'Yurt dışı' varlıklara 2018 stresi... 'Parasını beyan etmeyeni kötü sonuçlar bekliyor!'
![]()
Rusya'da çalışan-yaşayan Türk vatandaşları… Türkiye’de yaşayan Rusya vatandaşları… Rusya’da yaşarken bu ülkenin vatandaşlığını alan Türk vatandaşları… İki ülkede “oturma izni” ile yaşayanlar… Tüm bu kitle açısından son derece önemli bir uygulama, 1 Ocak 2018’den itibaren teorik olarak yürürlüğe girecek. Rusya Vergi Dairesi, bu konuda vatandaşlarını uyardı ve yurt dışındaki şirket ve hesap varlıklarını bildirmeyen vatandaşlarını “kötü sonuçlar beklediğini” duyurdu.
Konu, OECD ülkeleri arasında imzalanan ve 1 Ocak 2018’de yürürlüğe girecek olan “Otomatik Bilgi Transferi” Anlaşması. 3 Kasım 2011 tarihinde imzalanan “Vergi Konularında Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesi”, Türkiye ve Rusya’nın da dahil olduğu 100’e yakın ülkede uygulanacak. Uluslararası sistemden vergi kayıp ve kaçağı ile mücadele etmek amacıyla imzalanan bu anlaşma, olası pratik sonuçları ile hemen herkesi etkileyebilecek önem ve aciliyette.
Bu uluslararası anlaşma, taraf ülkeler arasında otomatik bilgi değişimini, eş zamanlı vergi incelemelerini, yurt dışı vergi incelemelerini, tahsilatta yardımlaşmayı ve tebligat yöntemleri ile işbirliği yapılmasını öngörüyor.
Uygulama için geri sayım sürerken, Rusya Federal Vergi Dairesi Başkanı Mihail Mişustin’den bir uyarı geldi. Rus yetkili, yurtdışındaki şirketlerini ve hesaplarını Rusya’da resmi olarak beyan etmeyenlerin “kötü sonuçlara katlanacaklarını” söyledi.
Anlaşma uyarınca 100 kadar ülkeden Rusya vatandaşlarının varlıkları ile ilgili otomatik bilgi alacaklarını hatırlatan Mişustin, “Eğer vatandaşlar kendiliğinden beyanda bulunmamışlarsa problem yaşayacaklar. Bu noktada kimseye ayrıcalık ve istisna yok” dedi.
Rusya vatandaşlığı alan çok sayıda Türk ve Türkiye’de ikamet eden çok sayıda Rus vatandaşı için konu önem ve öncelik taşıyor. Rusya kanunlarına göre, yurt dışındaki hesabın yılbaşı ve yıl sonu arasındaki başlangıç değeri, giren-çıkan miktar ve bakiye gibi ayrıntılarının da doldurlacak form ile resmi makamlara bildirilmesi gerekiyor. Ayrıca faiz ve kira gelirlerinin de beyanı şart koşuluyor.
Bu arada bazı uzmanlar, sadece Rusya vatandaşlarının değil, Rusya’da “daimi oturma izni” ile yaşayan yabancıların da yurt dışındaki hesaplarını beyan etmeleri gerektiğini, bu konu etrafında çok sayıda soru işareti olduğunu vurguluyor. Ayrıca şu aşamada beyan edilmemiş hesaplar için idari cezanın düşük olması da, beyandan kaçınılmasında bir etken olarak değerlendiriliyor. Diğer yandan yurt dışındaki beyan edilmemiş bir hesaptan Rusya’ya döviz yollandığında bunun “yasadışı döviz operasyonu” olarak değerlendiriliği meblağın en az yüzde 75’ine vergi cezası olarak el konulmasına dair uygulamalar da medyaya yansımaya başladı.
Teorik olarak CRS (Common Reporting System - Ortak Bildirim Sistemi) ile 1 Ocak 2018’den itibaren bilgiler otomatik paylaşılacak. Türkiye ve Rusya’daki bankalarda bulunan yurt dışı yerleşiklerin hesapları önce bankalar Maliye'ye , Maliye de anlaşmalı ülkelere bildirecek. Hangi ülkeler karşılıklılık anlaşması imzaladıysa onlar paylaşımda bulunacak. Bu ülkelere bakanlar kurulu karar verecek. Henüz Türkiye ve Rusya’nın kimlerle ikili anlaşma imzaladığı açıklanmış değil.
