“Olağanüstü hal” önlemleri: Sermaye kontrolü ve borç ödememe dahil, seçenekler masada
![]()
Rublenin iki günde yüzde 20’ye yakın değer kaybettiği Rusya’da, Merkez Bankası’nın faizleri yüzde 17’ye çıkarması “Doğru ama çok geç alınmış bir karar” diye eleştirilirken, alınabilecek yeni önlemlerle ekonomide “olağanüstü hal” ilan edilme ihtimali tartışılıyor. Dün gelişmeleri Kremlin’den izleyen ancak topa girmeyen Başkan Putin’in ekonomi kurmaylarından gelen seçenekleri değerlendirdiği, yarın (Perşembe) yapacağı yıllık basın toplantısı sırasında canlı yayında önemli açıklamalar yapabileceği belirtiliyor.
Kurda tam bir çöküşün ve piyasalarda 1998 krizini hatırlatan paniğin yaşandığı Rusya’da dün Başbakan Medvedev, ekonomi kurmaylarıyla toplantılar yaptı. Rus basınına yansıyan haber ve yorumlara göre, hükümet “en kötü gün senaryosu” dahil alınabilecek yeni tedbirleri ele aldı.
Buna göre, yerli ve yabancı ekonomistlerin de son günlerde öne çıkardıkları bazı “olağanüstü” tedbirlerin uygulanabilirliği sorgulanıyor. İki önemli seçenek masada:
Birincisi, sermaye hareketine kontrol getirerek spekülatif hareketleri önlemek. Yani ülkeden yurtdışına para transferlerini bir süre sıkı kontrol altına almak, kar transferlerini durdurmak bir seçenek olarak tartışılıyor. Merkez Bankası’nın bugüne kadar rubleyi korumak için piyasalara sattığı paranın anında dışarı gittiği, artık sıkı politikaların şart olduğunu savunan bir grup Kremlin’e baskı yapıyor. 1998 krizi sırasında Malezya’nın kullandığı sermaye kontrolü silahı işe yaramış, kurun ateşi söndürülmüş, ülke IMF ile anlaşmaya gerek kalmaksızın krizi atlatmıştı. Malezya o dönemde offshore operasyonları yasaklamış, yabancı yatırımcıların kar transferlerini bir yıl süreyle durdurmuştu. Bu sayede hükümet faizleri indirmeyi başarmış, ekonomi rahatlamış, bir yıl sonra Malezya yeniden dışarıdan borçlanabilecek duruma gelmişti. Rusya’nın bugünkü durumunun çok benzer olduğu ve sermaye kontrolü seçeneğinin Putin’in masasında olduğu haberleri geliyor. Ancak bunun Rusya'nın imajı açısından yaratacağı olumsuz tablo nedeniyle tercih edilmediği vurgulanıyor.
İkinci önlem olarak, Rus şirketlerinin dış borç ödemelerini ertelemesi seçeneği konuşuluyor. Yıl sonuna kadar 30 milyar dolar, gelecek yıl içinde 130 milyar dolar kredi geri ödemesi olan büyük şirket ve bankalar, Batı yaptırımları yüzünden yeni borçlanma imkanı bulamadığından, gözlerini Rusya Merkez Bankası’nın 420 milyar dolar civarındaki rezervlerine dikmiş durumdalar. Hatta dün döviz piyasasında yaşanan çöküşün, Merkez Bankası’ndan ucuz kredi alan Rosneft’in borçlarını ödeyebilmek için piyasadan döviz satın alarak dengeleri sarsması olduğu iddia edilmiş, Rosneft CEO’su Seçin iddiayı şiddetle reddetmişti.
Kremlin’e en yakın analistlerden, milletvekili Sergey Markov, rublenin düşmesinin ekonomik değil politik bir durum olduğunu, Batı’nın Rusya’ya diz çöktürmek için bu silahı kullandığını belirterek, “Sorun politikse cevabımız da politik olmalı. Eğer ruble bir yılda yüzde 50’den fazla değer kaybederse Batılı şirketlere dış borçların ödenmesi bir yasa ile yasaklanmalı. Bu, ruble üzerindeki baskıyı anında azaltır. Bunu daha önce Malezya dahil pek çok ülke yaptı” diye yazdı. Bu görüş Moskova’da son günlerde çok yaygın. Yani, “Batı bizim boğazımıza sarılmışken, şirketlerimiz Batılı bankalara borç ödeme uğruna ekonomiyi neden çökertsin? Birkaç yıl borç ödemeyelim. O kaynakla Rusya ekonomisi birkaç yıl dayanır” görüşü taraftar topluyor.
Bu iki seçenekle ilgili Başkan Putin’in görüşü bekleniyor. Eğer bugün de piyasalarda panik havası devam ederse, perşembe günkü basın toplantısı öncesinde hükümetin “acı reçete” ilan etme ihtimalinin olduğu belirtiliyor.
Bu arada Rusya Federasyonu Ekonomik Kalkınma Bakanı Aleksey Ulyukayev, yaptığı açıklamada, döviz piyasasında son günlerde yaşanmakta olan sıkıntıların giderilmesi için Rusya Merkez Bankası yetkilileri ile bir araya gelen Hükümetin, iç pazara ve döviz piyasasına istikrar getirecek birtakım tedbirler alacağını kaydetti.
Ulyukayev şöye konuştu:
"Rusya Federasyonu Hükümeti olarak Rusya Merkez Bankası ile birlikte döviz piyasasında ve para piyasasında yaşanmakta olan son derece sıkıntılı durumu ele almış bulunmaktayız. Bu meselenin üstesinden gelmek ve piyasalara istikrar getirmek maksadıyla bazı önlemler alınacaktır. Mevcut durum oldukça zor ve karmaşık bir hal almıştır. Ancak benzer bir süreçten geçen ilk ve son devlet değiliz. Burada önemli olan unsur Merkez Bankası ile Hükümetin tam bir uyum içerisinde ve eşzamanlı olarak faaliyet göstermeleridir. Alınacak önlemler, Rusya’da faaliyet gösteren bankalar aracılığı ile gerçekleştirilmekte olan döviz likiditesinin ciddi oranlarda arttırılması suretiyle arz ve talep süreçlerine denge getirilmesine yönelik olacaktır. Ayrıca aynı enstrümanları ve mevcut ipotekleri kullanmak suretiyle yeniden finansman süreçleri rubleden dövize doğru kaydırılacaktır.’’
Fotoğraf: Yevgeniya Gusyeva, KP
17.12.2014
Реклама