CHP’nin hazırladığı "Suriye Krizinin Gölgesinde Türkiye-Rusya İlişkileri” isimli kitapta, Rusya’nın Suriye krizinden sonra izlediği stratejiyle “tek taşla pek çok kuş vurduğu” belirtildi
CHP, Türkiye’nin Rusya’ya ekonomi ve ticaret alanında artan bağımlılığını ve bu bağımlılığın Suriye krizine yansımasını mercek altına alan bir kitap hazırladı. CHP Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak koordinasyonunda hazırlanan, “Suriye Krizinin Gölgesinde Türkiye-Rusya İlişkileri” isimli kitapta Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkiler enine boyuna ele alındı. Kitabın, CHP’nin kasım ayında hazırladığı raporun genişletilerek hazırlandığı bildirildi.
Türkiye’nin, 2016’dan sonra Rusya ile yakınlaşmasında geleneksel müttefikleriyle yaşadığı bazı sorunların etkisinin de olduğuna dikkati çekilen kitapta şu ifadelere yer verildi:
“15 Temmuz darbe girişimi ve bu girişimin kınanmasında NATO ve Batı ülkelerinin gösterdiği ihtiyat Türkiye’yi rahatsız etmiştir. Yine, PKK/PYD-YPG’nin ABD tarafından Suriye’de muhatap alınması ve sahada bu unsurlarla gösterilen işbirliği Türkiye’yi rahatsız eden bir başka husus olmuştur. Rusya, Türkiye’nin geleneksel müttefikleriyle yaşadığı sorunları iyi değerlendirerek Türkiye ile asimetrik bağımlılık ilişkisini kendi lehine derinleştirmeyi bilmiştir.
Nitekim 2015’te yaşanan krizle duran Akkuyu Nükleer Güç Santrali çalışmaları yeniden hızlanırken, TürkAkım ‘Projesiyle enerjide Rusya’ya bağımlılık daha da artmıştır. Yine Rusya, bu dönemde, S-400 gibi stratejik bir silah sistemini Türkiye’ye satarak NATO ittifakı içinde önemli bir çatlak yaratmayı da başarmıştır. Türkiye, üretim ortağı olduğu F-35 projesinden dışlanmış, askeri ihtiyaç planlamasında ciddi sıkıntılar ortaya çıkmıştır. Rusya, Suriye krizinden sonra izlediği stratejiyle tek taşla pek çok kuş vurmayı bilmiştir.”
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da, Türkiye’nin güvenliği ve ulusal çıkarları için en kalıcı teminatın istikrarlı bir Suriye olduğunu belirterek, “Suriye krizinin tek kazananı Rusya oldu. Rusya güneyde de komşu haline geldi” dedi. Kılıçdaroğlu, ‘Suriye Krizinin Gölgesinde Türkiye-Rusya İlişkileri’ kitabının önsözünde özetle şu görüşleri dile getirdi:
“Suriye’de yaşanan kriz sekizinci yılını tamamladı. Bu zaman diliminde yakın coğrafyamız büyük değişimlere, acılara ve alt üst oluşlara şahit oldu. Türkiye’yi 17 yıldır yöneten AK Parti iktidarının ideolojik, maceracı, öngörüden ve tutarlılıktan yoksun dış politikası sınırlarımızdaki yangını daha da büyüttü. AK Parti’nin dış politikadaki hataları, ülkemizin ekonomisine, sosyal dengelerine, güvenliğine ciddi zarar verirken; bunun bedelini milletimiz çok acı şekilde ödedi, ödemeye de devam ediyor. En uzun kara sınırımız olan Suriye sınırımız, Afganistan-Pakistan sınırına döndü.
‘Komşularla sıfır sorun’ diyerek yola çıkan iktidar, sadece bölgede değil, kendi ifadesiyle tüm dünyada, ülkemizi ‘değerli’ bir yalnızlığın içine sürükledi. Tüm bu hatalar neticesinde, AK Parti iktidarı egemen güçlerin başkentleri arasında adeta pinpon topuna döndü.
Suriye’deki krizi kendince doğru değerlendiren ve kazanan yegane ülke ise kuzey komşumuz Rusya oldu. Rusya, AK Parti iktidarının Suriye’deki hesap hatalarından yararlanmayı çok iyi bildi. Suriye’de sıkışan mevcut iktidar, Rusya’ya başta ekonomik olmak üzere çok sayıda taviz vermek zorunda kaldı. Zaten Rusya lehine ağır basan ticari ve ekonomik ilişkilerdeki dengenin, bu tavizlerden sonra Türkiye aleyhine daha da bozulacağı anlaşılıyor.
AK Parti iktidarı, Rusya için Suriye’nin stratejik önemini krizin başında kavrayamadı. 2015’te sahaya doğrudan inen Rusya, Suriye’deki askeri konumunu daha da güçlendirerek Türkiye’nin sadece kuzeyinde değil, güneyinde de komşu haline geldi. 2014’te Kırım’ı ilhak ettiği için diplomatik ve ekonomik yaptırımlarla dünyada yalnızlaşan Rusya, Suriye kriziyle yeniden uluslararası oyun kurucu konumuna geldi.
Biz, CHP olarak, Suriye krizinin daha ilk gününden itibaren bu krizin aşılması ve ülkemizin menfaatlerinin korunması için samimi gayret gösterdik. Maceracı bir dış politikaya hep karşı çıktık.
2011’den bu yana geçen sekiz yıllık zaman ve yaşanan acılar, bu rehber ilkenin haklılığını bir kez daha ortaya çıkardı. Ülkemiz güvenliğinin ve ulusal çıkarlarımızın korunmasının en kalıcı teminatı, barış ve istikrara kavuşmuş bir Suriye’dir. Suriye politikamız ideolojik esaslara veya bölge dışı ülkelerin çıkar ve önceliklerine göre belirlenemez. Suriye politikamız kendi esenliğimiz ve komşumuzun istikrarı zemininde, barış ve hukuk ekseninde şekillenmelidir.”
Ekonomi Politikaları Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak’ın koordinasyonunda hazırlanan ‘Suriye Krizinin Gölgesinde Türkiye-Rusya İlişkileri’ kitabında, Moskova ile ilişkiler geliştirilirken dengelerin gözetilmesi gerektiği belirtildi. Kitapta “İlişkilerde asimetrik bir bağımlılığın oluşmasına izin verilmemelidir” denildi. (Birgün, Hürriyet)
15.12.2019