Rusya-Türkiye: Saat farksız 7 ay
Rusya’da son üç yıldır uygulanan “sürekli yaz saati” uygulamasının aldığı tepkiler üzerine, pazar gününden başlayarak artık “sürekli kış saati” uygulamasına geçildi. Pazar sabahı Rusya’da yerel saatle 02.00’de, Türkiye’de ise 03.00’te saatler bir saat geriye alındı. Böylece yaz saati uygulaması sona erdi.
Yeni uygulama Türkiye ile Rusya açısından önemli bir sonuç doğuruyor: Türkiye 28 mart 2015 tarihinde yeniden bir saat ileri giderek enerji tasarrufu için “yaz saatine” geri dönecek. Ama Rusya’da saatler artık sabit kalacak.
Bu durumda, iki ülke arasında şu an 1 saat olan fark, mart sonuyla ekim sonu arası 7 aylık dönemde “sıfırlanacak”.
Rusya’da üç yıl önce, 2011’de Başkan Medvedev’in önerisiyle geçilen “sürekli yaz saati” uygulaması, kış dönemi özellikle sabahları ülkenin önemli bölümü zifiri karanlıkta işe ya da okula gitmek zorunda kaldığı için büyükl tepki çekmişti.
Bunun üzerine Duma’da alınan kararla Rusya bugünden başlayarak artık hep kış saatiyle yaşayacak, yazın saatler ileri alınmayacak.
Rusya'da 2011 yılında dönemin Devlet Başkanı Dimitri Medvedev'in talimatı doğrultusunda kış saati uygulamasından çıkılmıştı.
Türkiye’de ise 2009’dan başlayarak konu gündemde tartışılmıştı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığında yıl boyunca aynı saat diliminde kalınması (yaz saati uygulamasının kaldırılması) ve zamanın belirlendiği referans meridyenin değiştirilmesi konusunda çalışmalar sürdürülmüştü. Bakan Taner Yıldız uzun sure ısrarcı olduğu bu öneriden, daha sonra yılda 300 milyon lira enerji tasarrufu olduğu gerekçesiyle vazgeçmişti.
O dönemde Enerji Bakanlığı'na göre kış saatinin dezavantajları şöyleydi:
- Kış aylarında yaşanan ticari sürenin az olması, ekonomiyi de olumsuz etkiliyor.
- Özellikle Doğu illerinde kışın havanın 16.00'dan önce karardığı düşünülürse ticaretin yeterince gelişmemesinin sebeplerinden biri olduğu söylenebilir.
Ajansların derlediği bilgilere göre, Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 77'si (yaklaşık 4,5 milyarı) yaz saati uygulaması yapmıyor. Avrupa’da İzlanda hariç bütün ülkeler; Amerika kıtasında ABD, Kanada, Meksika, Küba, Brezilya, Şili; Asya’da Ermenistan, Azerbaycan, İran, Pakistan; Afrika’da Mısır, Fas ve Tunus yaz saati uygulamasını kullanan ülkeler arasında bulunuyor. Halen yaz saatini en az bir bölgesinde uygulayan ülke sayısı 83, bütün bölgelerinde yaz saati uygulayan ülke sayısı 74.
Yaz saati 153 ülkede ise hiç uygulanmıyor. ABD, Kanada, Avustralya ve Brezilya gibi yaz saati uygulayan ülkelerde ise bazı eyalet ve bölgelerinde yaz saati uygulaması yapılmıyor. Her ülke kendisine uygun bir meridyeni saat uygulamasında referans meridyeni olarak alıyor. Dünya üzerindeki ülkelere bakıldığında, mümkün olduğunca ülkenin doğusundan geçen meridyenleri referans olarak aldıkları görülüyor (Örneğin, Yunanistan ve Bulgaristan İzmit'ten geçen 30 derece doğu boylamını referans olarak alıyor. Yaz saati uygulaması yaparken de Iğdır'dan geçen 45 derece doğu boylamını kullanıyorlar). Türkiye ise dünyadaki durumun tersi olarak AB ülkelerine uyum sağlamak için batı bölgesinden geçen 30 derece doğu meridyenini referans olarak alıyor.
Türkiye'de yılın 5 ayı kış saati, 7 ayını ise yaz saati uygulaması yapıyor.
Yaz saati uygulaması fikri ilk kez 1784’te ortaya atıldı, ilk olarak 1916’da uygulandı. Ancak faydası hâlâ tartışmalı. Gün ışığından daha fazla yararlanma fikri ilk kez 1784’te ABD’nin Fransa elçisi olan Benjamin Franklin tarafından ortaya atıldıysa da modern yaz saati uygulaması projesi hem Yeni Zelandalı böcek bilimci George Vernon Hudson’a hem de İngiliz müteahhit William Willet’e atfediliyor.
Hudson, 1895’te yazdığı bir makalede gün ışığından daha fazla yararlanmak için iki saatlik bir ayarlama yapılmasını tavsiye ediyordu.
Willet de Hudson’dan bağımsız olarak 1907’de yazdığı makalede, insanların yaz günlerini uyuyarak geçirmemeleri için yaz aylarında saatlerin ileri alınmasını önerdi.
Ancak yaz saati uygulaması ilk kez 1916’da Almanya’nın Birinci Dünya Savaşı’ndaki müttefikleri ve bu ülkelerin işgal ettiği topraklarda, savaş zamanında kömür kaynaklarını daha verimli kullanmak amacıyla uygulanmaya başladı.
Sonra birçok Avrupa ülkesi ve Rusya da yaz saati uygulamasını başlattı. ABD de 1918’de bu uygulamayı kabul etti.
Yaz saati uygulamasının faydalı olup olmadığıysa halen tartışılıyor. Bu uygulamayı savunanlar, güneş ışığından daha fazla faydalanılması sayesinde elektrik ve yakıt kullanımının azaltıldığını belirtiyor.
Brezilya ve Japonya’da yapılan iki ayrı araştırmada uygulamanın enerji ve yakıt tüketiminde tasarruf sağladığını ortaya koydu. Ancak uygulamanın elektrik ve yakıt tüketimini azaltmadığını, hatta artırdığını gösteren araştırmalar da var.
Örneğin 1999’da yapılan bir araştırma, yaz saatinin AB’deki eğlence sektörünün gelirinde yüzde 3’lük bir artış yarattığını gösterdi.
Bu arada, güneş ışığından daha fazla faydalanmanın sağlık açısından faydalı olacağı kadar zararları da bulunabileceği belirtiliyor.
Bilimadamları güneş ışığı sayesinde vücudun D vitamini üretiminin arttığını, ancak zaten çok güneş alan bölgelerdeki insanlarda bunun cilt kanserine yol açabileceğini vurguluyorlar.
Bu konuda bir başka tartışma başlığı ise; depresyon. Yaz saati uygulandığı dönemde erken kalkmanın depresyon riskini azalttığı belirtilirken, bunun tam tersini savunanlar da var.
25.10.2014
Реклама