Eski ekonomik model miadını doldurdu, yeni bir model arayışında ise bulunulmuyor. Bunun için ne gibi girişimler yapmayı düşünüyorsunuz?"
Putin: "Tahmininiz tam olmasa da, olabileceğe çok yakın. Sizinle beraber çalıştığımız dönemde bir şeyler gözden geçirilmediyse, bunda herhalde sizin de sorumluluğunuz var. İş dünyası için, yatırımlar için en iyi şartları oluşturmamız gerekiyor. Kredi-para politikalarımızın geliştirilmesi gerekiyor. Yapmamız gereken her şeyi saymam uzun sürer.
Gergin bir ortamda olmamıza rağmen, hükümet bu sene bazı sosyal ödemeleri kesti. Sizin görüşünüzde olan kesimin, bunları yeterli bulmadığını biliyorum. Maaşlarda daha fazla azalma, emeklilik yaşının hemen artırılması gerektiğini savunuyorlar.
Tüm bunlar bakıldığında doğru olabilir, ancak kalbimizi de dinlememiz gerekiyor. İnsanların nasıl yaşadıklarını görmeliyiz.
Bunlara dikkat etmez isek, iktidara güvenin yitirildiği 90’lı yıllara geri dönebilir ve ekonomiyi toparlamak için şimdikinden çok daha fazla kaynağa gerek duyabiliriz.".
PUTİN'İN AÇIKLAMALARININ AYRINTILARI
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Direkt Hat Programı'nda Ukrayna krizi ile ilgili soruları yanıtladı.
Ukrayna Devlet Başkanı Pyotr Poroşenko'nun "Donbass'ı alın önerisi" iddiaları ile ilgili soru üzerine Putin, şunları ifade etti:
"Hayır, böyle bir konuşma geçmedi. Donbass ekonomisini ve sosyal yaşamı yeniden canlandurmak için yapılabilecekleri konuştuk. Ancak Kiev'in bu konularda isteksiz olduğunu görüyoruz. Bu hususlara anlaşmalarda yer verilmişti ancak bunlar hayata geçirilmedi. Aslına bakacak olursak, Kiev'deki mevcut iktidar, Donbass'ı kendi elleriyle Ukrayna'dan ayırıyor. Kiev, Minsk Anlaşması'nı uygulamıyor ve Donbass halkına yönelik tam kapsamlı bir ambargo gözleniyor. Ukrayna yönetiminin çok sayıda hata yaptığını düşünüyorum. Kiev, durumu çıkmaza sürüklüyor. Halbuki, Donbass'taki sorunu barışçıl yöntemlerle çözme şansımız vardı."
Ukrayna'ya yardım konusuna da değine Putin, "Biz insanlara yardım ediyoruz, her şeyden önce Ukrayna halkına yardım ediyoruz. Ukrayna ekonomisinin krizden çıkmasını istiyoruz. Çünkü biz, komşularımız ve ortaklarımız sınırlarımızda huzur ve düzen olmasını istiyoruz. Ukrayna ile ekonomik ilişkilerimizi geliştirme şansına da sahiptik fakat gerçekleşmedi. Rusya olarak Kiev yönetiminden bir beklentimiz yok. Rusya'ya tüm alanlarda önyargısız yaklaşsınlar ve eşit seviyeli bir ortak olarak görsünler, bu bize yeter" dedi.
Rusya ile güçlü bağlara sahip olan nüfusun yasal haklarının korunmasının önemli olduğunu söyleyen Putin, şu ifadeleri kullandı: "İlişkilerin normalleşmesi için her türlü çabayı sarf edeceğiz. Donbass'taki sorunun çözülmesi için Minsk süreci çerçevesinde çalışma grupları kurulmalı ve ekonomi, sınırlar, siyasi reform gibi konularda çalışmalara başlanmalı. Ancak bugün için sadece Kiev'den yükselen tehdit mesajlarına tanıklık ediyoruz. Ancak biz barışçıl çözüm için çalışmaya devam ediyoruz. Siyasi çözüm, Ukrayna krizinde tek çıkış yolu."
Siyasetçi Irina Khakamada, Rusya lideri Putin’in soruları yanıtladığı Direkt Hat programında martta öldürülen muhalif Boris Nemtsov’a değindi.
Khakamada Putin’e yönelttiği soruların ilkinde, Nemtsov’u öldüren kişinin bulunup bulanamayacağını ve muhalefetin siyasette yeri olup olmadığını sordu. Putin buna cevaben, “Muhalefet ülkenin siyasi hayatına hukuka uygun şekilde katılma hakkına sahip. Uzun vadede, parlamentoda kimin olması gerektiğine halk karar verecek” dedi.