Uygulamanın pratikte nasıl sonuçlar doğurabileceği kaygıyla bekleniyor. Tartışma konusu olan bir görüş şöyle: “Rusya’da yıllarca çalışıp kazandığı parayı Türkiye’deki bir bankaya yatıran Rusya’dan vatandaşlık ya da daimi oturma izni almış bir kişi, otomatik bilgilendirme sonucu Rusya bundan haberdar olursa ve beyanda bulunmamışsa, hesabındaki paranın yüzde 75’ine varan oranda ceza ödemek zorunda kalabilir. Bilmemek ya da ciddiye almayarak beyandan kaçınmak vahim sonuçlar doğurabilir. Sistem tam olarak işlerse, geç de olsa beyanda bulunmak kaçınılmaz olabilir.”
Şimdi bu karmaşık konuda, hem Rusya’da hem de Türkiye’de resmi kurumların, birlik ve derneklerin vatandaşları, üyelerini bilgilendirecek açıklamalar yapmaları, uzman görüşlerini yansıtmaları bekleniyor.
Bu arada AK Parti İstanbul Milletvekili ve TBMM İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanı Mustafa Yeneroğlu, OECD ülkeleri arasında imzalanan ve 1 Ocak 2018’de yürürlüğe girecek olan “Otomatik Bilgi Transferi” Anlaşmasıyla ilgili bilinmeyenleri Türkiye Gazetesi’ne değerlendirdi. Otomatik Bilgi Transferi konusunda kamuoyunda çok fazla bilgi kirliliği oluştuğunu ve vatandaşlarımızın endişelendirildiğine dikkat çeken Yeneroğlu, OECD Vergi Konularında Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesi kapsamındaki Otomatik Bilgi Değişimi Anlaşmasının vergi kayıp ve kaçağı ile mücadele etmek maksadıyla imzalandığını vurguladı.
– Türkiye’nin de tarafı olduğu OECD ülkeleri arasında imzalanan Otomatik Bilgi Transfer Sistemi Anlaşması konusunda kafalarda hala soru işaretleri bulunmaktadır. Bu anlaşma tam olarak neyi kapsamakta, hangi bilgiler paylaşıma açılmaktadır?
Yeneroğlu: OECD tarafından geliştirilen 3 Kasım 2011 tarihinde imzalanan “Vergi Konularında Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesi” vergi kayıp ve kaçağı ile mücadele etmek maksadıyla ülkemiz dışında diğer birçok ülke tarafından da imzalanmıştır. Sözleşme, taraf ülkeler arasında bilgi değişimini, eş zamanlı vergi incelemelerini, yurt dışı vergi incelemelerini, tahsilatta yardımlaşmayı ve tebligat yöntemleri ile işbirliği yapılmasını öngörmektedir.
Türkiye’de sözleşmeye ilişkin “Vergi Konularında Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun” 20.05.2017 tarih ve 30071 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Bununla birlikte Türkiye, bazı çekincelerle sözleşmenin kapsayacağı vergileri gelir, kurumlar ve katma değer vergileri ile sınırlı tutmuştur.
Bu sözleşmeyle yabancı ülkelerde mukim kişilerin ve bu kişilerin kontrol ettikleri kuruluşların, Türkiye’deki finansal kuruluşlarda tuttukları finansal hesaplarına ilişkin bilgilerin karşılıklı bildirimi öngörülmektedir.
– Kişisel bilgilerin gizliliği ile ilgili anlaşmaları ve kanunları bilmek her vatandaşın anayasal hakkıdır. Sosyal yardım alsın ya da almasın kendileri ile ilgili kişisel bilgilerin, banka hesap detaylarının ve malvarlığı bilgisinin başka ülkelerle paylaşılıp paylaşılmayacağını bilmek de her vatandaşın yasal hakkıdır. OECD ülkeleri arasında imzalanan Otomatik Bilgi Transfer Sistemi Anlaşması bu mahremiyeti ortadan kaldırıyor mu?
Yeneroğlu: Uluslararası bir sözleşmeden bahsediyoruz. Değindiğiniz husus bağlamında ülkemizde ayrıca kişisel verilerin korunmasıyla ilgili özel bir kanun var. Sözleşme ile bu kanun arasındaki ilişkiyi detaylıca incelememiz gerekir. Mesela bu kanunun beşinci maddesinde ‘kişisel veriler ilgili kişinin açık rızası olmaksızın işlenemez’ hükmü vardır. Ancak burada bazı istisnalar söz konusudur. Dokuzuncu maddedeyse kişisel verilerin ilgili kişinin açık rızası olmaksızın yurt dışına aktarılamayacağı ifade edilmekte, hangi şartlarda paylaşımın mümkün olabileceği belirtilmektedir. Örneğin verilerin paylaşılacağı ülkede, bilgilerin yeterli derecede korunup korunmayacağı önemli bir kriterdir.
