Pazardan notlar: Batı'nın ambargosu, balık tezgahında Türk-Ermeni ittifakı yarattı!..
![]()
"AMBARGO ALTINDAKİ" MOSKOVA'DAN ÇARŞI-PAZAR İZLENİMLERİ: Rusya'ya Batı ülkelerinin uyguladığı ambargo Moskova'da gündelik hayata nasıl yansıdı? Sosyal ağlarda dolaşan kimi "boş raf" fotoğraflarının altına yazılan "Moskova'da mal kıtlığı" haberleri ne kadar doğru? Avrupa mallarından boşalan yerleri kim dolduruyor? Türk ürünleri lafları doldurdu mu? Bu ve benzer soruların yanıtlarını bulmak için, TürkRus.Com hafta sonunda Moskova'da çarşı-pazar-market-AVM dolaştı. İşte izlenimlerimiz:
Alman Metro hipermarketinde eskiden Yunanistan'dan Norveç'e, İtalya'ya kadar pek çok AB ülkesinden gelen deniz mahsülleriyle dolu bölümde, artık Türkiye'nin "ezici" üstünlüğü göze çarpıyor. Çiftlik çipuraları, kilosu ortalama 370-400 rubleden (20-25 lira) satılıyor. Levrek ise 30 liranın biraz üstünde. Türk balıkları Metro'da her zaman vardı ve yine var. Ama bu kez "kapladıkları alan" daha fazla ve yanında sürpriz bir "komşu" var: Ermenistan'dan gelen alabalıklar. Daha önce kendine Moskova'da tezgahta yer bulamayan Ermeni balıkları, şimdi ambargoyu fırsat bilip Türk balıklarıyla Metro'yu doldurmuş. Güçlü rakip ülkelerin tezgahtan uzaklaşmış olmasından ziyadesiyle memnunlar! Bir de tabii Rus balıkları var. Fiyatlarda hafif bir artış var, ama "fahiş bir durum" yok.
Medyaya yansıyan tartışmalarda en çok süt ürünleri öne çıktığı için orası daha hareketli. Finlandiya malı Viola peynirleri bir hafta önce rafları doldururken, bu hafta neredeyse hiç yoktu! Ama stoklar henüz sağlam ve Hollanda'dan İtalya'ya her yerden peynirler rafları dolduruyor. Rusya'da perakende piyasasının nabzının attığı Metro'da, 1 Eylül'de okullar açılmadan önce yaşanan klasik yoğunluktan başka bir "panik havası" ya da "ne bulduysam alayım" havası da yok. Alışveriş arabalarını tıka bıasa doldurmak, mevcut olan Avrupa mallarından "stok yapmak" isteyen de görmedik. Yani "tüketici hayatı" şimdilik normal, sakin seyrinde devam ediyor.
Bir ekmek rafının bomboş fotoğrafını çekip Facebook'ta "Moskova'da ekmek bile yok. Raflar bomboş" diye yazan birine, "sağduyulu" bir vatandaş cevap veriyor: "Bu fotoğrafı muhtemelen akşam saatlerinde çekmişsiniz. Tabii ki boş olur; ekmek bitmiş! İsterseniz gidin bir de sabah çekin, hem taze ekmek almış olursunuz!"
Pazara gidince sebze-meyvede durum farklı değil. Sezon şimdilik uygun olduğu için yerli ürün az değil. Örneğin kilosu Türk parasıyla 5 liraya tekabül eden pembe Volgograd ya da Krasnodar domateslerinin lezzetini Türkiye'de bile bulmakta zorlansırsınız. Bu arada Batılı dev ihracat ve dağıtım şirketlerinin kendi kanalarına sokmaya tenezzül etmedikleri, küsurattan saydıkları Tacikistan ve Özbekistan meyveleri bile pazara girmeyi başarmış. Ama ürün çeşitliliğinin azalmaya başladığını görmek mümkün.
Fiyatların artması bazı durumlarda gerçekten artan maliyetlerden ama, çoğu kez "fırsatçılıktan" olduğundan pek kuşku yok... Enflasyon hedefini tutturmanın artık çok zor olduğunu hükümet de itiraf ettikten sonra, piyasalarda etiketler değişmeye başladı bile!
Batı'nın ambargosunun "hayırlı" olacağını düşünenler de var. Bir Rus dostumuz anlatıyor: "Sovyet döneminde, iyi zamanlarda biz herşeyimizi iyi kötü kendimiz ürettik. Bugün peynir, süt yetmeyecek diye mi ağlayacağız? Tam aksine bu mallarda yerli üretimin patlaması için elverişli bir zemin oluştu. Hatta Türk şirketleri de üretime yönelmeli, hazır pazar boşken marka yaratmak için elverişli bir ortam."
Pazarda konuştuğumuz bir Rus Batı'ya öfkeli: "Putin'in politikalarına kızıp gıda ürünlerinde ambargo uyguluyorlar, bunun sonucunda faturayı Rusya'da sıradan halk ödüyor. Halk da dönüp bu sıkıntının kaynağı saydıkları Batı'ya karşı Putin'e daha fazla destek veriyorlar. Son anketlerde Putin'in oyu artıyor. Batı'nın baskıları Rusya'da milliyetçiliği güçlendiriyor."
Bu arada Türkiye'de "Rusya pazarını biz dolduracağız, yaşadık!" haber ve yorumları öne çıkıyor. Bu mümkün ama sanıldığı gibi çantada keklik değil. Raflar Türk mallarıyla dolmuş filan da değil. Hala metroda, zeytinyağı reyonunda tek bir Türk ürünü yok! Eğer Türkiye'nin adı bilinir bazı şirketlerinden bile, Türkrus.Com'un info mailine, "Rusya pazarına mal satmak istiyoruz, dağıtım kanalları konusunda bizimle bilgi paylaşır mısınız?" diye sorular geliyorsa, yani iş bu derece "amatör" düzeydeyse, durum gerçekten zor... "Saldım çayıra, Mevlam kayıra" politikaları ile Rusya pazarında başarı hayal. Oysa ciddi, planlı programlı çalışmalarla başarı çok uzak değil.
Sadece gıda ambargosu değil gündem konusu. Özellikle Moskova'da mağaza sahibi olanlar, geçen yıllara kıyasla cirolarda ciddi düşüş olduğunu aktarıyorlar. "Yaz ayları normalde de ölü geçerdi ama bu yıl olduğu kadar kötüsünü görmedik. Halkta para var ama harcamaya çekiniyorlar" yorumu yapılıyor. Özellikle tekstilde sıkıntılı günler yaşanıyor.
Rusya'da 1 eylülde okullar açılıyor, tatil sezonu resmen bitiyor. Normalda piyasaların yavaş yavaş canlanması bekleniyor. Herkes Ukrayna'da işlerin "daha da kötüye gitmemesi" için duacı. Çünkü iki tarafın da kazanamayacağı, iki tarafın da özellikle ekonomik olarak büyük darbe yiyeceği bir süreçten geçiliyor. Herkes "normale dönüş" umudunda...
31/8/2014
Реклама