“Beni devamlı eleştirmesine rağmen, geçmişte Nemtsov ile oldukça yakın bir ilişkim vardı” ifadelerini kullanan Putin, FSB ve polisin cinayetle ilgisi bulunan kişileri olaydan 24-36 saat sonra tespit ettiğini ve genel olarak bakıldığında davanın yalnızca birkaç saat içinde çözüldüğünü vurguladı.
İkinci olarak da Nemtsov’un öldürülmeden önce Ukrayna’daki Rus askerlerinin varlığını araştırdığını hatırlatan ve belki de bu yüzden öldürüldüğünü ima eden Khakamada’ya Putin’in cevabı netti: “Ukrayna’da hiç Rus askeri yok.”
Tam 4 saat süren program sırasında ülkenin birçok bölgesine görüntülü bağlantı yapıldı. Putin, 70'ten fazla soruya yanıt verdi. Halk, Putin'e soru yöneltebilmek ve açıklamalarını dinlemek için adeta ekrana kilitlendi. Programı Gostiny Dvor'daki canlı yayın stüdyosunda yaklaşık 250 gazeteci izledi.
Direkt Hat programına gösterilen ilgi bu yıl her zamankinden daha çoktu. Rusya lideri için yöneltilen sorular 3 milyonu geçti. Bu, 12 yılın rekoru anlamına geliyor.
Kremlin, program için önceden kurulan çağrı merkezlerine 9 Nisan'dan bu yana 2 milyondan fazla sorunun iletildiğini duyurmuştu. Kremlin'e göre iletilen sorular ülke ekonomisi, emekli maaşları, konut sorunu, Ukrayna ve Ortadoğu'daki krizler gibi geniş bir yelpazeyi kapsadı.
"KLONLANMAK İSTER MİYDİNİZ?"
Soru: Kendinizi klonlamak ister misiniz?
Putin: Hayır.
Soru: Arkadaşlarınızın sizden faydalandığını düşünüyor musunuz?
Putin: Neden sadece arkadaşlarımı soruyorsunuz? Herkes faydalanıyor.
Soru: Neden basın toplantıları için perşembe gününü tercih ediyorsunuz?
Putin: Bu yalnızca bir tesadüf.
Soru: BM Genel Sekreteri olmak ister miydiniz?
Putin: Hayır.
Putin, Almanya'nın eski başbakanı Gerhard Schröder ile bir anısını da paylaştı. Birkaç yıl önce Schröder'i Rus saunası olarak bilinen ‘banya'ya götürdüğünü anlatan Putin, saunanın yandığını Schröder'in ise kaçmadan önce birasını bitirmek için direttiğini söyledi.
'Vostoçnıy' Putin'in kontrolünde mi olacak?
Soru: Kırım belgeselinde, süreç içinde kontrolün sizde olduğunu söylediniz. Vostoçnıy uzay üssü, Kırım'ın dönüşü kadar önemli. Burada da kontrol sizde mi olacak?
Putin: "Kırım: Eve Dönüş" belgeselinde her şeyin kontrol altında olduğunu söylerken, kendi rolüme dikkat çekmek istememiştim. Meşru iktidarın olduğu ülkelerde sorunlar halkın çıkarına olacak şekilde çözülüyor, ancak bir ülkede meşru iktidar yoksa, tam tersi oluyor. Size katılıyorum, Vostoçnıy uzay üssü çok önemli. Ancak uzay alanında daha önemli projelerimiz var. Sene sonunda Soyuz-2, Angara gibi uzay araçlarını fırlatacağız. 2023 yılında kendi uzay istasyonumuzu kurmuş olacağız. Uluslararası Uzay İstasyonu'ndan Rusya'nın sadece yüzde 5'ini görebiliyoruz. Kendi istasyonumuzdan ise topraklarımızın tamamını gözlemleyebileceğiz. Bu bizim için birçok açıdan önem arz ediyor. Bu nedenle şunu söyleyebilirim ki, uzay üssünün inşa süreci benim kontrolüm altında ilerleyecek.
Günde kaç saat uyuyorsunuz?
Direkt Hat programında gülümseten anlar da yaşandı. Rusya’nın Nalçik bölgesinden 4 yaşında bir çocuk Putin’e günde kaç saat uyuduğunu sordu. Devlet başkanı olmak istediğini söyleyen küçük çocuk, “Ama başkanlık çok zor. Günde kaç saat uyuyorsunuz? Ben uyumayı gerçekten çok seviyorum” dedi. Soruya esprili bir yanıt veren Vladimir Putin “Uyumayı sevmen harika. Demek ki iyi bir başkan olacaksın” ifadelerini kullandı.
