mükemmel tekrarı var. Borsa yerle yeksan olduğunda devlet TV’lerinde üstünkörü iki cümleyle geçiştiriliyor.
Kazara bir gün borsanın biraz biti kanlansa, “ışte ekonominin gücü” diye Rus’a Rus propagandası yapılıyor. Haddizatında, zaten paniğe meyyal sokaktaki adamı
iyice fişeklemenin anlamı yok. Benim gözüm, 24 saat, hakkını vererek ekonomi-finans haberciliği yapan RBC kanalında. “Bu kanalı izleyenler binde bir bile değil. Halk sadece büyük kanallara bakar, onlardan da ekonomide çok tatsız şeyler olduğunu anlamak zor” diyor eşim.
Zaten Rusya’da siyasetten ekonomiye, kıran kırana tartışmaların yapıldığı, cesur haber programlarının eksik olmadığı dönemin, 2000’lerin başında tabutu çivilendi. Herkes hizaya getirildi. şimdi büyük kanallar, düzeyi yerlerde sürünmese de, magazin ve mizah programlarıyla, buz üstünde danstan sirkte takla atmaya kadar envai çeşit eğlencelik yarışmalarla dolu. Siyasetin, muhalefetin esamesi okunmuyor. Halk politikadan uzak tutuluyor, mayınlı arazinin dışında çekirdek çitletiyor.
Gazetelerde hafif yollu, “Hayrola ne oluyor? Yine 1991’e, 1998’e benzer bir ekonomik kriz mi kapıyı çalıyor?” haberleri çıkınca, genellikle ‘merkezci ve kadrolu’ uzmanların “Rubleden iyisi yok. Dolar yakında ABD ile birlikte batıp gidecek. Borsa da zaten kumar gibi, hiç kanmayın. Siz en iyisi paralarınızı sağlam devlet bankalarında tutun. Rusya’nın 500 küsur milyar dolar rezervi var. Bize birşey olmaz, kriz bize koymaz” diyen ‘yurttan sesler korosu’ işitiliyor. “Ama, fakat, petrol, borçlar, kötü yönetim, kredi batakları, rüşvet ekonomisi, tüketim çılgınlığı vs..” diyen ‘çatlak’ sesler kuru gürültü sayılıyor.
Ve geçen hafta medyaya yansıyan bir anket sonucu, böylesi durumlarda Rus halkının artık gelenekselleşmiş tepkisini teyit ediyor: Mala hücum! Tasarruf değil, tüketim rekor hızla artıyor. Neden mi?
Çünkü hem SSCB dağılırken, hem 98 krizinde tüm birikimleri bir gecede devalüsyonla buharlaşan çoğunluk, “Belli mi olur, yine paramız pul olacağına, mala yatıralım bari” ruh halinde. ABD’nin kriz belası Avrupa üzerinden buraya arzı endam ederse, o vakte kadar perakende piyasalarının iyi iş yapacağı bir ‘kriz sezonu öncesi ralli’ olması işten bile değil. Arkadaşım Alla, “ıyi bir mobilyayı gözüme kestirdim, para eriyeceğine şimdi hemen alayım, gerçi çok da ihtiyacım yok ama...” diyor.
“Keşke Godot’yu bekler gibi bekleyebilseydik, ama sanki sahidene gelecek gibi” diyebileceğimiz bir bekleyiş var burada da. ABD’nin artık dibi bulduğu anlaşılsa belki nefes alınacak, ama meret düştükçe düşüyor. Rusların çoğu, biat medyasının gücü sayesinde, süzgeçten geçen ‘zararsız’ bilgilerle pişpişleniyor. Ama petrolün rüzgarı kesildi. Zayiatsız kurtulmak imkansız.
Moral vermek ve bulmak isterken, gece mezarlık yolunda ıslık çalanlara benziyoruz
12.10.2008
Реклама