Döviz kuru sokağa döktü...
![]()
Moskova’da dün akşam saatlerinde Merkez Bankası başkanlık binasının önünde bir grup, yolu trafiğe kapattığında ünlü Neglinnaya Caddesi’nden geçenler ne olup bittiğini anlamaya çalışıyordu. Zaten günün hemen her saatinde trafiğin tıkandığı, pahalı kafeler ve marka mağazalarla dolu caddede ilerleyemeyen araçların sahipleri önce “rutin” sıkışıklık sandılar. Ancak dakikalar ilerledikçe yükselen slogan sesleri, olay yerine ulaşmaya çalışan polis araçları ve medya kalabalığı ile işin renginin farklı olduğu anlaşıldı: Rusya’da son yıllarda pek alışık olunmadık bir “kitlesel protesto gösterisi” sokağa taşmıştı.
Merkez Bankası’nın önünde kola kola girip caddeyi “insan zinciri” ile kapatan onlarca kişi, son haftalarda buldukları her fırsatta eylem yapan “kredi mağdurları”. Daha doğrusu onlar kendilerini bu şekilde tanımlıyor. Ancak kamuoyunda “mağduriyetleri” konusunda ortak bir görüş olduğunu söylemek zor.
Doların 30 rubleyi geçmediği 2014 ortasına kadar, yani Rusya’da ekonomide işlerin yolunda gittiği dönemde bu kitle için şikayet konusu yoktu. Tüketici kredilerinin patladığı, 100 doların üzerindeki petrol fiyatları ile Rusya’nın “zenginlik içinde” yaşadığı günlerde, pek çoğu gibi onlar da konut kredisi ile yeni evler adlılar. Ancak onların çoğunluktan farkı, kredilerini ruble ile değil döviz ile almış olmalarıydı.
2014 sonbaharında petrolün ucuzlamasına bağlı olarak Rusya ekonomisinde başlayan sorunlar bir anda rublede baş döndüren bir değer kaybı yaşattı. O gün 30 ruble civarında olan dolar bugün 78 rubleye dayandı.
Her kesimde ansızın bastıran krizin çanları çalarken, aldıkları konut kredisi borçlarını döviz cinsinden ödemek orunda olan binlerce kişi en fazla etkilenenlerin başında geliyordu. Bir yandan gelirleri azalırken, diğer yandan borçları ruble bazında birkaç katına çıkmıştı.
Sayıları 22 bin olarak ifade edilen “dövizzedeler” panikle bankaların kapısını aşındırmaya başladı. Borçlarını ödeyemedikleri için evlerine el konulmaya başlanmıştı. Ruble bazında, ilk gün hesap ettiklerinin iki katı ödeme yaptıkları halde hala borçları katlanıyor, bankalar kontrat şartlarını değiştirmeye yanaşmıyordu.
TV kameralarına gözyaşları içinde derdini anlatan bir kadın, “Dolar kurunu 30 rubleden, hiç değilse 40 rubleden sabitlesinler. Yoksa evlerimiz elimizden alınsa bile hala borçlu kalacağız. Devlet bize yardım etmeli” diye haykırıyor.
Bankalar, krizde kendilerinin de çok zor durumda olduğunu, kredi kullananların kendi seçimlerinin sonuçlarına katlanmaları gerektiğinde ısrar ediyor. Bir banka yöneticisi, “O gün kimse döviz kredisi dayatmadı. Kendileri, rublenin daha da güçleneceğini düşünerek tercihlerini yaptılar. Bugün ortaya çıkan sonuç belli, ama herkes kendi tercihinin bedelini ödemeli. Öbür türlüsü mantığa aykırı” diyor.
Moskova’da dün yaklaşık 150 kişi, ellerinde kırmızı balonlarla, “Bankacılar ellerinizi cebimizden çekin! Utanın!” diye slogan atarak Merkez Bankası Başkanı Nabiullina’yı kendileri ile görüşmeye davet etti. Bu çağrılarına cevap, olay yerine gelen ve sayıları 10’u bulan göstericileri gözaltına alıp götüren, kalabalığı dağıtan polisler oldu. Ne attıkları sloganlar, ne caddeyi trafiğe kapatmaları sonuç vermedi.
Son birkaç haftadır banka şubelerini basmak dahil pek çok eylemler seslerini duyurmaya çalışan kredi borçluları Kremlin’i devreye girmeye çağırıyor. Sesleri Kremlin’e kadar ulaştı. Ancak Putin’in sözcüsü Dmitri Peskov, “Sorunu biliyoruz. Ama hazır bir çözüm olduğunu maalesef söyleyemeyiz” diyor.
Döviz borçluları kredi aldıkları günün kuruna yüzde 30 eklenerek yeniden borç hesabı yapılmasını istiyor. Merkez Bankası, kurun sıradığı benzer kontratlar için zamanında 1 dolara 39 ruble hesabı önermişti ve şimdi mağdurlar kendi kredi borçlarının da bu kurdan hesaplanmasını istiyor. Yani en fazla 40 ruble civarında bir dolar kuruna razılar. Ancak bankalar, bugünkü kuru uygulamakta ısrarlı. Yani 77-78 rubleyi...
En fazla kredi kullanılan bankalar Delta Credit,Bank of Moscow, VTB 24, UniCrediBank, Raiffaisen Bank ve Moskommertsbank olarak sıralanıyor.
Yapılan kamuoyu anketleri, halkın çoğunluğunun döviz kredisi kullananları haksız bulduğunu ve devletin bu konuda bir şey yapmasına gerek olmadığını düşünüyor. K. Pravda gazetesinde ilgili habere yorum yazan bir okur, “Bu ülkenin parası ruble. Ne diye döviz kredisi kullanmışlar? Alırken bize mi sordular ki şimdi, devletten bizim vergilerimizle kendilerine yardım etmelerini istiyorlar?” diyor.
9.2.2016
Реклама