Putin'e Irak Şam İslam Devleti (IŞİD) tehdidiyle ilgili bir soru da yöneltildi. IŞİD'in güçlenmesinde ABD'nin de payı olduğunu ima eden Putin şunları söyledi: "IŞİD ilkin Irak'ta ortaya çıktı ve buradan yayıldı. Irak'ın demokratik olmayan bir lideri (Saddam Hüseyin) vardı ancak o sıralar terörizm yoktu. IŞİD'in Rusya için doğrudan bir tehdit oluşturduğunu düşünmüyorum ancak örgüt saflarında savaşanlar arasında Rusya vatandaşlarının olması bizi çok endişelendiriyor. Bunun farkındayız. Elimizde isimler var. Gerekli tedbirleri alıyoruz."
Fransa'nın Mistral sevkiyatını iptal etmesi
"Fransa'nın Mistral sevkiyatını iptal etmesi, Rusya'nın savunma gücünü etkilemez. Mistral anlaşmasındaki yükümlülüklerin yerine getirilmemesi nedeniyle Paris yönetiminden paramızı iade etmesini talep ettik. Fransa'nın geri ödeme yapacağından eminim.
Fransa'dan bu yüzden ilave ödeme yapmasını ya da para cezası ödemesinde ısrarcı olmayacağız. İstediğimiz, gemilerin teslim edilmemesi durumunda yaptığımız harcamaların geri verilmesi. Ancak bu olay (gemilerin zamanında teslim edilmemesi) bizi Fransız ortaklarımızın güvenilirliğini sorgulayama itti. Bunu ileride mutlaka dikkate alacağız."
Nazizm ve Stalinism birbiriyle karşılaştırmak doğru değil
Rusya lideri Putin'e yöneltilen sorulardan biri de Ukrayna parlamentosunun geçenlerde kabul ettiği Nazizm ve Stalizmi bir tutan tasarıyla ilgiliydi. Putin, yanıt olarak "Nazizm ve Stalinizmi birbiriyle karşılaştırmak doğru değil. Naziler açık bir biçimde Yahudileri, Slavları ve Çingeneleri yok edeceklerini söyledi. Stalin, elbette melek değildi. Ancak hiçbir zaman da etnik grupları yok etmekten bahsetmedi" dedi.
Soru: Donbass halkı, bölgelerimizin kaderini, Ukrayna'dan ayrılma olasılığını merak ediyor. Çok sayıda insan Ukrayna'yı seviyor ancak çatışmalar nedeniyle Donbass'ta yaşamak imkansız hale geledi. Yeni Rusya'nın (Novorossiya) geleceğine ilişkin neler söyleyeceksiniz?
Putin: Öncelikle, normal gündelik yaşama geri dönmek, insanların evlerini terk etmesini engellemek ve geri dönmelerini sağlamak için çalışmalar yapmalıyız. Ardından Donbass ile Kiev arasındaki ekonomik ilişkilerin yeniden başlamasını sağlamalıyız. Ukrayna'daki elektrik üretimi, Donbass kömürüne dayanıyor. Afrika ya da Avustralya'dan kömür almak saçma ancak bu yönde girişimler var. Ekonominin yeniden canlanması için önemli adımlar atılıyor. Minsk Anlaşmaları'nı uygulayarak, Ukrayna ile ortak siyasi zeminde buluşulabilir. Donbass'ta kesinlikle savaş olmayacak. Bu konuda içiniz rahat olsun. Bazı sıradışı durumlar yaşandı, Rusya topraklarına füzeler geldi ancak bunların hepsi tesadüftü, Ukrayna, Rusya topraklarına ya da halkına zarar vermek istemedi.
Ukrayna'ya doğalgaz indirimi yapmak zorunda değiliz
Ukrayna'ya doğalgaz indirimi yapmak zorunda değiliz ancak Ukrayna ekonomisinin aksi halede çok zor duruma düşeceğini anlıyoruz ve indirimi uygun buluyoruz. Geçen sene 20 milyar dolar kredi verilmesi konusunda anlaştık ve bugüne kadar 17,4 milyar dolar gönderdik. Ukrayna'ya doğalgaz indirimi yaptık ancak onlar iç piyasaya verdikleri gaz fiyatını yüzde 300 arttırdı. Ukrayna'daki durum ciddi anlamda çok kötü. Gemi inşaa, füze üretimi ve nükleer enerji alanlarındaki işbirliği yavaşladı. Tüm bunların çok ağır sonuçları olacak. Ukrayna ile ilişkilerimizi yeniden canlandırmak için elimizden geleni yapacağız.
Poroşenko, Donbass'ı almamı önermedi
Soru: Ukrayna Devlet Başkanı Pyotr Poroşenko ile yaptığınız bir görüşmede, Poroşenko'nun size Donbass'ı almanızı önerdiği iddia edildi. Aranızda böyle bir konuşma geçti mi?
Putin: Hayır, böyle bir konuşma geçmedi. Donbass ekonomisini ve sosyal yaşamı yeniden canlandurmak için yapılabilecekleri konuştuk. Ancak Kiev'in bu konularda isteksiz olduğunu görüyoruz. Bu hususlara anlaşmalarda yer verilmişti ancak bunlar hayata geçirilmedi.
