22.00: Hürriyet Gazetesi Moskova Nerdun Hacıoğlu'nun haberine göre, Rusya'da milletvekili Vladimir Jirinovski, Moskova radyosuna verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı:“İstanbul’u yok etmek bizim için zor bir iş değil. İstanbul Boğazı'nın ortasına tek bir atom bombası atarsak, oluşacak 15 metrelik tsunami dalgası şehri 9 milyon insanıyla birlikte yerle bir eder.”
21.38: Rusya Sambo Milli Takımı, 4-7 Aralık tarihlerinde İstanbul'da yapılacak 2015 Avrupa Şampiyonası'na katılmayacağını açıkladı.
19.00: Sputnik News'in haberine göre, Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma'nın Başkanı Sergey Narışkin, Türkiye'ye Rus uçağını düşürmeleri nedeniyle askeri yanıt vermeye hakları olduğunu söyledi. Romanya'da yayın yapan Digi24 televizyonuna mülakat veren Narışkin, "Türkiye'nin uçağımızı düşürmesinin ardından uluslararası hukuku devreye sokmanın yanı sıra bu ülkeye askeri olarak yanıt vermeye de hakkımız var. Bu yapılan, askerimizin bilinçli olarak öldürülmesidir. Bu eylemin cezalandırılması gerekir" dedi.
18.47: Ria’nın haberine göre, Federasyon Konseyi Bütçe Komitesi Başkanı Sergey Ryabuhin, “Türkiye ile yakında tüm ticari-ekonomik ilişkiler sonlandırılacak. İlk etapta bu, gıda ithalatı, turizm ve inşaat sektörlerini kapsayacak. Türkiye, terörizmin hamisine dönüştü” açıklamasını yaptı.
15.40: Hürriyet'in haberine göre, Tarım Bakanı Faruk Çelik, Rusya'nın Türkiye'ye yönelik uygulayabileceği ticari kısıtlama ve yasakları değerlendirdi. Çelik "Burada ithalata ve ihracatımıza baktığımız zaman hem Türk hem Rus üreticisi etkilenecek, hatta Rus üreticisi daha çok etkilenecektir." dedi. Bakan Çelik şunları söyledi: "Tarım alanında Rusya ile çok ciddi bir alışverişimiz var. Rusya'ya yılda 1 milyar 270 milyon dolarlık tarım ürünleri ihracatı yapılırken Rusya'dan 2 milyar 850 milyon dolarlık ithalat gerçekleştiriyor. Yaşanan sorun ile ilgili çözüm aramak varken konuyu ekonomik alanlara sıçratmanın doğru olmayacağı ve bu tarz yaklaşımların iki ülke ilişkilerine fayda sağlamayacağı inancı içerisindeyiz. Burada ithalata ve ihracatımıza baktığımız zaman hem Türk hem Rus üreticisi etkilenecek, hatta Rus üreticisi daha çok etkilenecektir.
13.41: Rusya’da Eho Moskvı radyosu, dinleyiciler arasında yaptığı kamuoyu araştırmasında, “Türkiye cezalandırılmalı mı?” sorusunu yöneltti.. Ankete katılanların yüzde 37’si “Evet”, yüzde 63’ü ise “Hayır” yanıtı verdi.
10.46: Ria’nın haberine göre, eski Rusya Deniz Kuvvetleri Komutanı Viktor Kravçenko, Türkiye’nin Rusya’nın Suriye’ye gönderdiği gemilere boğazları kapatamayacağını, bunun Montrö Sözleşmesi’ne aykırı olduğunu açıkladı. Emekli Rusyalı komutan, II. Dünya Savaşı’nda dahi Almanya’nın baskısına rağmen Türkiye’nin boğazları açık tuttuğuna işaret etti.
09.43: Önde gelen Rus haber ajanslar ve haber siteleri, Erdoğan'ın CNN'e verdiği demeçte söylediği, "Suriye sınırına S-400 yerleştirilmesini egemenliğimize yönelik agresif bir turum sayarız" yönündeki sözlerini bu sabah manşetlere çıkarıyor.