Ayrıca bu yasa yurt dışında bilgi aktarımı konusunda Kişisel Verileri Koruma Kuruluna kilit görev vermiştir. Kurul yapacağı çalışmalar doğrultusunda bilgilerin paylaşılabileceği ülkeleri tespit etme yetkisine sahiptir. Ancak herhalükarda şunu unutmamak gerekir: OECD Vergi Konularında Karşılıklı İdari Yardımlaşma Sözleşmesi’nin Otomatik Bilgi Değişimi başlığını düzenleyen 6. Maddesi; otomatik paylaşım yönteminin ikili anlaşmalarla belirleneceğini hükme bağlamıştır. Dolayısıyla otomatik paylaşım talebinde bulunan ülkeye ilişkin veri paylaşımında bir sakınca görülmesi halinde Türkiye’nin veri paylaşmama hakkı da bulunmaktadır.
– Banka bilgilerinin yanında tapu, hisse senedi, resmi ve özel sigortalar, araç kayıtları da bu kapsamın içinde midir?
Yeneroğlu: Otomatik bildirim mevduat kuruluşu, yatırım kurumu ve belirli sigorta şirketlerindeki finansal hesaplara yöneliktir. Gayrimenkul, tapu, hisse senedi araç kaydı gibi hususlarda bir paylaşım söz konusu değildir. Ayrıca emeklilik fonları, emeklilik ya da emekli maaşı hesapları ve emeklilik dışı tasarruf hesapları da kapsam dışındadır.
– Paylaşılacak bilgiler geçmişe yönelik olarak da bir paylaşım olacak mı? Olacaksa bu geçmişe yönelik paylaşımın sınırı nereye kadardır?
Yeneroğlu: Anlaşmanın yürürlüğe gireceği tarihten öncesine yönelik bir bildirim olmayacaktır. Bunun için hangi ülkelerle hangi kapsamda karşılıklı bildirimin yapılacağının netleşmesi gerekir. Kamuoyunda dolaştığı gibi herhangi bir ülke ile bu anlaşmadan hareketle otomatik bilgi paylaşımı söz konusu değildir. Hangi ülke ile bilgilerin paylaşılacağı hususu ilgili ülke ile karşılıklı anlaşmaya tabidir. Bu 6. Maddede açıkça belirtilmektedir. Uzman iddiası ile kamuoyunda vatandaşımızı endişelendirenlerin bazıları anlaşmayı okumamış gibi.
– Bu bilgilere ilgili ülkeler; otomatik olarak mı, Türkiye’den bilgi istemek sureti ile mi yoksa sadece mahkeme kararları veya adli takip üzerine mi ulaşabileceklerdir?
Yeneroğlu: Türkiye’deki finansal kuruluşlar Türkiye’de mukim olmayan yabancı kişi ve kurumların mali hesaplarını önce Türk Maliyesine, Türk Maliyesi de diğer ülkelerin mali otoritelerine bildirecektir. Aynı zamanda Türk vatandaşlarının yurt dışındaki finansal hesapları diğer ülkelerin finansal kuruluşları tarafından önce kendi vergi dairelerine oradan da Türk Maliyesi’ne ayrıca bildirilecektir. Bilgi paylaşımı talep üzerine veya otomatik olarak yapılabilir.
– T.C Anayasası’nın 62. maddesine göre Devlet, yurt dışındaki vatandaşlarının haklarını korumakla mükelleftir. Bu çerçevede vatandaşlara gerekli bilgilendirmelerin yapılması ve cezai takibata uğramalarının önüne geçilmesi gerekmektedir. Bu konuda hükümetimizin bir çalışması var mı? Neler yapılıyor?
Yeneroğlu: Bahse konu olan sözleşme kapsamında bilgilerin sadece vergi amaçlı kullanılabileceği yer almaktadır. Bu amaç dışında kullanılması sözleşmeye aykırıdır. Bu kapsam dışındaki kullanımlar Türkiye’nin yazılı izni alınmadan paylaşılamaz ve ispat aracı olarak kullanılamaz. Bu durumda Türkiye’ye ve yaşanılan ülkedeki ilgili makamlara bilgi verilebilir ve gerektiğinde dava açılabilir.
– 1 Ocak 2018 tarihinde yürürlüğe giderecek olan OECD ülkeleri arasında imzalanan Otomatik Bilgi Transfer Sistemi Anlaşması ne tür kolaylıklar getirecek? Vatandaşımızın aleyhine olabilecek mahrem bilgiler nasıl saklanacak? Bu konudaki vatandaşımızın tedirginliği nasıl giderilecek?
Yeneroğlu: Öncelikle bilgi paylaşımının hangi ülkelerle nasıl olacağını henüz netleşmemiştir. Sözleşmede yukarıda değinilen temel hususlara yer verilmektedir. Bunun ötesinde şu aşamada bir şey söylemek mümkün değildir.
21/11/2017
Реклама