İran'a silah gönderme yasağını sürdürmek için neden yok
MGİMO Üniversitesi Rektörü Anatoliu Torkunov'un İran'a S-300 sevkiyatına ilişkin sorusuna yanıt veren Putin, şunları söyledi: "Ortadoğu'ya en fazla silah sevk eden Rusya değil. ABD, bizden çok daha fazla miktarda silah gönderiyor. İran ile ilgili duruma bakacak olursak, Tahran'a S-300 göndermemiz, İsrail'i kesinlikle tehdit etmiyor. S-300'ler sadece savunma amaçlı kullanılan bir sistem. Kaldı ki, Yemen'deki durumu göz önünde bulunduracak olursak, S-300 sevkiyatının caydırıcı bir faktör olduğunu söyleyebilirim."
Eski Maliye Bakanı Aleksey Kudrin de soru soranlar arasında
Eski Maliye Bakanı Aleksey Kudrin: İlk görev sürenizde, ekonomi her yıl yüzde 7 büyüdü. Petrol fiyatları ise 30 dolar seviyesindeydi. Ancak bu görev sürenizde ise dolar 60-65 dolar seviyesinde olmasına rağmen, büyüme yüzde 1,5. Bu oran dünya ortalamasının altında ve Rusya'nın dünya ekonomisindeki payı azalacak. İlerleme duracağı için ekonomimiz zayıflayacağı gibi savunma kapasitemiz de zayıflayacak. Hükümetin hazırladığı program artık işlerliğini kaybetti. Yeni bir model oluşturmayı düşünüyor musunuz?
Putin: Birlikte uzun süre çalıştık. Kalkınma-2020 programının yazarları arasında siz de vardınız. Eğer bazı şeyler gözden kaçırdıysak, bunda sizin de suçunuz var (gülerek). Şu an dünyada ve Rusya ekonomisinde neler olup bittiğine gerçekçi bir şekilde bakmamız gerekiyor. İş dünyası ve özel yatırımcılar için en iyi koşulları oluşturmalıyız. Kredi ve para politikamızı geliştirmeliyiz. Ülkedeki idari, güvenlik ve hukuk sistemlerini daha iyi hale getirmeliyiz. Sizin görüşünüzü paylaşan kişilerin tavsiyelerini dikkate alıyoruz ve bu yönde politika uyguluyoruz. Ülke yönetimine duyulan güven devam etmeli. Aksi halde 1990'da yaşanan duruma hızlı şekilde dönme tehlikesiyle karşı karşıya kalırız. ABD'deki duruma da bakalım. ABD'nin devlet borcu, ülkenin GSYİH'sinin üzerinde. Bu durum, küresel ekonomi için tedirginlik verici bir işaret. AB'de ne kadar sorun yaşandığı da ortada. Ancak biz yüksek büyüme rakamlarına ulaşmak için çalışmalarımızı sürdüreceğiz.
Hükümete yönelik eleştirileri abartılı buluyorum
Rublenin güçlenmesi, sadece petrol fiyatlarına ya da hükümetin faaliyetlerine bağlı değil. Rubleye doğrudan müdahalede bulunduk. Müdahale hiçbir soruna neden olmadı, her şey yolunda devam ediyor.
Hükümete yönelik eleştirileri abartılı buluyorum. 'Hükümet, anti-kriz planını daha hızlı hazırlayabilirdi' diyorlar. Sonuç olarak, program hazırlandı ve ekonomideki durum orada ayrıntılı bir şekilde yansıtılıyor.
Yaptırımlar, Ukrayna kriziyle ilgili değil, siyasi motifli
Yaptırımların hemen kalkmasını beklemek doğru değil. Yaptırımlar, Rusya'yı dizginlemek için bazı ortaklar tarafından alınan stratejik bir karar. Rusya, yaptırımları sorun olarak değil, yeni ülkelere açılma fırsatı olarak görmeli. Kiev, Minsk Anlaşması'nı uygulamada acele etmiyor ancak yaptırımlar yürürlükte kalmaya devam ediyor. Yaptırımlar, Ukrayna kriziyle ilgili değil, siyasi motifli.
Rusya ekonomisi iki yılda eski gücüne kavuşur
Petrol üretimi rekor seviyeye çıkarak 525 milyon tona yükseldi. 2014 yılında toplam 82 milyon metrekare konut inşa edildi. Rusya'daki ekonomik belirsizlik, sermaye çıkışına neden oldu ancak bankacılık sektörü, güzel bir dinamik yakaladı. Özel ve tüzel kişiler, diğer ülkelerin para birimlerine çevirdiklerini yatırımlarını yeniden rubleye döndürmeye başladı. (SPUTNİK NEWS)