09.40: Rusya Savunma Bakanlığı, Kilis’in karşısındaki Suriye’nin Azez ilçesinde Türkiye’den insani yardım getiren TIR’ların vurulmasının kendileriyle bir ilgili olmadığını açıkladı. Savunma Bakanlığı Sözcüsü General Igor Konaşenkov, Türk ve yabancı basında çıkan, konvoyun Rus uçakları tarafından vurulduğu şeklindeki haberlerin spekülasyon olduğunu savunarak, “Yayınlanan görüntülerde patlama yerinde herhangi bir krater görünmüyor. Uçaklar tarafından vurulmuş olsaydı, olay yerinde krater açılırdı. Ayrıca parçaların çevreye dağılması gerekirdi ki, böyle bir durum da yok” dedi. Rus sözcü, ayrıca patlama yerinde uçaktan düşen bombaların kalıntılarının olması gerektiğini belirterek, bu tür parçaların da olay yerinde bulunmadığını kaydetti
07.30: NTV televizyon kanalına çıkan Rusya İçişleri Bakanı Vladimir Kolokoltsev “Rusya’da bulunan Türk vatandaşlarını artık sıkı takibe alıyoruz” açıklamasını yaptı. Buna gerekçe olarak Rusya siyasi yönetiminin Türkiye hakkında yaptığı “Terör yuvası” tanımından yola çıktığını belirten Kolokoltsev, “Bizim yönetimin yaptığı uyarıları dikkate almak zorundayız. Teröristlerin kuluçkası olarak gösterilen bu ülke vatandaşlarına yönelik bundan sonra temkinli olacağız. Kontrolü arttırmak zorundayız” ifadesini kullandı.(Hürriyet)
**
21.50: Yüksek Askeri Şura sonrası Genelkurmay Başkanlığı, "Yüksek Askeri Şura Olağan Toplantısında, son dönemde Suriye hududunda yaşanan gelişmeler ele alınmış, bu bağlamda, komşumuz Rusya Federasyonu ile diplomatik ve askeri diyalog kanallarının açık tutularak, iki ülke silahlı kuvvetleri arasında arzu edilmeyen yeni durumların yaşanmasına engel olacak tedbirlerin alınmasının uygun olacağı değerlendirilmiştir" açıklaması yaptı. (Sputnik News)
20.50: Ria Novosti, Gürcistan üzerinden Rusya'ya giriş yapmak isteyen 30 Türk TIR'ın gümrükte bekletildiğini bildirdi.
20.30: Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Son günlerde Rusya'daki temsilciliklerimizin ve bu ülkedeki Türk şirketlerinin, protesto gösterisi adı altında fiziksel saldırılara maruz kaldığını üzülerek görmekteyiz. Rusya'daki tüm misyonlarımız, gösterilerin başlamasıyla birlikte, ilgili Rus makamlarıyla temas kurarak ilave güvenlik tedbirlerinin ivedilikle alınmasını talep etmiştir. Esasen yabancı misyonların güvenliğinin her koşulda temini, uluslararası hukuk uyarınca, evsahibi ülkenin hukuki mükellefiyetidir. Kabul edilemez bulduğumuz bu durumdan duyduğumuz rahatsızlık, Dışişleri Bakanlığına çağrılan Rusya'nın Ankara Büyükelçisinin dikkatine getirilmiştir" denildi.
18.36: Novorossiysk şehrindeki Türk Başkonsolosluğu binasına, bir grup gösterici taş atarak saldırdı. Rus ajansları, göstericilerin bina önünde Türk bayrağı yaktıklarını duyurdu.
18.00: BBC Türkçe'ye bilgi veren Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, Türkiye'den giden toplam 350 TIR'ın gümrüklerde bekletildiğini söyledi. 150 TIR'ın Gürcistan üzerinden, 250 TIR'ın da Ukrayna üzerinden Rusya'ya ulaştığını söyleyen Şener, gümrüklerde tüm TIR'lardan 'tam tespit' taraması istendiğini ifade etti.
16.18: Sputnik News'ün haberine göre, Rusya Başbakan Yardımcısı Dmitriy Rogozin, bazı ülkelerin Rus uçağının düşürülmesine verdiği tepkinin korkakça olduğunu söyledi. Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim ile bir araya gelen Rogozin, "Elbette, diğer ülkelerin Rus uçağının düşürülmesine verdiği tepkileri analiz ediyoruz. Bazı ülkelerin verdiği tepkilerin korkakça olduğunu görüyoruz. Ya yaşanan gelişmeyi kınamaktan uzak durmaya çalışıyorlar ya da saldırgan bir eylem işleyen Türkiye ile suç ortaklığı yapıyorlar" dedi.
15.51: Türk işadamlarının ihmal ve hataları, Rusya'da yeni bir krize neden oldu. CNN'in haberine göre, Rusya'nın Krasnodar şehrinde bir fuara "turist vizesi" ile gelen 60 kişilik bir gruptan iş adamlarının gözaltına alındığı bildirildi. Gözaltında bir gün geçirip bugün mahkemeye çıkarılan iş adamlarının Türkiye'ye sınır dışı edilmesi bekleniyor. Sorun, Rusya mevuzatına göre Türk vatandaşlarının sadece turistik amaçla vizesiz olarak ülkeye girebilmeleri. Şirketlerin fuar katılımı ticari faaliyet olduğu için vize alınması gerekiyor. Vize almadan "turistiz" beyanıyla ülkeye giren işadamları sorun yaşadı. Moskova Büyükelçiliği bugüne kadar işadamlarını bu konuda defalarca uyarmıştı.
15.50: Sputnik News'ün haberine göre, Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, "Ankara'nın Suriye'de korumaya çalıştığı kişilerin sivillerle hiçbir ilişkisi yok, bunların hepsi silahlı gruplar. Moskova Ankara'dan, Türkiye'nin Suriye'de militanları desteklediğine ilişkin bilgilerin doğru olmadığını gösterecek resmi bir açıklama bekliyor. NATO'nun, Türkiye'nin Rus uçağını vurması karşısındaki tepkisini kabul edilemez buluyoruz. Türkiye, suç unsuru taşıyan yöntemlerle Suriye'deki silahlı grupları korumaya çalışıyor" açıklamasını yaptı.
14.48: RBC ajansı, Moskova Büyükelçiliği'ne dayanarak, 30 Türkiye vatandaşının Rusya'ya alınmayarak havaalanlarından geri çevrildiklerini duyurdu. Haberde, Rusya'ya girmek isteyen birçok Türkiye vatandaşına da zorluk çıkarıldığı aktarıldı.
14.40: Rus televizyonu Rossiya 24'ün haberine göre Spor Bakanı Vitaliy Mutko, 24 Kasım'da bir Rus uçağının düşürülmesi ardından oluşan 'zor siyasi durum' nedeniyle futbol kulüplerine Türkiye'ye gitmemelerini tavsiye etti. Mutko, "Tüm futbol camiasına, tüm liglere, tüm kulüplere ve tüm futbol kurumlarına, resmi takvimde olmayan hiçbir olay için Türkiye'ye gitmemelerini tavsiye ettik" dedi. (BBC Türkçe)
13.45: Rusya Tarım Bakanı Aleksandr Tkaçev’in, gerekirse ‘Türkiye’den yaş meyve ve sebze alımını durdurabilecekleri ve Türkiye’ye gönderilen tahıl ihracatının da başka ülkelere yönlendirebileceği’ne dair sözlerine hükümetten düzeltme geldi. Rus TASS haber ajansına konuşan bir Rus hükümet yetkilisi, Türkiye’ye gıda ambargosunun gündemde olmadığını ve bu konunun kabinede tartışılmadığını söyledi. Tkaçev, dün sabah “Rusya ithalatında Türk sebzelerin payı yüzde 20. Sebze ithalatını, öncelikle domatesi İran, Fas, İsrail, Azerbaycan ve Özbekistan sebzeleriyle ikame edebiliriz” demişti. (Diken.com.tr)
13.43: BBC Türkiye temsilcisi Mark Lowen, Türkiye-Rusya arasında Rus jetinin düşürülmesiyle başlayan krizde en kaygı verici durumun her iki ülke liderlerinin ne yapacaklarının önceden kestirilememesi olduğunu yazdı: "Her iki lider de son krize aynı şekilde karşılık veriyor: Sert bir dil kullanıyor ve kuvvet gösterisi yapıyorlar. Her iki güçlü adamın bir ortak noktası da ne yapacaklarının önceden kestirilememesi. Muhtemelen en kaygı verici durum da işte bu."
13.40: Diken.com.tr'nin haberine göre, Rusya, savaş uçağının Türkiye tarafından düşürülmesinin ardından art arda yaptırım hamlelerine başvururken, Türkiye tarafından son ‘ılımlı açıklama’ Avrupa Birliği Bakanı Volkan Bozkır’dan geldi. Türkiye ve Rusya’nın hasmane noktaya gelme lüksü olmadığını vurgulayan Bozkır, tüm beklentilerinin dost bir ülke olan Rusya ile ilişkileri sürdürmek olduğunu söyledi.
13.34: Ria'nın haberine göre, Rusya'nın savunmadan sorumlu Başbakan Yardımcısı Dmitri Rogozin, "Suriye'den Türkiye'ye yapılan milyarlarca dolarlık petrol ticaretinin gelirleri, Rus savaş uçağı SU-24'ün vurulmasını emredenlerin hesaplarına gidiyor" açıklamasını yaptı.
13.29: Rus uçağının Türkiye tarafından düşürülmesinin ardından Moskova’nın gönderme kararı aldığı S-400 hava savunma sistemi Suriye’de konuşlandırıldı.
13.10: Ria’nın haberine göre, Rusya Dışiişleri Bakan Yardımcısı Vladimir Titov, Türkiye’nin Rus savaş uçağını düşürmesini “provokasyon” olarak nitekendirdi. Olayın iki ülke ilişkileri için ciddi sonuçları olacağını belirten Titov, Moskova’nın buna tepkisiz kalmayacağını yineledi.
12.40: Sputnik News'in haberine göre, AB Bakanı Volkan Bozkır, Türkiye Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ile Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un 3-4 Aralık'ta Sırbistan'ın başkenti Belgrad'da yapılacak AGİT zirvesinde görüşeceğini açıkladı.
12.26: Ria’nın haberine göre, Rusya Tüketici Hakları Koruma ve İnsan Sağlığı Dairesi (Rospotrebnadzor), Türkiye’den çocuk hazır giyimi, mobilya ve temizlik deterjanı ürünleriyle ilgili şikayeler olduğunu, “yüksek risk” grubundaki ürünlerle ilgili önlemler alınabileceğini açıkladı.
12.24: Rusya Federasyonu’na bağlı Kırım Cumhuriyeti Başbakanı Ruslan Balbek, yarımadada Türkiye ile birlikte yapılan 30 yatırım projesinin dondurulduğunu duyurdu.